Την πιστοποίηση της διαχειριστικής επάρκειας των πρώτων 7 από τους 14 φορείς διαχείρισης απορριμμάτων (ΦΟΔΣΑ) στη χώρα ανακοίνωσε η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ). Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι ανάμεσα σε αυτούς δεν είναι ο Ενιαίος Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Αττικής (ΕΔΣΝΑ), με τη ΡΑΑΕΥ να αμφισβητεί ευθέως την ορθότητα των στοιχείων για τα μεγέθη της ανακύκλωσης, αλλά και ο ΦΟΔΣΑ των Ιονίων Νήσων, που μεταφέρθηκε υπό τον έλεγχο της περιφέρειας υποτίθεται για τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας του.
Η έκθεση, την οποία δημοσιοποίησε χθες η ΡΑΑΕΥ, είναι μια πρώτη, στην πραγματικότητα στοιχειώδης, αποτίμηση του τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας των ΦΟΔΣΑ. Η Αρχή εξέτασε τα ελάχιστα κριτήρια που, σύμφωνα με τη νομοθεσία, πρέπει οι φορείς αυτοί να έχουν για να διαθέτουν διαχειριστική επάρκεια. Οπως προκύπτει όμως από την έκθεση, η αποτίμηση βασίζεται απλώς στα έγγραφα που οι φορείς απέστειλαν στην Αρχή, χωρίς στην πραγματικότητα να ερευνάται κατά πόσον αυτά ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Σε κάθε περίπτωση, η ΡΑΑΕΥ προχώρησε στην πιστοποίηση 7 φορέων: Στερεάς Ελλάδας, Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας (ΔΙΑΔΥΜΑ Α.Ε.), Θεσσαλίας (ΠΑΔΥΘ Α.Ε.), Νοτίου Αιγαίου, Λέσβου (ΔΕΔΑΠΑΛ Α.Ε.) και Χανίων (ΔΕΔΙΣΑ Α.Ε.). Η πιστοποίηση διαρκεί ένα έτος. Αντίθετα δεν πληρούν τα κριτήρια πιστοποίησης ο Ενιαίος Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ), ο Ενιαίος Σύνδεσμος Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης (ΕΣΔΑΚ) και οι ΦΟΔΣΑ Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης (ΔΙΑΑΜΑΘ Α.Ε.), Δυτικής Ελλάδας, Ηπείρου, Πελοποννήσου, Ιονίων Νήσων και Βορείου Αιγαίου.
Κοινές προκλήσεις
Η έκθεση παρατηρεί ότι οι φορείς των δήμων για τα απορρίμματα παρουσιάζουν μια σειρά από κοινές προκλήσεις: «Ενα από τα κύρια ζητήματα είναι η περιορισμένη χρηματοδότηση, καθώς οι πόροι προέρχονται κυρίως από δημοτικά τέλη, κρατικές επιχορηγήσεις και ευρωπαϊκά προγράμματα, τα οποία συχνά δεν επαρκούν για να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες. Η γραφειοκρατία περιπλέκει περαιτέρω την κατάσταση, καθώς περιορίζει την ευελιξία στη διάθεση των κονδυλίων, καθιστώντας δύσκολη την έγκαιρη ανταπόκριση σε επείγουσες ανάγκες. Επίσης, οι συχνές αλλαγές στη νομοθεσία και οι μη συντονισμένες πολιτικές σε εθνικό και τοπικό επίπεδο επιτείνουν την πολυπλοκότητα του έργου των ΦΟΔΣΑ, δημιουργώντας συχνά σύγχυση και καθυστερήσεις στην υλοποίηση δράσεων», αναφέρει. «Επιπλέον, πολλοί ΦΟΔΣΑ αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις σε προσωπικό, γεγονός που δυσχεραίνει την αποτελεσματική λειτουργία τους», αναφέρεται στην έκθεση.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι αναφορές της έκθεσης στην αξιολόγηση του ΕΔΣΝΑ. Ως προς το προσωπικό, «ο ΕΔΣΝΑ, σύμφωνα με δήλωσή του, έχει 404 υπαλλήλους από τις 609 προβλεπόμενες θέσεις βάσει οργανογράμματος». Οσον αφορά την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών διαχείρισης αποβλήτων αναφέρεται ότι ο ΕΔΣΝΑ δεν απέδειξε ότι παρακολουθεί τα ποσοστά ανακύκλωσης, τους στόχους χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων, το ποσοστό ταφής, τον χρόνο ζωής του ΧΥΤΑ κ.ο.κ., δηλώνοντας απλώς ότι αυτά παρακολουθούνται. Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι ο ΕΔΣΝΑ δεν διαβίβασε στην Αρχή ισολογισμό του 2023, ενώ ελλιπή είναι τα στοιχεία για την ανάκτηση του τέλους ταφής (για το οποίο τις τελευταίες ημέρες έχει ξεσπάσει πόλεμος ανάμεσα στον ΕΔΣΝΑ και τους δήμους). Αξίζει να σημειωθεί ότι ανάμεσα στους φορείς που δεν πιστοποιήθηκαν είναι εκείνος των Ιονίων Νήσων (το 2020 «μεταφέρθηκε» η αρμοδιότητά του στην περιφέρεια με στόχο την καλύτερη οργάνωση), αλλά και της Ηπείρου και της Πελοποννήσου, περιοχές στις οποίες η διαχείριση απορριμμάτων έχει ανατεθεί σε ιδιώτες.
Αναζητείται «φόρμουλα» για τους δήμους
Της Τάνιας Γεωργιοπούλου
Προς εκτόνωση βαίνει το θέμα της αύξησης των ποσών που καλούνται να καταβάλουν οι δήμοι της Αττικής για το τέλος ταφής απορριμμάτων, καθώς όλα δείχνουν ότι η εκτελεστική επιτροπή του ΕΔΣΝΑ (Eνιαίος Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής) θα τροποποιήσει την απόφαση που η ίδια έλαβε στις 27/12. Η συγκεκριμένη απόφαση καθόριζε ότι οι δήμοι θα πρέπει να καταβάλουν άμεσα το τέλος ταφής για το 2ο εξάμηνο του 2024 και για όλο το 2025, με αποτέλεσμα να υπερδιπλασιαστούν οι οφειλές τους.
Ωστόσο, καθώς το πρόβλημα του οικονομικού ανοίγματος του Συνδέσμου παραμένει, εξετάζονται από την κυβέρνηση τρόποι για να μπορέσει να κλείσει ο προϋπολογισμός του χωρίς να επιβαρυνθούν οικονομικά οι δήμοι ή η Περιφέρεια Αττικής.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», ο προϋπολογισμός του ΕΔΣΝΑ παρουσιάζει έλλειμμα ύψους άνω των 200 εκατ. ευρώ, και αυτός ήταν ο λόγος που η αρμόδια υπάλληλος του υπουργείου Εσωτερικών ζήτησε από τη διοίκηση του οργανισμού να βρεθεί τρόπος να καλυφθεί το άνοιγμα από τις εισφορές των μελών του Συνδέσμου, δηλαδή τους 66 δήμους της Αττικής. Σύσσωμοι οι εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης Αττικής αντέδρασαν έντονα στη νέα τιμολογιακή πολιτική, η οποία –εφόσον ισχύσει– θα οδηγήσει πολλούς δήμους σε οικονομική κατάρρευση.
Ο υπουργός Εσωτερικών Θεόδωρος Λιβάνιος ανέλαβε την πρωτοβουλία να συναντηθεί με αντιπροσωπεία των δημάρχων Αττικής την προηγούμενη Τρίτη, κατά την οποία διαβεβαίωσε τους αυτοδιοικητικούς ότι γίνεται κάθε προσπάθεια να εξερευθεί λύση.
Σύμφωνα με πηγές της «Κ» η κυβέρνηση, και ειδικότερα το υπουργείο Οικονομικών, επεξεργάζεται ειδικό πρόγραμμα για την αποπληρωμή των ληξιπροθέσμων του ΕΣΔΝΑ, ώστε τα τέλη ταφής που θα πληρώσουν οι δήμοι να επανέλθουν στα έως τώρα επίπεδα.
Οικονομική βιωσιμότητα
Στο ίδιο πνεύμα ο Θανάσης Κοντογεώργης, υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ, ανακοίνωσε χθες ότι «το ποσό του τέλους ταφής απορριμμάτων θα είναι χαμηλότερο για τους δήμους». Ανέφερε επίσης ότι όσον αφορά τα σκουπίδια «θα υπάρχουν και περαιτέρω ανακοινώσεις. Η κυβέρνηση θα παρέμβει με ολοκληρωμένο σχεδιασμό σε όλη τη χώρα».
Ο υφυπουργός ανέφερε ότι από τη μια πρέπει να προχωρήσει η ανακύκλωση, στην οποία η Ελλάδα υπολείπεται κατά πολύ του ευρωπαϊκού μέσου όρου, από την άλλη όμως χρειάζεται να εξασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα των δήμων.
«Καταλήξαμε σε ένα πλαίσιο, το οποίο νομίζω ότι διευκολύνει και βελτιστοποιεί τις διαδικασίες που έχουν να κάνουν με την είσπραξη του τέλους. Σε αυτό το μεσοδιάστημα εμείς πρέπει να εξασφαλίσουμε ώστε και οι δήμοι τα οικονομικά τους να μπορούν να τα συντηρούν, να ανταποκρίνονται σε αυτή τη διαδικασία, αλλά και ταυτόχρονα να μην ατονήσει η προσπάθεια που πρέπει να γίνεται για την ανακύκλωση».
Υπενθυμίζεται ότι το τέλος ταφής είναι ένα ποσό-πρόστιμο το οποίο καλούνται να καταβάλλουν οι δήμοι ανάλογα με την ποσότητα των απορριμμάτων που οδηγούν σε ταφή.
Οσο αυξάνεται το ποσοστό ανακύκλωσης για έναν δήμο τόσο περισσότερο μειώνεται η ποσότητα των απορριμμάτων που καταλήγουν σε ταφή και κατά συνέπεια και το ποσό που χρειάζεται να καταβάλει ως τέλος ταφής.
Πάντως, στη χθεσινή σύσκεψη της ΠΕΔΑ (Περιφερειακή Ενωση Δήμων Αττικής) για το θέμα του τέλους ταφής, ο περιφερειάρχης Αττικής Νίκος Χαρδαλιάς ανακοίνωσε ότι πραγματοποιείται οικονομικός έλεγχος του ΕΔΣΝΑ για την προηγούμενη περίοδο –σ.σ. την προεδρία του οργανισμού έχει η εκάστοτε περιφερειακή αρχή Αττικής–, τα αποτελέσματα του οποίου αναμένεται να ανακοινωθούν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")