Η ένταξη της Ρωσίας στο μπλοκ του OPEC+ έχει περιπλέξει τις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας να αντιμετωπίσει την κρίση και τις μεγάλες πληθωριστικές πιέσεις που δέχονται λόγω των υψηλότερων τιμών του πετρελαίου οι οικονομίες σε όλο τον κόσμο, ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η συμμαχία Σαουδικής Αραβίας και Ρωσίας αποδεικνύεται μια μεγάλη πρόκληση για την παγκόσμια αγορά πετρελαίου. Αφού οι τιμές του αργού διαπραγματεύτηκαν στο πλαίσιο μιας λογικής διακύμανσης τον περασμένο Αύγουστο, που οδήγησε σε χαμηλά πολλών ετών, η απόφαση της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας στις αρχές Σεπτεμβρίου να παρατείνουν τις περικοπές της πετρελαϊκής παραγωγής κατά 1.3 εκατ. βαρέλια την ημέρα συνολικά μέχρι το τέλος του 2023 προκάλεσε άνοδο των τιμών στη Βόρεια Θάλασσα, άνω των $90/βαρέλι σε υψηλό 10 μηνών. Όπως προβλέπεται στην τελευταία επετειακή Έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ) για τον μήνα Σεπτέμβριο (βλέπε παρακάτω), η οποία δημοσιεύτηκε σήμερα (13/9), η παγκόσμια αγορά πετρελαίου είναι ήδη «σφικτή» και τον περασμένο Αύγουστο παρατηρήθηκε πτώση των παγκόσμιων αποθεμάτων κατά 76.3 εκατ. βαρέλια ή 2.46 εκατ. βαρέλια την ημέρα.
Η πρώτη έκδοση της Ειδικής Έκθεσης του ΙΕΑ για την αγορά πετρελαίου, γνωστής ως Oil Market Report, δημοσιεύθηκε πριν από 40 χρόνια, τον Σεπτέμβριο του 1983. Η διεθνής αγορά πετρελαίου έχει από τότε αναπτυχθεί σημαντικά, αλλά τότε, όπως και τώρα, οι ανησυχίες για την ενεργειακή ασφάλεια ήταν κρίσιμες. Ο ΙΕΑ δημιουργήθηκε ως απάντηση στις προκλήσεις ενεργειακής ασφάλειας από το εμπάργκο πετρελαίου του 1973-1974, όταν οι μεγάλοι παραγωγοί ώθησαν τις τιμές σε ιστορικά επίπεδα. Η Ειδική αυτή Έκθεση, η οποία ξεκίνησε με σκοπό να παρέχει μεγαλύτερη διαφάνεια στην αγορά, έχει γίνει έκτοτε μία από τις πιο έγκυρες πηγές πληροφόρησης στον κόσμο για ολοκληρωμένη ανάλυση και έγκαιρες στατιστικές σχετικά με τα θεμελιώδη στοιχεία της αγοράς πετρελαίου, ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας παγκοσμίως.
Μάλιστα, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο ΙΕΑ, μια αναμενόμενη άνοδος της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου κατά 1.5 εκατ. βαρέλια την ημέρα το β’ εξάμηνο του 2023, σε σύγκριση με τα επίπεδα του α’ εξαμήνου του 2023, θα επισκιάσει την προσφορά κατά 1.24 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Παρά τη δύσκολη οικονομική της κατάσταση, η Κίνα αναμένεται να αντιπροσωπεύσει το 75% της αύξησης της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου φέτος, ή 1.6 εκατ. βαρέλια την ημέρα από το σύνολο των 2.2 εκατ. βαρελιών την ημέρα. Ωστόσο, η παγκόσμια αύξηση της ζήτησης αναμένεται να επιβραδυνθεί απότομα σε περίπου 1 εκατ. βαρέλια την ημέρα το 2024, καθώς η ανάκαμψη υποχωρεί και σε συνδυασμό με την διείσδυση των ηλεκτρικών οχημάτων και την τηλεργασία μειώνεται περαιτέρω η κατανάλωση.
Σύμφωνα με τον ΙΕΑ, οι περιορισμοί της πετρελαϊκής παραγωγής από μέλη του OPEC+ άνω των 2.5 εκατ. βαρελιών την ημέρα από τις αρχές του 2023 έχουν αντισταθμιστεί μέχρι στιγμής από τις υψηλότερες ποσότητες από παραγωγούς εκτός της συμμαχίας. Η προσφορά ρεκόρ των ΗΠΑ και της Βραζιλίας στηρίζει την αύξηση της παραγωγής εκτός OPEC+ κατά 1.9 εκατ. βαρέλια την ημέρα από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο, ενώ το Ιράν, που εξακολουθεί να υπόκειται σε κυρώσεις, αύξησε την παραγωγή κατά περίπου 600 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα.
Αλλά από τον Σεπτέμβριο και μετά, η απώλεια της πετρελαϊκής παραγωγής του OPEC+, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντικό έλλειμμα προσφοράς κατά το δ’ τρίμηνο του 2023. Η χαλάρωση των περικοπών στις αρχές του 2024 θα μετατοπίσει το ισοζύγιο σε πλεόνασμα. Ωστόσο, τα αποθέματα πετρελαίου θα βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα, αυξάνοντας τον κίνδυνο της αστάθειας που δεν θα ήταν προς το συμφέρον ούτε των παραγωγών ούτε των καταναλωτών, δεδομένου του εύθραυστου οικονομικού περιβάλλοντος.