ανάλυση της Rystad Energy υπογραμμίζει ότι η ταχεία ανάπτυξη της Κίνας όχι μόνο την έχει τοποθετήσει ως ηγέτη της καθαρής τεχνολογίας αλλά προκάλεσε επίσης μια παγκόσμια αντίδραση, δημιουργώντας ένα φαινόμενο κυματισμού. Άλλα έθνη ακολουθούν τώρα το παράδειγμα της Κίνας, επιταχύνοντας τις δικές τους ενεργειακές μεταβάσεις ως απάντηση σε αυτήν την ανταγωνιστική πίεση.
Περαιτέρω ανάλυση υποδηλώνει επίσης ότι οι συνολικές δαπάνες της Κίνας, μέχρι σήμερα, σε ηλιακή και αιολική ενέργεια έχουν ξεπεράσει τον υπόλοιπο κόσμο, αυξάνοντας τα ποσά από 150 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020 σε σχεδόν 400 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023. Ωστόσο, καθώς άλλες χώρες πλησιάζουν τις επενδύσεις της Κίνας, το προβάδισμα του Πεκίνου προβλέπεται να μειωθεί μέχρι το τέλος του έτους και μπορεί να εξασθενίσει εντελώς έως το 2027 εν μέσω αυξανόμενων δαπανών από τον υπόλοιπο κόσμο.
Η Κίνα υπερέχει επίσης σε κατά κεφαλήν βάση, ξεπερνώντας βασικές περιοχές όπως η Ευρώπη και οι ΗΠΑ. Μεταξύ 2020 και 2024, η Κίνα έχει πραγματοποιήσει σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε σχέση με το μέγεθος του πληθυσμού της - ένα κατόρθωμα πιο απαιτητικό σε σύγκριση με τις λιγότερο πυκνοκατοικημένες ΗΠΑ και Ευρώπη. Ενώ η Ευρώπη και οι ΗΠΑ αυξάνουν σταδιακά τις κεφαλαιουχικές τους δαπάνες, αναμένεται να μείνουν πίσω από την Κίνα μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Οι τεράστιες κατασκευαστικές δυνατότητες και υποδομές είναι οι κύριοι μοχλοί πίσω από τη βασιλεία της Κίνας στον τομέα της καθαρής τεχνολογίας, ιδιαίτερα των αλυσίδων εφοδιασμού ηλιακών και μπαταριών. Η χώρα ελέγχει περίπου το 80% της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού ηλιακών φωτοβολταϊκών μονάδων και παρήγαγε, κατά μέσο όρο, το 90% όλων των παγκόσμιων ηλιακών φωτοβολταϊκών εξαρτημάτων πέρυσι. Αυτό το μερίδιο αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω, καθώς η Κίνα δεν δείχνει σημάδια χαλάρωσης της επιμελητείας της, με την παραγωγή να αναμένεται να αυξηθεί κατά 150% έως το 2030. Ωστόσο, το 2027 σηματοδοτεί ένα κρίσιμο σημείο όταν ο υπόλοιπος κόσμος αναμένεται να αρχίσει να ξεπερνά την Κίνα σε μεταποίηση, άμεσο αποτέλεσμα των αυξανόμενων επενδύσεων, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ.
Περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης, των ΗΠΑ και της Ινδίας, επεκτείνουν ενεργά την ικανότητα κατασκευής ηλιακών πάνελ για να μειώσουν την εξάρτηση από την Κίνα. Οι ΗΠΑ και η Ινδία επενδύουν επιθετικά σε μονάδες παραγωγής κυψελών και συναρμολόγησης μονάδων, με στόχο να επιτύχουν αυτάρκεια έως το 2026. Ωστόσο, το κόστος παραγωγής τους παραμένει σημαντικά υψηλότερο από αυτό της Κίνας. Οι κινεζικές μονάδες κοστίζουν περίπου 0,10 $ ανά watt, ενώ οι τιμές στις ΗΠΑ κυμαίνονται περίπου 0,30 $ ανά watt, επηρεάζοντας τα οικονομικά του έργου και τον συνολικό ρυθμό της ενεργειακής μετάβασης.
Καθώς τα έθνη εργάζονται για να αναπτύξουν τις δικές τους παραγωγικές ικανότητες καθαρής τεχνολογίας, η τεράστια παραγωγική ικανότητα της Κίνας την τοποθετεί ως κυρίαρχο ηγέτη στις τιμές, θέτοντας μια σημαντική πρόκληση. Από τη μια πλευρά, οι χώρες είναι πρόθυμες να δημιουργήσουν τοπικές βιομηχανίες για να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα, να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και να προωθήσουν την καινοτομία, ενώ όλα αυτά αντιμετωπίζουν τις χαμηλότερες τιμές της Κίνας. Ταυτόχρονα, αυτές οι χώρες συχνά ακολουθούν την Κίνα στην καμπύλη μάθησης και έχουν θέσει πιο φιλόδοξους στόχους για το κλίμα. Αυτό δημιουργεί ένα περίπλοκο δίλημμα: εάν πρέπει να επενδύσουμε στην εγχώρια παραγωγή καθαρής τεχνολογίας για να προωθήσουμε την τοπική βιομηχανία ή να βασιστούμε σε κινεζικές προμήθειες για την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Η εξισορρόπηση της ανάπτυξης των τοπικών βιομηχανιών με την ανάγκη χρήσης των υφιστάμενων δυνατοτήτων της Κίνας είναι ένα κρίσιμο ζήτημα για την επίτευξη των παγκόσμιων στόχων για το κλίμα.
Η εξισορρόπηση της εγχώριας παραγωγής με μια οικονομικά αποδοτική ενεργειακή μετάβαση είναι ιδιαίτερα δύσκολη για χώρες με περιορισμένη υποδομή. Αν και η χρήση κινεζικών εξαρτημάτων μπορεί να επιταχύνει την ανάπτυξη καθαρών τεχνολογιών και να βοηθήσει στην επίτευξη των κλιματικών στόχων, εγείρει ανησυχίες για την υπερβολική εξάρτηση από έναν μόνο προμηθευτή, με φόβους ότι αυτή η εξάρτηση θα μπορούσε να εκθέσει τις χώρες σε πιθανούς κινδύνους από γεωπολιτικές εντάσεις, εμπορικούς περιορισμούς ή προσφορά διαταραχές της αλυσίδας. Κατά συνέπεια, τα έθνη πρέπει να ακολουθήσουν την ισορροπία της διασφάλισης της ενεργειακής ασφάλειας και της οικονομικής προσιτότητας, διαφυλάσσοντας παράλληλα μακροπρόθεσμα στρατηγικά συμφέροντα.
Οι επιδοτήσεις και η κρατική υποστήριξη ήταν καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση της ενεργειακής μετάβασης και της ανάπτυξης καθαρών τεχνολογιών, ιδιαίτερα στον τρόπο με τον οποίο οι διάφορες περιοχές διαχειρίζονται τις εισαγωγές και τους δασμούς. Στις ΗΠΑ, την Ινδία και την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), οι τρέχουσες πολιτικές κλίνουν προς δασμούς και άλλα περιοριστικά μέτρα για τον περιορισμό των κινεζικών εισαγωγών. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση Μπάιντεν των ΗΠΑ αύξησε πρόσφατα τον φόρο εισαγωγής στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα (EV) από 25% σε 100%, ανεβάζοντας τους συνολικούς δασμούς στο 102,5%. Εν τω μεταξύ, η ΕΕ έχει προτείνει δασμούς στα κινεζικής κατασκευής EV που κυμαίνονται από 17% έως 36,3%. Αυτές οι κινήσεις είναι απαντήσεις στις ανησυχίες για την προστασία των θέσεων εργασίας και την ανταγωνιστικότητα του κλάδου στις ΗΠΑ, ενώ η ΕΕ αναφέρει τις υποτιθέμενες αθέμιτες πρακτικές επιδοτήσεων της Κίνας ως βάση για τους δασμούς της. Συλλογικά, αυτές οι πολιτικές ενδέχεται να εμποδίσουν την παγκόσμια ενεργειακή μετάβαση σε σύγκριση με ένα σενάριο όπου οι κινεζικές εισαγωγές θα μπορούσαν να ρέουν πιο ελεύθερα.
Αντίθετα, η τοπική βιομηχανία EV της Κίνας, αξίας 230,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ 2009 και 2023, ενίσχυσε γρήγορα την παγκόσμια θέση της. Με κυρίαρχο ρόλο τόσο στην αποθήκευση ενέργειας όσο και στην κατασκευή μπαταριών – ελέγχοντας το 77% της παγκόσμιας χωρητικότητας παραγωγής μπαταριών και σκοπεύοντας να εγκαταστήσει περισσότερο χώρο αποθήκευσης μπαταριών από τον υπόλοιπο κόσμο μαζί – η Κίνα συνεχίζει να ηγείται της αγοράς. Αν και οι επιδοτήσεις σταδιακά καταργούνται, η κυβέρνηση εξακολουθεί να προσφέρει σημαντικές φορολογικές απαλλαγές, οι οποίες προβλέπεται να φτάσουν τα 76 δισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Αυτή η οικονομική υποστήριξη έχει κάνει τα EV πιο προσιτά, επιταχύνοντας την υιοθέτησή τους και τροφοδοτώντας μια μεγάλη εγχώρια αγορά που οδηγεί την ανάπτυξη της βιομηχανίας. Αυτές οι πρωτοβουλίες ευθυγραμμίζονται με τους ευρύτερους περιβαλλοντικούς στόχους της Κίνας, οι οποίοι στοχεύουν στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, στη μείωση της εξάρτησης από το πετρέλαιο και στην επίτευξη στόχων μείωσης του άνθρακα. Αντίθετα, η ΕΕ δεν διαθέτει άμεσες επιδοτήσεις EV σε επίπεδο Ένωσης, αντί να βασίζεται σε πολιτικές όπως οι κανονισμοί εκπομπών που καθιστούν τους κινητήρες εσωτερικής καύσης λιγότερο ανταγωνιστικούς.
Καθώς η Κίνα καταργεί σταδιακά ορισμένες επιδοτήσεις με την αγορά που ωριμάζει, η εκτεταμένη κρατική υποστήριξη που παρείχε καθιστά τη χώρα σημαντικό παράγοντα στην παγκόσμια βιομηχανία EV. Αυτή η κυριαρχία δημιουργεί ένα δίλημμα για τις ΗΠΑ και την ΕΕ: αν θα αγκαλιάσουν τις κινεζικές εισαγωγές για ταχύτερη, πιο προσιτή επέκταση των στόλων τους EV ή θα επιβάλουν εμπορικούς φραγμούς και θα ενισχύσουν τα εγχώρια κίνητρα για την υποστήριξη των τοπικών κατασκευαστών, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε βραδύτερη υιοθέτηση και υψηλότερο κόστος . Με τη σειρά τους, αυτά τα έθνη ίσως χρειαστεί να διερευνήσουν τις αυξημένες επιδοτήσεις και τα κίνητρα ως αναγκαιότητα προκειμένου να διατηρήσουν έναν συγκρίσιμο ρυθμό απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές.
*Lars Nitter Havro Head of Energy Macro, Kartik Selvaraju
Media Relations Manager rystadenergy.com