Οι παγκόσμιες εκπομπές μεθανίου εκτοξεύονται σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ, κυρίως λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας, και θέτουν σε κίνδυνο τους κλιματικούς στόχους. Παρά τις παγκόσμιες προσπάθειες για τον περιορισμό των εκπομπών, οι πηγές μεθανίου που παράγονται από τον άνθρωπο αυξήθηκαν κατά 20% τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Ο παγκόσμιος προϋπολογισμός μεθανίου 2024, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Earth System Science Data, είναι μια ολοκληρωμένη ανάλυση των τάσεων του μεθανίου και των επιπτώσεών τους στην κλιματική αλλαγή. Καταρτίστηκε από το Global Carbon Project, έναν διεθνή συνασπισμό επιστημόνων.

Η έκθεση αποκαλύπτει ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες ευθύνονται πλέον για τουλάχιστον τα δύο τρίτα των παγκόσμιων εκπομπών μεθανίου. Παρά τις παγκόσμιες προσπάθειες για τον περιορισμό των εκπομπών, σύμφωνα με τις νέες εκτιμήσεις, υπήρξε αύξηση κατά 20% στις πηγές μεθανίου που παράγονται από τον άνθρωπο τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Οι ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις του αερίου φτάνουν τα 1.923 μέρη ανά δισεκατομμύριο το 2023. Αυτό είναι ένα επίπεδο 2,6 φορές υψηλότερο από ό,τι στην προβιομηχανική εποχή και η υψηλότερη συγκέντρωση εδώ και τουλάχιστον 800.000 χρόνια.

Αυτή η τάση "δεν μπορεί να συνεχιστεί αν θέλουμε να διατηρήσουμε ένα κατοικήσιμο κλίμα", γράφουν οι ερευνητές σε ξεχωριστό άρθρο που δημοσιεύεται παράλληλα με την έκθεση. Η τρέχουσα πορεία, διαπίστωσαν, θα έθετε σε κίνδυνο το όριο του 1,5 βαθμού της Συμφωνίας του Παρισιού για την υπερθέρμανση του πλανήτη.

 

Γιατί οι εκπομπές μεθανίου αποτελούν πρόβλημα;

Το μεθάνιο είναι ένα εξαιρετικά ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου που έχει μικρή διάρκεια ζωής στην ατμόσφαιρα. Προέρχεται από φυσικές πηγές όπως οι υγρότοποι ή από ανθρωπογενείς (ανθρωπογενείς) πηγές όπως η γεωργία και η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων.

Κατά τα πρώτα 20 χρόνια μετά την απελευθέρωσή του, το αέριο αυτό θερμαίνει την ατμόσφαιρα σχεδόν 90 φορές ταχύτερα από ό,τι το διοξείδιο του άνθρακα.

Η αντιμετώπιση των εκπομπών μεθανίου είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των κλιματικών στόχων, καθώς επί του παρόντος δεν υπάρχουν τεχνολογίες ικανές να απομακρύνουν άμεσα το αέριο αυτό από την ατμόσφαιρα.

 

Από πού προέρχονται οι ανθρωπογενείς εκπομπές μεθανίου;

Οι πέντε μεγαλύτεροι παραγωγοί μεθανίου παγκοσμίως είναι η Κίνα (16%), η Ινδία (9%), οι ΗΠΑ (7%), η Βραζιλία (6%) και η Ρωσία (5%).

Η έκθεση διαπιστώνει ότι η γεωργία, συμπεριλαμβανομένης της κτηνοτροφίας και των ορυζώνων, εξακολουθεί να αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή, αντιπροσωπεύοντας το 40% των παγκόσμιων ανθρωπογενών εκπομπών μεθανίου. Η δραστηριότητα των ορυκτών καυσίμων συμβάλλει κατά 34%, η διαχείριση αποβλήτων κατά 19% και η καύση βιομάζας κατά 7%.

Οι εκπομπές έχουν αυξηθεί σε αυτούς τους τομείς λόγω της αυξημένης δραστηριότητας στις αναπτυσσόμενες περιοχές και της εντατικοποιημένης εκμετάλλευσης των ορυκτών καυσίμων.

Όμως οι ερευνητές έκαναν μια σημαντική αλλαγή στην πιο πρόσφατη εκτίμησή τους για τις πηγές μεθανίου. Προηγουμένως είχαν κατηγοριοποιήσει όλες τις εκπομπές από υγροτόπους, λίμνες, λίμνες και ποτάμια ως φυσικές. Η νεότερη έκδοση της έκθεσης κάνει μια προσπάθεια να ποσοτικοποιήσει την επιρροή που έχει η ανθρώπινη δραστηριότητα στις αυξανόμενες εκπομπές από αυτές τις πηγές.

Οι ταμιευτήρες που έχουν κατασκευαστεί από τους ανθρώπους, για παράδειγμα, οδηγούν σε εκτιμώμενες εκπομπές 30 εκατομμυρίων τόνων μεθανίου ετησίως, επειδή η πρόσφατα βυθισμένη οργανική ύλη απελευθερώνει μεθάνιο καθώς αποσυντίθεται.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι περίπου το ένα τρίτο των εκπομπών μεθανίου σε υγροτόπους και γλυκά νερά τα τελευταία χρόνια επηρεάστηκε από παράγοντες που προκαλούνται από τον άνθρωπο, συμπεριλαμβανομένων των ταμιευτήρων και των εκπομπών που αυξάνονται λόγω της απορροής λιπασμάτων, των λυμάτων, της χρήσης γης και της αύξησης της θερμοκρασίας.

 

Βρίσκεται ο κόσμος σε καλό δρόμο για την επίτευξη των στόχων μείωσης του μεθανίου;

Υπάρχουν σημαντικές διεθνείς δεσμεύσεις για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου, συμπεριλαμβανομένης της παγκόσμιας δέσμευσης για το μεθάνιο που υπογράφηκε από 150 χώρες, η οποία στοχεύει σε μείωση κατά 30% έως το 2030.

Οι στόχοι αυτής της δέσμευσης φαίνονται πλέον "τόσο μακρινοί όσο μια όαση στην έρημο" σύμφωνα με τον επιστήμονα του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ Ρομπ Τζάκσον, πρόεδρο του Global Carbon Project.

Οι ερευνητές του Global Carbon Project διαπίστωσαν ελάχιστες ενδείξεις ότι ο κόσμος σημειώνει πρόοδο όσον αφορά τις δεσμεύσεις για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου.

Μεταξύ του 2020 και του 2023, δορυφορικά δεδομένα δείχνουν ότι οι εκπομπές μεθανίου αυξήθηκαν κατά 5% επιπλέον. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρατηρήθηκαν στην Κίνα, τη νότια Ασία και τη Μέση Ανατολή. Οι εκπομπές από την εξόρυξη άνθρακα στην Κίνα και την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Μέση Ανατολή συνέβαλαν σημαντικά.

"Μόνο η Ευρωπαϊκή Ένωση και ενδεχομένως η Αυστραλία φαίνεται να έχουν μειώσει τις εκπομπές μεθανίου από ανθρώπινες δραστηριότητες τις τελευταίες δύο δεκαετίες", λέει η Marielle Saunois του Université Paris-Saclay στη Γαλλία, επικεφαλής συγγραφέας του εγγράφου Earth System Science Data.

Αν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις, η έκθεση προειδοποιεί ότι είναι απίθανο να επιτύχουμε τους στόχους που έχουν τεθεί στην Παγκόσμια Δέσμευση για το μεθάνιο.

Η αύξηση των εκπομπών που παρατήρησαν ακολουθεί τα πιο απαισιόδοξα σενάρια της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή για τα αέρια του θερμοκηπίου. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά περισσότερο από 3C σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή μέχρι το τέλος του αιώνα.

 

(Πηγή: Euronews)