Είχε προηγηθεί η δημιουργία της «πυρηνικής συμμαχίας» τον περασμένο Απρίλιο από 12 χώρες, ανάμεσα τους η Γαλλία, η Βρετανία, ΗΠΑ, Καναδάς, Ιαπωνία, με στόχο να βγάλουν την Ρωσία του Πούτιν από την αγορά πυρηνικών καυσίμων. Μεταξύ άλλων η εν λόγω συμμαχία, με προεξάρχουσα την Γαλλία, έχει αναλάβει να προωθήσει την ανασύσταση της Ευρωπαϊκής πυρηνικής βιομηχανίας.
Εξάλλου τον περασμένο Δεκέμβριο στην Διάσκεψη COP 28 στο Ντουμπάι μια ομάδα 25 κρατών υπέγραψε κοινή διακήρυξη για τον τριπλασιασμό της εγκατεστημένης πυρηνικής ισχύος μέχρι το 2050 με στόχο την γρήγορη αποκλιμάκωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Τα ανωτέρω κράτη πιστεύουν ότι χωρίς την χρήση «καθαρής» πυρηνικής ενέργειας είναι αδύνατον να επιτευχθούν οι στόχοι για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και το περίφημο NetZero50.
Σήμερα η εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς από πυρηνικές μονάδες ανά την υφήλιο ανέρχεται στα 391 GWe οι οποίες μεταξύ τους καλύπτουν το 4,3 % της παγκόσμιας ενεργειακής κατανάλωσης. Στην Ευρώπη η συμμετοχή της πυρηνικής ενέργειας στην κάλυψη των συνολικών ενεργειακών αναγκών της γηραιάς ηπείρου είναι αρκετά υψηλότερη και φθάνει το 13,3% ( στοιχεία 2021). Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις του World Nuclear Association μέχρι το 2040 η συνολική παγκόσμια εγκατεστημένη πυρηνική ισχύς θα έχει διαμορφωθεί στα 686 GWe, σημαντικά υψηλότερη, κατά + 70 GWe, σε σχέση με εκτιμήσεις του 2021. Αυτά προβλέπονται στο Reference Scenario του WNA ενώ ένα πλέον αισιόδοξο σενάριο (Upper Scenario) προβλέπει η συνολική πυρηνική ισχύς να φθάνει τα 937 GWe μέχρι το 2040).
Την ανωτέρω διεθνή διάσκεψη για την πυρηνική ενέργεια συνεκάλεσε ο ΙΑΕΑ με την ενεργό συμμετοχή και υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία το τελευταίο διάστημα έχει κάνει στροφή 180 μοιρών και προωθεί την πυρηνική ενέργεια στο πλαίσιο των στόχων απανθρακοποίησης του ευρωπαϊκού ενεργειακού συστήματος, καθότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνικούς αντιδραστήρες έχει μηδενικές εκπομπές. Ήδη από τον Ιούλιο 2022 η Ε. Επιτροπή περιέλαβε την πυρηνική ενέργεια, μαζί με το φυσικό αέριο, στο περίφημο EU Taxonomy, πράγμα που έχει ως συνέπεια την δυνατότητα χρηματοδότησης για την κατασκευή μέσων η την αναβάθμιση υφιστάμενων πυρηνικών μονάδων. Ήδη η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΙΒ) σε μια εντυπωσιακή αλλαγή στρατηγικής ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα εντάξει την πυρηνική ενέργεια στις νέες χρηματοδοτήσεις ενεργειακών υποδομών (εδώ).
Σύμφωνα με υψηλόβαθμο στέλεχος της Κομισιόν που συμμετείχε στη διάσκεψη των Βρυξελλών η πραγματοποίηση της εν λόγω συνάντησης και μάλιστα στην Βελγική πρωτεύουσα είναι ενδεικτική της μεγάλης αλλαγής σε επίπεδο ενεργειακής στρατηγικής που έχει συντελεστεί τους τελευταίους μήνες στην ΕΕ. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Atomic Energy Research Institute της Κορέας κο Χαν Γκι Τζου κατά την διάσκεψη των Βρυξελλών δόθηκε πολύ μεγάλη βαρύτητα στο θέμα της ενεργειακής ασφαλείας και πως η περαιτέρω ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας στην Ευρώπη μπορεί να συνδράμει στην ενίσχυση της. Στο ίδιο μήκος κύματος συζητήθηκε η δυνατότητα απεξάρτησης της πυρηνικής βιομηχανίας σε Ευρώπη και ΗΠΑ από τις εισαγωγές σχάσιμου υλικού (επεξεργασμένο Ουράνιο) από την Ρωσία η οποία σήμερα ελέγχει περίπου το 30% της προμήθειας πυρηνικών καυσίμων στην Ευρώπη.
Πάντως ο Γενικός Διευθυντής του ΙΑΕΑ, κος Ραφαήλ Γκρόσι, προειδοποίησε, «κατά μιας πρόωρης καμπάνιας απομάκρυνσης της Ρωσίας από την προμήθεια πυρηνικού υλικού καθότι κάτι τέτοιο δεν βοηθά την ανάπτυξη της διεθνούς αγοράς αξιόπιστων πυρηνικών καυσίμων ενώ δεν μπορούμε να διαφοροποιήσουμε την καλή από την κακή πυρηνική ενέργεια». Αλλά και ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βικτόρ Όρμπαν εξήρε την ανάγκη διεθνούς συνεργασίας παρά τις γεωπολιτικές διάφορες που υπάρχουν, αναφέροντας ως παράδειγμα ότι εταιρείες από την Αυστρία και την Γαλλία εργάζονται σήμερα στην Ουγγαρία στις νέες πυρηνικές μονάδες που κατασκευάζονται από την Ρωσική Rosatom.
Σημαντική ήταν επίσης η συνδρομή του Βέλγου πρωθυπουργού κ. Alexander de Croo στην διεθνή Διάσκεψη των Βρυξελλών για την προώθηση της πυρηνικής ενέργειας έχοντας να επιδείξει το ανανεωμένο ενδιαφέρον της χώρας του αφού τον Δεκέμβριο του 2023 η Βελγική κυβέρνηση αποφάσισε να παρατείνει την ζωή των δύο εν λειτουργία πυρηνικών αντιδραστήρων για δέκα χρόνια μέχρι το 2035. Ο κ. De Croo στις παρεμβάσεις του ξεχώρισε την ανάγκη της Ευρώπης για αποδέσμευση από την Ρωσική προμήθεια πυρηνικών καυσίμων ενώ υπερθεμάτισε στην εξασφάλιση χρηματοδότησης για την προώθηση της πυρηνικής ενέργειας ζητώντας από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB) να αναλάβει τις ευθύνες της, τονίζοντας επίσης ότι είναι εμφανής η έλλειψη χρηματοδότησης σε διεθνές επίπεδο. Εκφράζοντας την πεποίθηση του ότι η Ευρώπη χρειάζεται την πυρηνική ενέργεια, ο Βέλγος πρωθυπουργός, στο πλαίσιο της Συνόδου, ανέφερε, «ότι από την οπτική γωνία των γεωπολιτικών σκοπιμοτήτων και του στόχου για μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα, είναι κρίσιμο, οι ευρωπαϊκές χώρες να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην πυρηνική ενέργεια».
Τέλος, στο κοινό ανακοινωθέν που εκδόθηκε με την λήξη της Διάσκεψης μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι, «οι χώρες δεσμεύονται να συνεργαστούν και να διασφαλίσουν την απαιτούμενη χρηματοδότηση ώστε να παραταθεί η ζωή των υφιστάμενων πυρηνικών αντιδραστήρων αλλά και η κατασκευή νέων». Ακόμα τέθηκε ως άμεσος στόχος η ανασύσταση της Ευρωπαϊκής βιομηχανίας πυρηνικής ενέργειας ύστερα από χρόνια εγκατάλειψης και παρακμής. Προς αυτήν την κατεύθυνση οι χώρες της «πυρηνικής συμμαχίας» έχουν εδώ και μερικούς μήνες δεσμεύσει $ 4,2 δισεκ. για να υποστηρίξουν τα ανωτέρω ευρωπαϊκά σχέδια.
Τραγικός απών από την πανευρωπαϊκή προσπάθεια ανοικοδόμησης της ευρωπαϊκής βιομηχανίας πυρηνικής ενέργειας είναι η Ελλάδα, η οποία παρά την συμμετοχή του Έλληνα πρωθυπουργού στην πρόσφατη Διάσκεψη των Βρυξελλών, είναι από τις ελάχιστες Ευρωπαϊκές χώρες που για αποκλειστικά ιδεολογικούς λόγους αντιτίθενται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνικούς αντιδραστήρες. Με την κυβέρνηση να έχει ρίξει όλο της το βάρος στις ΑΠΕ (και τα προβλήματα που αυτές έχουν αρχίσει πλέον να δημιουργούν) αδυνατεί να δει την ευρύτερη εικόνα του συνολικού ενεργειακού ισοζυγίου και την αδήριτη ανάγκη για ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας. Με την Ελλάδα να έχει από τις υψηλότερες ενεργειακές εξαρτήσεις στην Ευρώπη αφού εισάγει το 76% των καυσίμων που καταναλώνει (στοιχεία 2022).