οι θέσεις που αναπτύσσει ο κ. Παπαναστασίου αποκτούν ιδιαίτερη σημασία. Ο Υπουργός Ενέργειας της Κύπρου σπεύδει από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε τα καθήκοντά του να θωρακίσει την οικονομία και τους καταναλωτές από το υπέρμετρο κόστος της ενέργειας και ανακοίνωσε, προ ημερών, νέα μέτρα ύψους άνω των 440 εκατ. ευρώ προς αυτό το σκοπό.
Με το ενεργειακό σύστημα του Νησιού να βρίσκεται σήμερα σε φάση πλήρους αναδιάρθρωσης και ανασχηματισμού, προκειμένου να είναι σε θέση να υποστηρίξει μια ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού που θα συμβάλει στην δραστική μείωση των τιμών του ρεύματος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Σημειώνουμε ότι το Υπουργείο Ενέργειας Εμπορίου και Βιομηχανίας του οποίου προΐσταται ο κ. Παπαναστασίου πέτυχε να εξασφαλίσει 35 εκατ. ευρώ για την εγκατάσταση 400.000 έξυπνων μετρητών από τον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής που αποτελεί κομβικό σημείο για την περαιτέρω διείσδυση νέων έργων ΑΠΕ στο Νησί.
Η Κύπρος παραμένει κομβικός εταίρος των χωρών της ΝΑ Μεσογείου, κυρίως δε του Ισραήλ στην προσπάθεια ενεργειακής και πολιτικής χειραφέτησης της ευρύτερης περιοχής αλλά και προκειμένου να καταστεί κόμβος μεταφοράς φυσικού αερίου και πράσινης ενέργειας από την Ανατολή προς την Δυτική Ευρώπη.
Αλλά, ας αφήσουμε τον κ. Παπαναστασίου να μας εξηγήσει, πώς προτίθεται να πολιτευθεί στο χώρο της ενέργειας:
Κύριε Υπουργέ, κατ’ αρχάς συγχαρητήρια για την ανάληψη των καθηκόντων σας και σας ευχόμαστε μια παραγωγική θητεία. Οι πρώτες δηλώσεις σας ως Υπουργός Ενέργειας της Κυπριακής Δημοκρατίας επικεντρώθηκαν στην αποκλιμάκωση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας και στην προτεραιοποίηση της χρήσης φυσικού αερίου, προτού ωριμάσουν οι συνθήκες για την πράσινη ενέργεια. Έχετε καταλήξει σε αποφάσεις για το ποια θεωρείτε ότι είναι η λύση για να αντιμετωπιστεί το υψηλό κόστος της ενέργειας για οικιακούς και βιομηχανικούς καταναλωτές;
Είναι αλήθεια ότι από την πρώτη στιγμή έχουμε θέσει ως κύρια προτεραιότητα του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, την ουσιαστική μείωση του κόστους της ενέργειας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Λύσεις που εφαρμόζουμε σήμερα όπως η επιδότηση του ηλεκτρισμού από την Κυβέρνηση, είναι καθαρά αποσπασματικές και προσωρινού χαρακτήρα, ακριβώς διότι δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα στη ρίζα του. Για την Κύπρο αυτό εντοπίζεται στο γεγονός ότι όσον αφορά στο κόστος της ενέργειας, η χώρα μας είναι εκτεθειμένη, σε πολύ πιο μεγάλο βαθμό από ό,τι άλλες χώρες, σε εξωγενείς παράγοντες, αφού παραμένει σήμερα ενεργειακά απομονωμένη και πλήρως εξαρτημένη από τις εισαγωγές ενεργειακών προϊόντων.
Εν μέσω, λοιπόν, της πρωτόγνωρης ενεργειακής κρίσης που διανύουμε και με σκοπό να στηριχθούν έμπρακτα οι Κύπριοι καταναλωτές, αλλά και η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας γενικότερα, προχωρούμε τάχιστα σε επαναπροσδιορισμό της ενεργειακής μας στρατηγικής, στη βάση συγκεκριμένων τεχνοοικονομικών κριτηρίων. Σε αυτό το πλαίσιο, εργαζόμαστε για να θωρακίσουμε το νησί μας από τις επιπτώσεις γεωπολιτικών γεγονότων που έχουν αντίκτυπο στο ενεργειακό κόστος, μεταξύ άλλων εντατικοποιώντας τις προσπάθειες για ανάπτυξη συστημάτων ΑΠΕ και μέτρων Εξοικονόμησης Ενέργειας, αλλά και για διασύνδεση του ηλεκτρικού δικτύου της Κύπρου με αυτά γειτονικών χωρών όπως η Ελλάδα, το Ισραήλ και η Αίγυπτος.
Την ίδια στιγμή, παράλληλα με τη διαδικασία που τρέχει η Δημόσια Επιχείρηση Φυσικού Αερίου για εισαγωγή στην Κύπρο υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), το οποίο θα επαναεριοποιείται σε υπό κατασκευή τερματικό για χρήση στην ηλεκτροπαραγωγή, προσφέρουμε πλέον ως εναλλακτική επιλογή, για μελέτη από ενδιαφερόμενες εταιρείες, την εισαγωγή στην Κύπρο φυσικού αερίου σε αέρια μορφή, μέσω αγωγού. Το φυσικό αέριο, που θα προέρχεται από κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου, στις τιμές που πωλείται στην περιοχή μας, θα χρησιμοποιείται για ηλεκτροπαραγωγή και, πιθανόν, για υγροποίηση σε χερσαίο τερματικό ή σε πλωτή μονάδα, προτού εξαχθεί με δεξαμενόπλοια στις διεθνείς αγορές.
Όταν μιλάτε για φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο, αναφέρεστε και σε αέριο από τις ανακαλύψεις που έγιναν στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας;
Πολύ πιθανόν. Η εγγύτητα των ανακαλύψεων στην κυπριακή ΑΟΖ με ανακαλύψεις στις ΑΟΖ γειτονικών χωρών, προσφέρεται για την αξιοποίηση συνεργειών στις πολυδάπανες υποδομές που απαιτούνται – υφιστάμενες και νέες. Για παράδειγμα, ένας αγωγός που θα φθάνει στην Κύπρο, μπορεί ενδεχομένως να ενωθεί με πέραν του ενός κοιτάσματος φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένων κοιτασμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ. Επιπλέον, εφόσον κατασκευαστεί τερματικό υγροποίησης στην Κύπρο, θα μπορεί να εξυπηρετεί ποσότητες από ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο.
Σε κάθε περίπτωση, επιτρέψτε μου να επαναλάβω ότι αυτό που προσφέρουμε σήμερα στις ενδιαφερόμενες εταιρείες, είναι ουσιαστικά μια εναλλακτική επιλογή για αποτελεσματική αξιοποίηση των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου. Οι εταιρείες, αφού εξετάσουν τις επιλογές που έχουν ενώπιόν τους, θα πρέπει να αποφασίσουν πως προχωρούν, στη βάση αντικειμενικής ανάλυσης κόστους-οφέλους.
Ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ μίλησε για συμφωνία με την Κύπρο για τις υποδομές στις οποίες αναφέρεστε. Μόλις επιστρέψατε από το Ισραήλ, όπου συζητήσατε το θέμα με τον Υπουργό Ενέργειας του Ισραήλ. Υπάρχει κάτι χειροπιαστό που μπορούμε να πούμε και ποια είναι τα επόμενα βήματα όσον αφορά στη συνεργασία με το Ισραήλ;
Στις συναντήσεις που είχαμε με τον ομόλογό μου Υπουργό Ενέργειας του Ισραήλ κ. Israel Katz, τόσο κατ’ ιδίαν όσο και με τη συμμετοχή αντιπροσωπειών των δύο χωρών, βασικό θέμα συζήτησης ήταν ακριβώς οι εναλλακτικές λύσεις για μεταφορά φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στην Κύπρο για ηλεκτροπαραγωγή και για εξαγωγή στις διεθνείς αγορές.
Επιπλέον, συζητήσαμε θέματα ηλεκτρισμού, τομέα στον οποίο Κύπρος και Ισραήλ μπορούμε, επίσης, να συνεργαστούμε μέσω της ηλεκτρικής διασύνδεσης των δύο χωρών. Το Ισραήλ αναμένεται να χρειαστεί 4 με 5 GW πρόσθετη ηλεκτρική ισχύ στα επόμενα χρόνια, ενώ δεν επιθυμεί να κατασκευάσει σταθμούς συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής στο έδαφός του. Άρα μελλοντικά η Κύπρος θα μπορεί, μέσω της διασύνδεσης, να εξάγει ηλεκτρική ενέργεια στο Ισραήλ, η οποία θα παράγεται τόσο από γηγενείς μας Ανανεώσιμες Πηγές όσο και από τη μετατροπή του φυσικού αερίου που θα εισάγεται στην Κύπρο, σε ηλεκτρισμό.
Αποφασίσαμε, λοιπόν, με τον Ισραηλινό ομόλογό μου, την έναρξη τεχνικού διαλόγου, μέσω δύο κοινών ομάδων εμπειρογνωμόνων, για τα θέματα των διασυνδέσεων φυσικού αερίου, ηλεκτρισμού, αλλά και υδρογόνου.
Πρόσφατα παρουσιάσατε την αναθεωρημένη στρατηγική σας σε εταιρείες της βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στη Λευκωσία. Ποια τα σχόλιά τους; Υπήρξε ενδιαφέρον για συμμετοχή στις υποδομές που προτείνετε;
Για να προχωρήσουν τα έργα που προτείνουμε, απαιτούνται επενδύσεις και συνέργειες από τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην αλυσίδα φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού. Ως εκ τούτου, επιδιώξαμε να μαζέψουμε τους εκπρόσωπούς τους σε έναν χώρο, διοργανώνοντας στη Λευκωσία, στις 29 και 30 Μαΐου, διήμερο εργαστήρι για παρουσίαση και συζήτηση των σχεδιασμών μας.
Σε γενικές γραμμές η πρότασή μας αντιμετωπίστηκε θετικά από τις εταιρείες, όμως αυτό που έχει πραγματικά σημασία για εμάς είναι το επόμενο στάδιο, που αφορά σε εξασφάλιση δέσμευσης για υλοποίηση των έργων, μέσω διαδικασίας εκδήλωσης ενδιαφέροντος που θα ανακοινώσουμε σύντομα.
Έως σήμερα, ως καλύτερη λύση για την αξιοποίηση του φυσικού αερίου της Κύπρου παρουσιαζόταν η κατασκευή αγωγού προς τα τερματικά της Αιγύπτου. Τι αλλάζει πλέον με την πρότασή σας όσον αφορά στη συνεργασία με την Αίγυπτο;
Στα θέματα ενέργειας η Αίγυπτος ήταν και παραμένει σημαντικός εταίρος για την Κύπρο. Ιδιαίτερα όσον αφορά στον τομέα του φυσικού αερίου, η γειτονική μας χώρα είναι δεκαετίες μπροστά από την Κύπρο, με υφιστάμενες υποδομές, μεγάλη εσωτερική αγορά και τεράστια αποθέματα αερίου. Θεωρώ, λοιπόν, ότι δεν αλλάζει κάτι στη συνεργασία με την Αίγυπτο, αφού η μεταφορά κυπριακού φυσικού αερίου στα τερματικά υγροποίησης της χώρας, για υγροποίηση και εξαγωγή στις διεθνείς αγορές, παραμένει ως μια από τις επιλογές των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ΑΟΖ μας. Απλά σήμερα, υπήρξε, όπως προανέφερα, η ανάγκη για επαναπροσδιορισμό της στρατηγικής μας, λαμβάνοντας υπόψη την αλλαγή που επήλθε στο διεθνές ενεργειακό περιβάλλον, αναγκάζοντας τις χώρες να εργαστούν τόσο για μείωση του κόστους της ενέργειας όσο και για ενίσχυση της ενεργειακής τους ασφάλειας. Την ίδια στιγμή, είναι απόλυτα φυσιολογικό, καθώς αυξάνονται οι ανακαλυφθείσες ποσότητες φυσικού αερίου, να αυξάνονται επίσης ή/και να ωριμάζουν παράλληλα και άλλες επιλογές αξιοποίησης.
Ύστερα από το τριπλό πλήγμα που δέχτηκαν οι εθνικές οικονομίες και τα νοικοκυριά από την πανδημία του Covid-1, την ενεργειακή κρίση και τον πόλεμο στην Ουκρανία, πού αισθάνεστε ότι βρίσκεται σήμερα, πολιτικά, ενεργειακά και οικονομικά, η Κύπρος και ευρύτερα η Ευρώπη;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι περνούμε τα τελευταία 2-3 χρόνια μια πολύ δύσκολη περίοδο, με ιδιαίτερες προκλήσεις για την Ευρώπη, οι οποίες κορυφώθηκαν με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Επίσης βέβαιο είναι ότι οι γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή μας αλλάζουν και θα πρέπει η Κύπρος να έχει τη δυνατότητα γρήγορης προσαρμογής.
Είμαι της άποψης ότι το μεγάλο πρόβλημα δημιουργήθηκε αμέσως μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αφού ενώ είχαμε αρχίσει να επιστρέφουμε σε μια κανονικότητα μετά την πρωτόγνωρη υγειονομική κρίση, βρεθήκαμε ξαφνικά ενώπιον μιας δεύτερης μεγάλης κρίσης, αυτή τη φορά στον τομέα της ενέργειας. Εφόσον, λοιπόν, τα Κράτη Μέλη της ΕΕ κατάφεραν, σε μεγάλο βαθμό, να ανταπεξέλθουν σε εκείνο το αρχικό σοκ, νομίζω ότι η Ευρώπη, εάν αξιοποιήσει τις συγκυρίες, μπορεί τελικά να βρεθεί σε μια πιο ανεξάρτητη ενεργειακά θέση από ό,τι ήταν πριν τρία χρόνια. Σήμερα, οι εθνικές οικονομίες βρίσκονται σε πορεία ανάκαμψης, ενώ εξ ανάγκης υλοποιείται, πλέον, και ρεαλιστικός σχεδιασμός εκ μέρους της ΕΕ για πλήρη άρση της εξάρτησης στις εισαγωγές ενεργειακών προϊόντων από τη Ρωσία μέχρι το 2030. Σε αυτόν τον σχεδιασμό ασφαλώς συμπεριλαμβάνονται μέτρα για διαφοροποίηση των πηγών και διαδρομών ενέργειας, ενώ για αντιμετώπιση ευρύτερα των ψηλών τιμών, όλες οι χώρες εντατικοποιούν επίσης τις δράσεις τους για επίσπευση της πράσινης μετάβασης.
Θεωρείτε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση συμπεριφέρθηκε αλαζονικά όλα τα προηγούμενα χρόνια πριν από το 2020, έχει πάρει το "μάθημά" της και είναι σήμερα διατεθειμένη να ενεργοποιήσει όλες τις πηγές ενέργειας που υπάρχουν στο δυναμικό των χωρών-μελών για να μπορέσει να απεξαρτηθεί από τις ετεροβαρείς συμμαχίες του παρελθόντος -Ρωσία- και να ενηλικιωθεί πολιτικά και στρατηγικά;
Πιστεύω ότι χωρίς την ΕΕ, χωρίς τον συντονισμό, τις ενιαίες πολιτικές και τη σταθερότητα που προσφέρει η Ένωση, πολύ δύσκολα θα μπορούσαν κάποια κράτη μέλη να ανταπεξέλθουν από μόνα τους στην υγειονομική, την επισιτιστική και την ενεργειακή κρίση.
Τούτου λεχθέντος, είναι επίσης πραγματικότητα ότι θα έπρεπε όντως να ξεκινούσε πολύ νωρίτερα η σημερινή, εντατικοποιημένη προσπάθεια για αυτονόμηση και απεξάρτηση της ΕΕ σε καίριας σημασίας τομείς όπως είναι η ενίσχυση της ενεργειακής της ασφάλειας, διαφοροποιώντας τις πηγές και διαδρομές ενέργειας, αλλά και επισπεύδοντας τα μέτρα για την πράσινη μετάβαση. Σε αυτό το πλαίσιο είναι που τα τελευταία χρόνια οι χώρες της περιοχής μας προωθούμε, από κοινού, ενεργειακές υποδομές που θα συμβάλουν στη δημιουργία του Ενεργειακού Διαδρόμου της Ανατολικής Μεσογείου. Ο εν λόγω Διάδρομος μπορεί να συμπεριλαμβάνει τόσο τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις της Κύπρου με Ελλάδα, Ισραήλ και Αίγυπτο, όσο και υποδομές όπως αυτές που προτείνουμε να γίνουν στην Κύπρο, για εξαγωγές φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη.
Ως Κυπριακή Δημοκρατία, αισθάνεστε ότι η Ευρώπη στηρίζει πραγματικά και επί της ουσίας τις προσπάθειες του Νησιού να αξιοποιήσει το ενεργειακό δυναμικό του, και αν όχι, τί απαιτείται να γίνει προκειμένου να πεισθεί να το πράξει;
Η ΕΕ μας στηρίζει ποικιλοτρόπως στην προσπάθεια αξιοποίησης του ενεργειακού μας δυναμικού, το οποίο φυσικά δεν αφορά μόνο στους υδρογονάνθρακες στην ΑΟΖ μας, αλλά και τις γηγενείς μας Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Στην παρούσα συγκυρία για παράδειγμα, ενώ έχει ληφθεί ήδη απόφαση από την ΕΕ για μη χρηματοδότηση έργων που αφορούν στους υδρογονάνθρακες, στόχος μας είναι να συμβάλουμε στις προσπάθειες της Ένωσης για ενίσχυση της ενεργειακής της ασφάλειας, μέσω επίσπευσης της αξιοποίησης των ανακαλύψεων φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ και την εξαγωγή τους ως LNG στην αγορά της Ευρώπης. Είναι στο χέρι το δικό μας θεωρώ, αλλά και των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου γενικότερα, να βρούμε τους τρόπους να ευθυγραμμιστούν τα συμφέροντά μας με αυτά της ΕΕ.
Σε σχέση δε με τις ΑΠΕ, θα ήθελα να αναφέρω ενδεικτικά τη χρηματοδότηση και την τεχνική βοήθεια που έχουμε εξασφαλίσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για επικαιροποίηση του Εθνικού μας Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, στο πλαίσιο και της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Fit for 55» που αποσκοπεί σε μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% μέχρι το 2030. Επιπλέον, το Υπουργείο Ενέργειας έχει εξασφαλίσει από ευρωπαϊκά ταμεία, για την Προγραμματική Περίοδο 2021-2027, συνολικά περίπου 590 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία και θα αξιοποιηθούν, κυρίως, για παραχώρηση οικονομικών κινήτρων σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και δημόσιους φορείς, για να επενδύσουν σε μέτρα Ενεργειακής Απόδοσης και στη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Η ΕΕ χρηματοδοτεί, επίσης, με 657 εκατομμύρια ευρώ το σκέλος Κύπρου - Ελλάδας της ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAsia Interconnector (Κύπρος, Ελλάδα και Ισραήλ).
Η γεωπολιτική αστάθεια στην περιοχή της ΝΑ Μεσογείου, ιδίως ο παράγων Τουρκία, πόσο αναμένετε να επιδράσει στη λήψη και εφαρμογή των πολιτικών σας στον ενεργειακό τομέα στις μέρες που έπονται; Αισιοδοξείτε και αν όχι, εξηγήστε μας γιατί και πώς θα μπορούσαν, κατά τη γνώμη σας, να αλλάξουν τα πράγματα.
Έχετε απόλυτο δίκιο ότι η Ανατολική Μεσόγειος υπήρξε διαχρονικά μια γεωπολιτικά ασταθής περιοχή. Αυτό όμως αλλάζει σταδιακά, με τις γειτονικές μας χώρες να αντιλαμβάνονται πλέον ότι για τη βέλτιστη αξιοποίηση του υποθαλάσσιού μας πλούτου, χρειάζονται ο συντονισμός και η συνεργασία όλων. Εξαιρετικό παράδειγμα αυτής της συνεργασίας στην πράξη αποτελεί ο διεθνής οργανισμός East Mediterranean Gas Forum, στον οποίο συμμετέχουν ως μέλη η Κύπρος, η Ελλάδα, η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ιορδανία και η Παλαιστίνη.
Σε κάθε περίπτωση, στόχος της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι η αξιοποίηση του φυσικού πλούτου στην ΑΟΖ μας, που ανήκει σε όλους τους νόμιμους κατοίκους της, με τρόπο που θα συμβάλει στην επίλυση του κυπριακού προβλήματος. Στο ενδιάμεσο, ως οφείλουμε, διαμορφώνουμε και υλοποιούμε την ενεργειακή μας στρατηγική στη βάση του καλώς νοούμενου συμφέροντος της Κυπριακής Δημοκρατίας, που περιλαμβάνει όλους τους πολίτες της.
Η Κύπρος έχει μακρά παράδοση ευρέων συναινέσεων μεταξύ κυβέρνησης και επιχειρηματικού κόσμου. Πιστεύετε ότι τα γεγονότα των τελευταίων ετών, ιδίως σε ευρωπαϊκό επίπεδο και με έμφαση στην ακριβή ενέργεια, έχουν διαταράξει αυτή τη σχέση; Πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε τα αιτήματα του κυπριακού επιχειρείν; Ποιά είναι τα επόμενα βήματα που θα λάβετε για να αμβλυνθούν τα προβλήματα από το υψηλό κόστος της ενέργειας;
Προτεραιότητα του Υπουργείου μας είναι η ουσιαστική μείωση του κόστους της ενέργειας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Ως εκ τούτου, είναι κοινός ο στόχος μας αυτός με την επιχειρηματική κοινότητα της Κύπρου, αφού η υλοποίησή του θα συμβάλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των κυπριακών προϊόντων και υπηρεσιών. Για να τον πετύχουμε, υπενθυμίζω, εργαζόμαστε σήμερα για να εισάγουμε στην Κύπρο φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο για ηλεκτροπαραγωγή, και για να υλοποιηθούν οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις με Ελλάδα, Ισραήλ και Αίγυπτο. Επιπρόσθετα, παρέχουμε κίνητρα στις επιχειρήσεις μας – όπως και στα νοικοκυριά – για αυτοπαραγωγή ενέργειας μέσω ΑΠΕ, αλλά και για εφαρμογή μέτρων Εξοικονόμησης Ενέργειας.
Μπορείτε να μας πείτε σε ποιό στάδιο βρίσκεται η υπόθεση του EuroAsia Interconnector, πότε εκτιμάτε ότι θα ολοκληρωθεί και ποιά θα είναι τα άμεσα και τα πιο μακροπρόθεσμα οφέλη για την Κυπριακή Δημοκρατία;
Ο Φορέας Υλοποίησης του έργου που αποτελείται από την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Ελλάδας (Κρήτη) και Κύπρου-Ισραήλ, έχει εξασφαλίσει χορηγία ύψους €657 εκατομμυρίων περίπου από το ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό πρόγραμμα «Συνδέοντας την Ευρώπη», καθώς και πρόσθετα €100 εκατομμύρια από το εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Κύπρος_το Αύριο». Τα ποσά αυτά αφορούν στην ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με την Κρήτη.
Όπως θα γνωρίζετε, μόλις την περασμένη Τετάρτη, 28 Ιουνίου 2023, ο Φορέας Υλοποίησης συμφώνησε με τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της Ελλάδας, για συμμετοχή του τελευταίου τόσο στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας όσο και στην υλοποίηση των κατασκευαστικών εργασιών, λόγω της εμπειρίας και τεχνογνωσίας που διαθέτει. Ως εκ τούτου, ο Φορέας μπορεί πλέον να προχωρήσει με την υπογραφή των δεσμευτικών συμφωνιών με τις εταιρείες που θα αναλάβουν την κατασκευή του υποσταθμού και την κατασκευή και πόντιση του καλωδίου, για το τμήμα του έργου που θα συνδέσει την Κύπρο με την Κρήτη.
Στην Κύπρο έχουν εκδοθεί όλες οι απαιτούμενες άδειες και, συνεπώς, ο Φορέας Υλοποίησης, θα μπορεί, με την υπογραφή των δεσμευτικών συμφωνιών, να προχωρήσει αμέσως στην έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών, των οποίων η ολοκλήρωση αναμένεται μέχρι το 2027.
Αναφορικά με το σκέλος του έργου Κύπρου – Ισραήλ, υπενθυμίζω ότι κατά την πρόσφατη επίσκεψή μου στο Ισραήλ έχουμε συμφωνήσει με τον Ισραηλινό Υπουργό Ενέργειας όπως εντός του ερχόμενου Ιουλίου, συνέλθει η αρμόδια ομάδα εμπειρογνωμόνων για συζήτηση των ενεργειών που πρέπει να γίνουν για να υλοποιηθεί το εν λόγω έργο.
Τα κύρια οφέλη που θα έχει η Κυπριακή Δημοκρατία από την υλοποίηση της ηλεκτρικής αυτής διασύνδεσης είναι:
· Η άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου, η οποία παραμένει έως σήμερα το μοναδικό Κράτος Μέλος της ΕΕ χωρίς ηλεκτρική διασύνδεση.
· Η επίτευξη του στόχου που έχει θέσει η ΕΕ για αύξηση της δυναμικότητας των ηλεκτρικών διασυνδέσεων κάθε Κράτους Μέλους στο 15% έως το 2030.
· Η διασύνδεση με την ενιαία αγορά ηλεκτρισμού της ΕΕ και η προώθηση ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρισμού.
· Η διασφάλιση του ενεργειακού της εφοδιασμού.
· Η επίτευξη των ενεργειακών και κλιματικών μας στόχων, αφού θα διευκολυνθεί η περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας και, κατ’ επέκταση, η μείωση των ρύπων του θερμοκηπίου από την ηλεκτροπαραγωγή.
· Η πρακτική εφαρμογή των στόχων της τριμερούς συνεργασίας Κύπρου – Ελλάδας – Ισραήλ.
Το νέο κοίτασμα φυσικού αερίου στον στόχο «Ζευς 1» που εντόπισε το γεωτρύπανο της κοινοπραξίας ΕΝΙ-TotalEnergies στην κυπριακή ΑΟΖ θεωρείται μεγαλύτερο από εκείνο του «Κρόνος 1» στο τεμάχιο 6. Μπορείτε να μας ενημερώσετε για το κατά πόσο αυτή η σημαντική αύξηση της δυναμικότητας του κοιτάσματος εξασφαλίζει ευνοϊκότερες προϋποθέσεις εκμετάλλευσής του, εφόσον επιλυθεί και το ζήτημα των τουρκικών επιθετικών ενεργειών στην περιοχή;
Οι δύο αυτές ανακαλύψεις έγιναν το 2022, στο Τεμάχιο 6, από την κοινοπραξία των Eni και Total Energies. Συγκεκριμένα, η κοινοπραξία ανακοίνωσε τον Αύγουστο την ανακάλυψη «Κρόνος – 1», με εκτιμώμενη ποσότητα τα 2.5 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια (Tcf), και τον Δεκέμβριο την ανακάλυψη «Ζευς -1», με ποσότητες που εκτιμώνται στα 2 με 3 Tcf. Σε συνδυασμό με την ανακάλυψη «Καλυψώ» στο ίδιο Τεμάχιο το 2018, έχει δημιουργηθεί στην περιοχή ένα σύμπλεγμα ανακαλύψεων, γεγονός που αναμένεται να βοηθήσει στην επίσπευση της ανάπτυξής τους.
Στο παρόν στάδιο, οι εταιρείες εργάζονται για την αξιολόγηση των τριών ανακαλύψεων, προγραμματίζοντας, σε αυτό το πλαίσιο, γεώτρηση αξιολόγησης στον «Κρόνο» περί τα τέλη του 2023, αρχές του 2024.