Σε μια πρωτόγνωρη επίθεση φιλίας προς την Αθήνα έχει επιδοθεί η Άγκυρα το τελευταίο διάστημα. Το «Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ την Σφαγή της Τριπολιτσάς» του Ερντογαν τον περασμένο Σεπτέμβριο έχει αντικατασταθεί από το «Είμαστε αλληλέγγυοι με την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό μετά το τρομερό σιδηροδρομικό δυστύχημα» του Τσαβούσογλου τον Μάρτιο, δημιουργώντας εύλογα ερωτήματα για το τι κρύβεται πίσω από αυτή την ξαφνική αλλαγή της τουρκικής στάσεως αλλά και για το πόσο αυτό θα διαρκέσει.
Κάνοντας μια στροφή 180 μοιρών, η τουρκική κυβέρνησις είναι προφανές ότι προσπαθεί να κλείσει όλα τα ανοικτά μέτωπα προ των εκλογών της 14ης Μάιου, προβάλλοντας το προφίλ του ειρηνοποιού και καλοπροαίρετου συνομιλητή. Αυτό εκδηλώνεται τόσο με την ανταλλαγή υποστηρίξεως μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας για θέσεις σε παγκόσμιους οργανισμούς όσο με τις εγκάρδιες προσκλήσεις Ελλήνων αξιωματούχων στην Τουρκία. Η γενικότερη αίσθησις είναι ότι υπάρχουν όλο και εντονότερες πιέσεις από την Δύση και δη τις ΗΠΑ για την εδραίωση πνεύματος ειρήνης και συνεργασίας στην Μεσόγειο. Εξ ού και η εντεινόμενη προσπάθεια της Τουρκίας για επαναπροσέγγιση με το Ισραήλ και τώρα με την Αίγυπτο. Αλλά και στα ελληνοτουρκικά οι πιέσεις συνεχώς αυξάνονται για την επίτευξη ενός συμβιβασμού έναντι της υπογραφής ενός «Συμφώνου Ειρήνης» μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας μετά τις εκλογές με ότι κινδύνους αυτό συνεπάγεται για τα ελληνικά συμφέροντα, αρχής γενομένης από τους όρους που έχει θέσει ο Ιμπραήμ Καλίν για την επίτευξη μιας συμβιβαστικής συμφωνίας: συνεκμετάλλευση για το αέριο, αποστρατιωτικοποίηση με ορίζοντα πέντε ετών και αναγνώριση μειονότητος και στα Δωδεκάνησα.
Οι δεσμεύσεις του Έλληνα ΥΠΕΞ Νίκου Δένδια και του Τούρκου ομολόγου του Μεβλούτ Τσαβούσογλου για εκατέρωθεν στήριξη Ελλάδας – Τουρκίας για τις θέσεις του μη μόνιμου μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και του γενικού γραμματέα στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) δείχνουν ακριβώς αυτή την διάθεση να παραμεριστούν οι πολύ σοβαρές κατά τα άλλα διαφορές τουλάχιστον προς το παρόν. Η Ελλάς μέσα στον Μάρτιο εγκαινίασε την επίσημη εκστρατεία της ελληνικής υποψηφιότητας ως μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την περίοδο 2025-26 σε εκδήλωση που διοργάνωσε η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στον ΟΗΕ. Στόχος της είναι, όπως επισημαίνεται, να διευρύνει το γεωπολιτικό αποτύπωμα της χώρας στη διεθνή σκηνή. Όσον αφορά την υποψηφιότητα της Τουρκίας, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός θεωρείται ο ΟΗΕ της Ναυτιλίας και αριθμεί 175 μέλη. Ειδικοί αναλυτές αναφέρουν στην «Ετκ», ότι παλαιότερα ειδικά επί ελληνικής προεδρίας οι ντιρεκτίβες του ΙΜΟ είχα απήχηση, ωστόσο το τελευταίο διάστημα ο ρόλος του έχει υποβαθμιστεί. Συνεπώς, η ανάληψις της προεδρίας από την Τουρκία δεν θα έπρεπε να προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στην Αθήνα
Πυρετώδης διπλωματική κινητικότης
Στις κοινές δηλώσεις των δύο ΥΠΕΞ στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο της Διασκέψεως Δωρητών για την Τουρκία και την Συρία, ο κ. Δένδιας έκανε λόγο για μια πολύ παραγωγική συνάντηση και ευχαρίστησε τον Τούρκο ομόλογό του τόσο για την αλληλεγγύη μετά το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, όσο και για την απόφαση της Αγκύρας να επιτρέψει την έκδοση στην Ελλάδα του πατέρα ενός εκ των θυμάτων της τραγωδίας. Πολύ πιο εγκάρδιος, ο κ. Τσαβούσογλου σημείωσε: «Ευχαριστώ πολύ αγαπητέ μου φίλε Νίκο. Συνόψισες πολύ καλά την συζήτηση που είχαμε, αλλά πρώτα από όλα την πολύ καλή απόφαση και επίτρεψέ μου να ευχαριστήσω εσένα, την ελληνική κυβέρνηση και τον λαό της Ελλάδας για το γεγονός ότι εξέφρασαν την στήριξή τους και την αλληλεγγύη τους σε εμάς μετά τους σεισμούς. Ήσουν πολύ ευγενικός που μας επισκέφθηκες προσωπικά και επισκεφθήκαμε την περιοχή του Χατάι. Είμαι και πάλι πολύ ευγνώμων». Και συνεχίζοντας στον ίδιο τόνο: «Ήμασταν αλληλέγγυοι με την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό μετά το τρομερό σιδηροδρομικό δυστύχημα στην Ελλάδα. Ο πρόεδρος Ερντογάν και εμείς δεν διστάσαμε για την μεταφορά του φυλακισμένου όταν πέθανε ο γιος του, ο οδηγός του τραίνου. Αυτό είναι σημάδι εμπιστοσύνης. Είμαι πολύ χαρούμενος που έχουμε πολύ καλύτερη ατμόσφαιρα στις σχέσεις μας. Η θετική ατμόσφαιρα αντικατοπτρίζεται στη συνεργασία μας στις διεθνείς πλατφόρμες και, όπως είπε ο Νίκος και μοιράστηκε τις λεπτομέρειες αυτής της κοινής στήριξης, συμφωνήσαμε να στηρίξουμε τις υποψηφιότητές μας σήμερα και ελπίζω ότι μπορούμε να συνεχίσουμε μια τέτοια συνεργασία στις διεθνείς πλατφόρμες επίσης και αυτό θα έχει αντίκτυπο στις διμερείς μας σχέσεις και συμφωνήσαμε να συναντηθούμε σύντομα ξανά και θα χαιρόμουν να σε φιλοξενήσω στην Τουρκία, νομίζω είναι η σειρά σου ή οπουδήποτε όταν έχουμε την ευκαιρία.»
Η διπλωματική κινητικότης μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας είναι πράγματι πυρετώδης το τελευταίο διάστημα. Προ ημερών, ο υπουργός Αμύνης Νίκος Παναγιωτόπουλος άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να επισκεφθεί κι αυτός τις σεισμόπληκτες περιοχές μαζί με τον Τούρκο ομόλογό του Χουλουσί Ακάρ. Σε συνέντευξή του στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΙ ανέφερε μάλιστα ότι μετά τους σεισμούς σταμάτησαν οι υπερπτήσεις, επισημαίνοντας ωστόσο ότι διατηρεί κάποιες επιφυλάξεις. «Θα πειστώ αν δω στοιχεία μονιμότητας και σταθερότητας σε αυτούς τους τόνους που έχουν πέσει, σε αυτή την ένταση που έχει εκτονωθεί». Δεν παρέλειψε ωστόσο να επισημάνει: «Νομίζω ότι στρατηγικά θα πρέπει να επιδιώκουμε και την συνεννόηση με τους γείτονες, αλλά συγχρόνως και ταυτοχρόνως, τη διασφάλιση των εθνικών μας δικαίων και την υπεράσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, άρα για να επιτευχθεί αυτό το τελευταίο την συνέχιση της προσπάθειας ενίσχυσης των Ενόπλων Δυνάμεων». Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η επίσκεψις του αρμόδιου υφυπουργού για την Οικονομική Διπλωματία και την Εξωστρέφεια, Κώστα Φραγκογιάννη στην Άγκυρα την περασμένη Τετάρτη με επίκεντρο την προώθηση του διαλόγου με την Τουρκία στα θέματα της θετικής ατζέντας στον οικονομικό και εμπορικό τομέα. Αλλά και ο Υφυπουργός Εξωτερικών, Ανδρέας Κατσανιώτης, δέχθηκε την περασμένη Τετάρτη σε εθιμοτυπική συνάντηση τον νέο Πρέσβη της Δημοκρατίας της Τουρκίας, Çağatay Erciyes. Συμφώνως προς σχετική ανακοίνωση, η συνάντησις διεξήχθη σε φιλική ατμόσφαιρα και κατά τη διάρκειά της συζητήθηκαν θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος.
Το φόρουμ της Ανατ. Μεσογείου
Η διάθεσις της Τουρκίας για διάλογο και λείανση των διαφορών της με τους γείτονές της δεν περιορίζεται φυσικά μόνο στην Ελλάδα. Το Σάββατο 18 Μαρτίου ο Τούρκος ΥΠΕΞ μετέβη στο Κάιρο και συναντήθηκε με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, στην πρώτη διπλωματική επαφή των δύο πλευρών μετά από 11 χρόνια. Η συνάντησις πραγματοποιήθηκε σε θετικό κλίμα, συμφώνως προς τα αιγυπτιακά ΜΜΕ, ωστόσο ο πρόεδρος της χώρας, Αμπτέλ Φατάχ αλ-Σίσι, έθεσε τρεις προϋποθέσεις για την εξομάλυνση των σχέσεών τους. Όπως αναφέρει ο δημοσιογράφος εθνικού δικτύου, Φουάντ Αμπου Χαμιλά, πρόκειται για τα δύο πάγια αιτήματα του Καΐρου περί παραδόσεως των μελών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που βρίσκονται σε τουρκικό έδαφος και καταζητούνται από την αιγυπτιακή δικαιοσύνη και τον τερματισμό της τουρκικής στρατιωτικής παρουσίας στην Λιβύη. Η τρίτη προϋπόθεσις αφορά «τον τερματισμό των διαφορών με Κύπρο και Ελλάδα και την επίτευξη μιας ικανοποιητικής φόρμουλας συμφωνίας με αντάλλαγμα η Τουρκία να γίνει μέλος του Φόρουμ για το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου». Ο τελευταίος αυτός όρος, όσο δύσκολο και αν είναι να επιτευχθεί, δείχνει ακριβώς την γενικότερη διάθεση των κρατών της Ανατολικής Μεσογείου για συνεργασία στα ενεργειακά. Άλλωστε οι εκλογές σε Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρο δίδουν την ευκαιρία για την έναρξη μιας νέας σελίδας στις μεταξύ τους σχέσεις με τις ευλογίες πάντα του αμερικανικού παράγοντα που αναμένεται να ασκήσει πιέσεις προς την κατεύθυνση αυτή, κάνοντας φυσικά και σχετικές παραχωρήσεις στην Άγκυρα. Διόλου τυχαίο ότι η Τουρκία έδωσε πράσινο φως για την ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ και άφησε ανοικτή την πόρτα και για την Σουηδία, που αποτελούσε όλο αυτό το διάστημα το «κόκκινο πανί» για το καθεστώς. Επι πλέον αίφνης κερδίζει έδαφος και το σενάριο αποθηκεύσεως των S-400, με τα τουρκικά ΜΜΕ να έχουν αρχίσει να κτίζουν το αφήγημα ότι η Τουρκία δεν έχει ανάγκη εν λόγω ρωσσικά αντιαεροπορικά συστήματα προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για την απόκτηση των πολυπόθητων F-16. Άλλωστε οι Αμερικανοί έχουν ξεκαθαρίσει σε όλους τους τόνους ότι αν οι Τούρκοι δεν ξεφορτωθούν τους S-400, ούτε F-16 ούτε F-35 πρόκειται να δουν ποτέ.
Υπό πίεση οι ΗΠΑ
Η προοπτική επανενάρξεως των ελληνοτουρκικών συνομιλιών, η ενδεχόμενη συνάντησις του Ρετζέπ Ταγιπ Ερντογάν με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι αλλά και η εξομάλυνσις των σχέσεων της Άγκυρας με το Τελ Αβίβ είναι γεγονότα που συνδέονται μεταξύ τους και σχετίζονται με τις ασφυκτικές πιέσεις που δέχονται οι ΗΠΑ από την ανάδυση της νέας ισχυρής συμμαχίας μεταξύ Ρωσίας και Κίνα. Εκτιμάται ότι η Ουάσιγκτων θα επιδιώξει με κάθε τρόπο να προσδέσει στο άρμα της την Τουρκία, καθώς θεωρείται κρίσιμος παίκτης, λόγω και των Στενών, για την ανακοπή της πορείας της Μόσχας προς την Αφρική, την Μέση Ανατολή και την Ασία. Σημαντική για τον σκοπό αυτό κρίνεται και η επίτευξις ειρήνης στην Μεσόγειο, καθώς διπλωματικές πηγές έχουν δηλώσει στην «ΕτΚ» ότι αυτό που ενδιαφέρει τον αμερικανικό παράγοντα είναι να διευθετηθούν τα ελληνοτουρκικά προκειμένου να επικεντρωθούν στα άλλα μέτωπα που τους καίνε, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και η άνοδος της Κίνας. Η είσοδος στο παιχνίδι της Σαουδικής Αραβίας, που φαίνεται να εξομαλύνει τις σχέσεις της με τους κάποτε ορκισμένους εχθρούς της Ιρανούς αλλά και της Συρίας, που επανακτά σιγά σιγά τον ρόλο της στον Αραβικό Σύνδεσμο, είναι λογικό να προβληματίζουν τους Αμερικανούς, καθώς βλέπουν τους πάλαι ποτέ συμμάχους τους Άραβες να απομακρύνονται και τους μεγάλους αντιπάλους τους, όπως ο Σύρος Πρόεδρος Μπαράρ αλ Άσσαντ, να επανακάπτουν.
(Από την ΕΣΤΙΑ)