Πως η «Διπλωματία των Σεισμών» Μπορεί να Καταλήξει σε Πιέσεις για Συνεκμετάλλευση

Πως η «Διπλωματία των Σεισμών» Μπορεί να Καταλήξει σε Πιέσεις για Συνεκμετάλλευση
Της Μύρνας Νικολαΐδου
Τετ, 15 Φεβρουαρίου 2023 - 08:28

Οι πραγματικές επιπτώσεις του μεγάλου σεισμού στην Τουρκία δεν μπορούν να αξιολογηθούν ακόμη: από το πολιτικής άποψης έως οικονομικής και φυσικά ανθρωπιστικής, με τον κατάλογο των νεκρών να συνεχίζεται να αυξάνεται κάθε ημέρα. Για τον Ερντογάν, το ερώτημα είναι αν τελικά θα τολμήσει να κάνει τις εκλογές που έχει προκηρύξει για τις 14 Μάιου μετά την σφοδρή κριτική που δέχεται

για ολιγωρία στις διασώσεις, την μη τήρηση των κανόνων για την δόμηση σε σεισμογενείς περιοχές, αλλά και τις σφοδρές επιπτώσεις που θα έχει αυτή η καταστροφή στην τουρκική οικονομία. Τα απόνερα του σεισμού του 1999 ήταν άλλωστε και ο λόγος που ο Ερντογάν κέρδισε τις εκλογές του 2002 και ο τότε πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετσεβίτ «γκρεμίστηκε» στα συντρίμμια της κατεστραμμένης οικονομίας που άφησε πίσω του.

Επί της παρούσης, Ελλάς και Τουρκία διανύουν μια περίοδο χάριτος, καθώς η τραγωδία αυτή φαίνεται να έφερε ξανά κοντά τις δύο χώρες μετά από μια μακρά περίοδο εξαιρετικά τεταμένων σχέσεων. Όπως το 1999 και το 2020, η Ελλάς έσπευσε να συνδράμει την πληγωμένη γείτονα και έτσι και ενεργοποιήθηκε εκ νέου η λεγόμενη «διπλωματία των σεισμών». Οι εικόνες των δύο ΥΠΕΞ των κ.κ Δένδια και Τσαβούσογλου να αγκαλιάζονται σφικτά και να ανταλλάσσουν απίστευτες αβρότητες έκαναν τον γύρο των ελληνικών ΜΜΕ. Αν και όλοι θα ήθελαν να υπήρχε μια συνέχεια σε αυτή την «φιλία», η ιστορία δεν είναι με το μέρος τους. Τον Αύγουστο του 1999 όταν ισχυρός σεισμός έπληξε την Τουρκία, η Ελλάδα χωρίς δισταγμούς έσπευσε να στείλει άμεσα βοήθεια στη γειτονική χώρα, με την ΕΜΑΚ να βγάζει από τα συντρίμμια δεκάδες εγκλωβισμένους πολίτες. «Efharisto file» ήταν η απάντηση σύσσωμων των τουρκικών ΜΜΕ. Σε λιγότερο από ένα μήνα ήταν η σειρά της Τουρκίας να ανταποδώσει, προσφέροντας βοήθεια στην Ελλάδα μετά τον σεισμό της Πάρνηθας. Και όμως το κλίμα στις σχέσεις των δύο κρατών έδειξε να αλλάζει άρδην μετά την σοβαρότατη κρίση των Ιμίων. Χαρακτηριστικές ήταν οι φωτογραφίες του τότε ΥΠΕΞ Γιώργου Παπανδρέου να χορεύει ζεϊμπέκικο υπό τα χειροκροτήματα του Τούρκου ομολόγου του Ισμαήλ Τζεμ. Βεβαίως, οι συνθήκες τότε ήταν πολύ διαφορετικές. Το 1999 οι δύο χώρες δεν διένυαν προεκλογική περίοδο, ενώ η Άγκυρα είχε ανάγκη την στήριξη της Αθήνας ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την ευρωπαϊκή της πορεία, που πλέον έχει εκτροχιαστεί. Παρά ταύτα, η πρόσκαιρη αυτή βελτίωση δεν είχε ουσιαστικό αντίκτυπο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Ένδεκα χρόνια αργότερα, η Ελλάδα έγινε και πάλι η πρώτη χώρα που επικοινωνούσε με την κυβέρνηση της γειτονικής Τουρκίας όχι μόνο για να εκφράσει την συμπαράστασή της αλλά και την ετοιμότητά της να βοηθήσει στις επιχειρήσεις έρευνας και διασώσεως των πολιτών μετά τον μεγάλο σεισμό που έπληξε την Σμύρνη. Πράγμα που και έπραξε. Ωστόσο και πάλι αυτό το διάλειμμα, δεν έμελλε να κρατήσει πολύ. Ο Ερντογάν όχι μόνο επανήλθε στις προκλήσεις, αλλά και δριμύτερος, προχωρώντας στην εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού, τις συνεχείς παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τα τουρκικά μαχητικά ακόμη και όταν οι Έλληνες θρηνούσαν τους ήρωες-πιλότους τους και τις αλλεπάλληλες επιθετικές ενέργειες σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.

Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι η προσφορά βοηθείας προς τον συνάνθρωπο που έχει ανάγκη δεν είναι επιβεβλημένη. Σημαίνει ότι θα πρέπει να είμαστε αρκετά συγκρατημένοι για το εάν αυτές οι χειρονομίες καλής θελήσεως θα έχουν κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα στις σχέσεις Αθήνας και Άγκυρας ή σε λίγους μήνες θα αποτελούν μια μακριά ανάμνηση ή ορθότερα θα χρησιμοποιηθούν για αλλότριους σκοπούς. Κυρίως αν αναλογιστεί κανείς ότι το 2023 θα είναι εξαιρετικά κρίσιμο για όλο τον ελληνισμό εξ αιτίας των ασφυκτικών πιέσεων που αναμένεται να ασκηθούν στην Ελλάδα και την Κύπρο για την λύση του Κυπριακού και την συνεκμετάλλευση του ενεργειακού τους πλούτου με την γείτονα Τουρκία. Διαφωτιστικός ήταν και ο στενός συνεργάτης του Πρωθυπουργού, Γιώργος Γεραπετριτης, ο οποίος τόνισε προσφάτως σε δηλώσεις του στον ΣΚΑΙ ότι «η τραγωδία στην Τουρκία είναι μία καλή αφορμή να επανεξεταστεί η θέση της Ελλάδας με την γείτονα χώρα και να δούμε αυτά που μας ενώνουν, όχι αυτά που μας χωρίζουν». Και συνέχισε: «Η γεωγραφία δεν θα αλλάξει αλλά πρέπει να βρούμε επιτέλους Ελλάδα και Τουρκία μια κοινή ζώνη να προσγειωθούμε και να προχωρήσουμε τα ζητήματα που μας διχάζουν επί δεκαετίες. Και παρότι είναι εξαιρετικά πολυτελές να μιλώ για δημόσια διπλωματία ενώ η τραγωδία είναι σε εξέλιξη παρά ταύτα με μια επώδυνη δραματική αφορμή μπορούμε να δούμε τα πράγματα στην διάσταση τους». Ο κύριος Υπουργός και μελλοντικός ένοικος της οδού Ακαδημίας αν η ΝΔ κερδίσει τις εκλογές, χρησιμοποίησε το ρήμα «επανεξετάσουμε» αναφερόμενος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Στο σχέδιο αυτό της επανεξέτασης δεν αποκλείεται να συμμετέχει και το Ισραήλ που έχει κάνει σημαντικά βήματα επαναπροσέγγισης με την Τουρκία μετά από μια μακρά περίοδο τεταμένων σχέσεων, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο ενεργειακής συνεργασίας.