Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, αφ' ής στιγμής το ουκρανικό ζήτημα πέρασε στη φάση του πολέμου φθοράς, όπου το πλεονέκτημα έχει αυτός που διαθέτει τις μεγαλύτερες αντοχές σε εξοπλισμό και προσωπικό. Αλλά η μεγαλύτερη μάχη αυτής της αναμέτρησης αποδείχθηκε ότι δόθηκε αλλού, ήτοι στο οικονομικό πεδίο, όπου οι σχεδιασμοί για κατάρρευση της Ρωσίας υπό το βάρος των κυρώσεων, δεν ευοδώθηκαν: αντιθέτως η χώρα του Πούτιν εισήλθε στον αστερισμό του “πολεμικού κεϊνσιανισμού” και της “υποκατάστασης εισαγωγών”, ενισχύοντας την παραγωγική της βάση και συνεπώς και την εξοπλιστική της μηχανή.
Οι ελπίδες για κάποια αξιοσημείωτη ανατροπή στο πεδίο των μαχών εξέλιπαν μετά την αποτυχία της πολυδιαφημισμένης θερινής ουκρανικής αντεπίθεσης. Και το ότι αυτή ήταν αποτυχία αναλύεται σε εκτενή “νεκροψία” της WashingtonPost, με εμφανή βέβαια την πρόθεση να επιρριφθεί η ευθύνη στην ουκρανική πλευρά, η οποία δεν εισάκουσε ή δεν υλοποίησε αποτελεσματικά τις συστάσεις των Δυτικών συμβούλων. Το κυριότερο συμπέρασμα: η εμμονή στο να διαπερασθούν οι πολλαπλά οχυρωμένες ρωσικές γραμμές στον Νότο, ώστε να επιτευχθεί η επικοινωνιακά περιπόθητη “επάνοδος” στην Αζοφική, στέρησε από τους Ουκρανούς την δυνατότητα να εκμεταλλευτούν προς όφελός τους το γεγονός ότι το μέτωπο εκτείνεται σε μήκος 600 χιλιομέτρων.
Ομοίως και ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ προειδοποίησε ότι αναμένονται “άσχημα νέα” από το ουκρανικό μέτωπο.
Είχε προηγηθεί βέβαια τον προηγούμενο μήνα η συνέντευξη του ΒαλέριΖαλούζνι στον Economist, όπου ο επικεφαλής των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων περιέγραφε την πραγματικότητα δίχως εξωραϊσμούς, αλλά και το εκτενές “πορτραίτο” του ΒολοντίμιρΖελένσκι στο Time, όπου ο Ουκρανός πρόεδρος προσωπογραφούνταν ως εγκλωβισμένος σε έναν δικό του κόσμο, απρόθυμος να δεχθεί συμβουλές. Την ίδια στιγμή, κοινό μυστικό αποτελεί ότι οι δύο αυτοί άνδρες βρίσκονται σε σύγκρουση, με τελευταίο θύμα της τον διοικητή των Ειδικών Δυνάμεων, στρατηγό Βίκτορ Κορένκο, ο οποίος απομακρύνθηκε από τα καθήκοντά του με προεδρική απόφαση, σε άλλη μία κίνηση αποδυνάμωσης του Ζαλούζνι.
Παράλληλα, ο δήμαρχος Κιέβου και εκ των πρωταγωνιστών του “Μαϊντάν”, Βιτάλι Κλίτσκο κατηγόρησε τον Ζελένσκι ότι σέρνει τη ώρα του σε μία “ενός ανδρός αρχή” α λα ρωσικά, ενισχύοντας τη σεναριολογία για τον μέλλον του Ουκρανού προέδρου. Υπενθυμίζεται ότι οι προβλεπόμενες για τον Μάρτιο ουκρανικές προεδρικές εκλογές δεν είναι δυνατό να διεξαχθούν όσο επικρατεί στρατιωτικός νόμος.
Ο ΒολοντίμιρΖελένσκι αποτέλεσε άλλωστε τον πρωταγωνιστή του σημαντικότερου “μη-γεγονότος” της εβδομάδος. Ο λόγος για την ακύρωση την τελευταία στιγμή, λόγω “έκτακτου ανακύψαντος ζητήματος”, της προγραμματισμένης για το βράδυ της Τρίτης (ώρα Ευρώπης) ομιλίας του Ουκρανού προέδρου με βιντεοσύνδεση προς το αμερικανικό Κογκρέσσο, προκειμένου να επιχειρηματολογήσει υπέρ της συνέχισης της οικονομικής βοήθειας των ΗΠΑ προς την εμπόλεμη χώρα του.
Ωστόσο, το περιττό αυτής της ομιλίας κατέδειξε η χαοτική αντιπαράθεση που μόλις είχε προηγηθεί μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών του Κογκρέσσου, με τους τελευταίους να αρνούνται να εγκρίνουν οποιοδήποτε κονδύλι προς την Ουκρανία, όσο δεν υλοποιείται η απαίτησή τους για χρηματοδότηση της περαιτέρω θωρακίσεως των αμερικανικών συνόρων. Και όλα αυτά ενώ επιστολή του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου καθιστούσε σαφές ότι ο χρόνος και το διαθέσιμο χρήμα εξαντλούνται ταχέως και χωρίς νέα νομοθετική πρωτοβουλία η στήριξη της Ουκρανίας δεν μπορεί να επιτευχθεί.
Την ίδια στιγμή, αντίστοιχο θρίλερ προκαλούσε στους “27” η επιστολή του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν προς τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, με την οποία ζητείται να αφαιρεθεί από την ατζέντα της επικείμενης συνόδου κορυφής του Δεκεμβρίου το ζήτημα της υποψηφιότητας ένταξης της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να αξιολογηθούν εξαρχής τα αποτελέσματα της βοήθειας προς το Κίεβο. Με άλλα λόγια στον “αέρα” βρίσκονται όχι μόνο τα 60 δισ. που αναμένει το Κίεβο από την Ουάσιγκτον, αλλά και τα 50 δισ. από τις Βρυξέλλες.
Το ότι ο Όρμπαν πιθανότατα κάνει το δικό του παζάρι για να ανατρέψει το πάγωμα ευρωπαϊκών κονδυλίων που έχει επιβληθεί στη χώρα του με βάση τη διαδικασία για παραβίαση των κανόνων δικαίου, δεν αναιρεί το γεγονός ότι η “ουκρανική κόπωση” εξαπλώνεται στην Ευρώπη, αλλά και ότι ο οικονομικός ανταγωνισμός από την Ουκρανία δεν είναι καθόλου ευπρόσδεκτος στα ανατολικά της ηπείρου, όπως δείχνει και το εμπάργκο της Πολωνίας στα αγροτικά προϊόντα της γείτονός της. Άλλωστε, ο Όρμπαν δεν είναι μόνος, μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας της Σλοβακίας από τον Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος ήδη διέκοψε την εξοπλιστική βοήθεια της χώρας του στην Ουκρανία.
Αλλά τα σημαντικότερα είναι όσα παίζονται στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. Είναι προφανές ότι και του Τζο Μπάιντεν η εκλογική τύχη στην αναμέτρηση του ερχόμενου Νοεμβρίου συνδέεται άρρηκτα με τυχόν αποτυχία του ουκρανικού εγχειρήματος, ενώ και σε περισσότερο στρατηγικό επίπεδο η Ουάσιγκτον δεν προτίθεται προφανώς να δώσει σάλπισμα υποχωρήσεως από την Ευρασία.
Ωστόσο, έκθεση της δεξαμενής σκέψεως RandCorporation (της ίδιας που το 2019 είχε λεπτομερώς περιγράψει τον “οδικό χάρτη” της “αποδυναμώσεως” της Ρωσίας, μέσω αλλαγών καθεστώτος στη Λευκορωσία και το Καζαχστάν και κλιμακώσεως των εντάσεων σε Ουκρανία και Καύκασο), συνtεταγμένη στις αρχές του τρέχοντος έτους, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ένας μακρός ουκρανικός πόλεμος δεν είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ και συνεπώς θα πρέπει το Κίεβο να ενθαρρυνθεί να διαπραγματευθεί (εάν υποθέσουμε ότι ενδιαφέρεται για κάτι τέτοιο στην παρούσα φάση και η Μόσχα...). Μάλιστα γερμανικές κυβερνητικές πηγές έχουν ήδη αρχίσει να περιγράφουν ως ουκρανική “νίκη” την ανάκτηση εδαφών που προέκυψε από την περσινή ρωσική αναδίπλωση.
Αλλά, όπως επισημαίνει η Rand, το θέμα της οικονομικής βοήθειας προς την Ουκρανία χρειάζεται λεπτό χειρισμό. Αν αυτή διακοπεί, η ρωσική πλευρά δεν θα έχει κίνητρο να παγώσει τη σύγκρουση. Αλλά και αν διατηρηθεί αλώβητη, το Κίεβο θα συνεχίσει να αρνείται να διαπραγματευτεί, όπως είναι η γραμμή Ζελένσκι. Εναλλακτικά η Rand προτείνει οι χρηματοδοτικές δεσμεύσεις της Δύσης να μετατοπισθούν στην μεταπολεμική ανοικοδόμηση, ώστε το Κίεβο να εγκαταλείψει την αδιαλλαξία.
*Λίγα λόγια για τον Κώστα Ράπτη:
Ο Κώστας Ράπτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1969. Σπούδασε γλωσσολογία στα φιλολογικά τμήματα του Καποδιστριακού (προπτυχιακές σπουδές) και του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου (μεταπτυχιακές σπουδές). Έχει εργασθεί ως ερευνητής και λεξικογράφος. Δημοσιογραφεί και είναι μέλος της ΕΣΗΕΑ. Εργάζεται ως δημοσιογράφος από το έτος 2000 και είναι συντάκτης διεθνών θεμάτων: κατά καιρούς στην “Απογευματινή”, το skai.gr, περιοδικές εκδόσεις και μέχρι σήμερα στην εφημερίδα “Κεφάλαιο” και το capital.gr, καθώς και τον ραδιοσταθμό “Αθήνα 9,84”, όπου παρουσιάζει την εκπομπή “Ω, τι κόσμος!”, ενώ πρόσφατα ξεκίνησε να αρθρογραφεί και στην εφημερίδα "Εστία της Κυριακής". Έχει μεταφράσει για τις εκδόσεις “Άγρα” τα βιβλία “New Left Review: Η ελληνική έκδοση”, “Δημοκρατία χωρίς δεσμά” της Angela Davis και “Οι διαιρέσεις της Κύπρου” του Perry Anderson.
(από την εφημερίδα «ΕΣΤΙΑ»)