Μπορεί η ελβετική τράπεζα να μην τελεί υπό την εποπτεία της ΕΚΤ, ωστόσο η ανησυχία των Ευρωπαίων είναι δικαιολογημένη αν και επιμένουν ότι δεν υπάρχει κίνδυνος διάχυσης στις ευρωπαϊκές τράπεζες και γενικώτερα δεν διαφαίνονται σημάδια κάποιου αιφνίδιου bank run.
Σε κάθε περίπτωση οι ρευστοποιήσεις των τραπεζικών τίτλων τις τελευταίες ημέρες είναι σαρωτικές και δεν σταμάτησαν ούτε μετά την απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης να καλύψει το σύνολο των καταθέσεων των δύο τραπεζών, αλλά και της Federal Reserve να ανοίξει νέο πρόγραμμα φθηνών δανείων για τράπεζες. Οι μετοχές τραπεζών σε Ασία, Ευρώπη και ΗΠΑ δέχθηκαν και την Δευτέρα ανηλεές σφυροκόπημα, ακολουθώντας τις μεγάλες απώλειες την περασμένη Παρασκευή. Ο Euro Stoxx 50 έχει υποχωρήσει κατά 3% από τα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας, με τις τράπεζες να υποχωρούν σχεδόν 9%. Και το μέγα ερώτημα είναι πώς θα επηρεάσει αυτό τόσο τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες όσο και την πολιτική των κεντρικών τραπεζών, της Fed και της ΕΚΤ. Αναπόφευκτη θεωρείται πλέον η επανεξέταση όλων των δεδομένων και είναι πολύ πιθανόν οι αυξήσεις των επιτοκίων που αναμένονταν τους επόμενους μήνες να είναι μικρότερες του αναμενομένου. Όλα τα βλέμματα είναι πλέον στραμμένα στις σημερινές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τα επιτόκια, με αξιωματούχους να διαρρέουν μέχρι χθες το μεσημέρι την επιμονή της ΕΚΤ να προχωρήσει στις αυξήσεις.
Στις ΗΠΑ ωστόσο «οι πρόσφατες εξελίξεις αυξάνουν σημαντικά την πιθανότητα (η Fed) να απόσχει από την αύξηση των επιτοκίων της την 22η Μαρτίου», στην προσεχή συνεδρίαση του συμβουλίου νομισματικής πολιτικής της, επισημαίνουν οι αναλυτές της Wells Fargo. Αναμένουν πλέον τα επιτόκια να διατηρηθούν στο τρέχον επίπεδό τους, στο φάσμα από το 4,50 ως το 4,75%. Κάποιοι ωστόσο εφιστούν την προσοχή. «Αυτοί που νομίζουν πως η Fed θα βάλει τέλος στον κύκλο της περιοριστικής πολιτικής της νωρίτερα λόγω των τρεχουσών αναταράξεων στον τραπεζικό τομέα μπορεί να απατώνται», επισήμανε ο Γκρέγκορι Ντάκο, οικονομολόγος της EY Parthenon.
Οι ελληνικές τράπεζες
Όσον αφορά τις ελληνικές τράπεζες, αναλυτές της Deutsche Bank και της Citigroup εμφανίζονται καθησυχαστικοί, λέγοντας ότι η κατάρρευση της αμερικανικής τράπεζας δεν αποτελεί προάγγελο για αντίστοιχα προβλήματα στις ευρωπαϊκές τράπεζες, οι οποίες εξακολουθούν να προσελκύουν επενδυτές στο περιβάλλον υψηλών επιτοκίων. Όπως επισημαίνουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν διαφοροποιημένες πηγές χρηματοδοτήσεως, συνεχίζουν να προσελκύουν και να διατηρούν καταθέτες και έχουν ισχυρότερη κεφαλαιακή επάρκεια έναντι των αμερικανικών. Επίσης, υπάρχει μικρότερος κίνδυνος για την ρευστότητα στην περίπτωση ζημιάς μετά από πώληση τίτλων. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, οι κεντρικές τράπεζες στον υπόλοιπο κόσμο ακολουθούν ηπιότερη πολιτική σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής, με αποτέλεσμα οι τράπεζες ακόμη να ευνοούνται από τα οφέλη του φθηνού χρήματος. Παράλληλα, στήριξη προσφέρει και η νομοθεσία, καθώς οι ευρωπαϊκές τράπεζες οφείλουν να διακρατούν περιουσιακά στοιχεία μεγαλύτερης αξίας και υψηλής ποιότητοςς, ώστε να μπορούν να αντέξουν σε περίπτωση εντάσεως 30 ημερών.
Πώς ξεκίνησε η κρίση
Όλα ξεκίνησαν το βράδυ της 8ης Μαρτίου όταν η διοίκηση της Silicon Valley ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά την ανάγκη άντλησης 2,25 δισ. δολαρίων, με στόχο την στήριξη του ισολογισμού της. Η ανακοίνωση πυροδότησε ένα κύμα μαζικών και ταυτόχρονων εκροών καταθέσεων, καθώς η μία start-up μετά την άλλη έσπευσε να αποσύρει τα κεφάλαιά της ή να περιορίσει την έκθεσή της. Έτσι, μέχρι τις 10 Μαρτίου, η αξία της Silicon Valley Bank κατρακύλησε κατά σχεδόν 80%. Το εγχείρημα της έκδοσης νέων μετοχών δεν στέφθηκε με επιτυχία και έτσι, η τράπεζα τέθηκε σε αναγκαστική διαχείριση από τις ρυθμιστικές αρχές της Καλιφόρνια. «Ήταν ένα bank-run, το οποίο προκλήθηκε εξαιτίας της υστερίας των Venture Capital» δήλωσε στο CNBC ο Ράιαν Φάβλεϊ, επενδυτής fintech στη Restive Ventures. «Αυτό θα καταγραφεί ως μία από τις σπάνιες περιπτώσεις ενός κλάδου, ο οποίος κόβει τη μύτη του για να γλιτώσει το πρόσωπό του».
Οι πελάτες της SVB δήλωσαν ότι ο διευθύνων σύμβουλος, Γκρεγκ Μπέκερ, δεν ενέπνευσε εμπιστοσύνη όταν τους προέτρεψε να «παραμείνουν ήρεμοι». Έτσι, η κατάρρευση της μετοχής συνεχίστηκε με αμείωτους ρυθμούς, φτάνοντας στο -80% μέχρι το τέλος της διαπραγμάτευσης. Συνολικά, οι πελάτες της SVB απέσυραν το ιλιγγιώδες ποσό των 42 δισ. δολαρίων μέχρι το τέλος της Πέμπτης. Εκείνη την ημέρα, η τράπεζα είχε αρνητικό ταμειακό υπόλοιπο, ύψους 958 εκατ. δολαρίων. Ο Φάλβεϊ, πρώην υπάλληλος της SVB, ο οποίος ξεκίνησε το δικό του ταμείο το 2018, υπογράμμισε την ιδιαίτερα διασυνδεδεμένη φύση της κοινότητας VC (κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών) ως βασικό λόγο για την ξαφνική κατάρρευση της τράπεζας. Σημαντικά VC, συμπεριλαμβανομένων των Union Square Ventures και Coatue Management, έστειλαν τις τελευταίες ημέρες μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σε όλες τις start-up, δίνοντας την οδηγία να αποσύρουν τα κεφάλαιά τους από την SVB λόγω ανησυχιών για ένα bank run. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενέτειναν τον πανικό, όπως πρόσθεσε. «Όταν λες “βγάλτε τις καταθέσεις, αυτό το πράγμα θα αποτύχει”, είναι σαν να φωνάζεις “φωτιά σε ένα γεμάτο θέατρο”», δήλωσε ο Φάλβεϊ.