οικονομολόγους του Κρεμλίνου, επισημαίνουν σε ανάλυσή τους οι FT. Ο πρόεδρος Πούτιν τον περασμένο μήνα χαρακτήρισε το ανώτατο όριο «ανόητο», δεν είδε κανένα λόγο να «ανησυχεί για τον προϋπολογισμό» και καυχιόταν για την «απεριόριστη» ικανότητά του να συνεχίσει να χρηματοδοτεί την εισβολή της χώρας του στην Ουκρανία. Τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, στα 11,6 tn Rbs (168 δισεκατομμύρια δολάρια), πέρυσι έφθασαν στο υψηλότερο επίπεδο από το 2011 λόγω των υψηλών τιμών και της ανακατεύθυνσης των εξαγωγών αργού προς χώρες της Ασίας, κυρίως την Ινδία και την Κίνα.
Αλλά με τις τιμές του πετρελαίου να πέφτουν και το κόστος του πολέμου να διευρύνει το έλλειμμα της Ρωσίας πέρυσι στο 2,3% του ΑΕΠ, ο Πούτιν και οι αξιωματούχοι του βλέπουν οικονομικούς κινδύνους μπροστά. «Πρέπει να κοιτάξετε αυτήν την έκπτωση για να μην δημιουργήσει προβλήματα στον προϋπολογισμό. Συζητήστε το και υποβάλετε τις προτάσεις σας», είπε στους αξιωματούχους την περασμένη εβδομάδα, αφού ο Αλεξάντερ Νόβακ, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, παραδέχτηκε ότι οι εκπτώσεις του αργού ήταν «ο κύριος κίνδυνος».
Με τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο να αντιπροσωπεύουν το 40% του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού, η μεγαλύτερη πρόκληση για τα σχέδια της Μόσχας είναι ο συνδυασμός της διευρυνόμενης έκπτωσης και της πτώσης των τιμών της ενέργειας.
Η Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας, ο στατιστικός βραχίονας του υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ, προβλέπει ότι το Brent θα είναι κατά μέσο όρο 83 δολάρια το βαρέλι το 2023, σημειώνοντας πτώση 18% σε σχέση με πέρυσι.
«Η λέξη «έκπτωση» είναι το βασικό αποτέλεσμα των κυρώσεων. Έχει γίνει μέρος της πραγματικότητας του πετρελαίου της Ρωσίας εδώ και πολύ καιρό», δήλωσε ο Viktor Katona, επικεφαλής αναλυτής αργού στον όμιλο ανάλυσης εμπορευμάτων Kpler.
Οι αγοραστές ρωσικού πετρελαίου απαιτούν ολοένα και μεγαλύτερες εκπτώσεις στο Brent, το σημείο αναφοράς του αργού. Πέρυσι, οι εκπτώσεις στέρησαν από τη Μόσχα περίπου 50 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τη Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου, που ισοδυναμεί με το 12% των προγραμματισμένων εσόδων της. Στα 30-35 δολάρια, η διαφορά μεταξύ της τιμής του Brent και των Urals, του κορυφαίου ρωσικού μείγματος, είναι τώρα 10 φορές μεγαλύτερη από ό,τι πριν από την εισβολή τον περασμένο Φεβρουάριο.
Τα Urals υποχώρησαν μετά την εισαγωγή του ανώτατου ορίου των 60 δολαρίων το βαρέλι στις 5 Δεκεμβρίου και επί του παρόντος διαπραγματεύονται στα 44 δολάρια — περίπου 48% κάτω από το Brent, σύμφωνα με τον πάροχο ενεργειακών δεδομένων Argus. Είναι επίσης πολύ κάτω από το επίπεδο των 70 δολαρίων που χρησιμοποιήθηκε ως βάση για τον προϋπολογισμό της Ρωσίας για το 2023, ο οποίος προβλέπει έλλειμμα 2% του ΑΕΠ.
«Αυτή η εξάπλωση είναι το αποτέλεσμα του συνδυασμού της ΕΕ (απαγόρευσης των ρωσικών αποστολών πετρελαίου), που είναι ο κύριος παράγοντας, και του ανώτατου ορίου πετρελαίου», δήλωσε ο Ben Cahill, ανώτερος συνεργάτης στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών που εδρεύει στις ΗΠΑ. «Ακόμη και αν αυξηθεί ο όγκος των εξαγωγών της Ρωσίας, δεν θα είναι μεγάλο πρόβλημα (για τη Δύση). Παίρνουν αυτό που ήθελαν: μια καλά εφοδιασμένη αγορά με τη Ρωσία να έχει λιγότερα έσοδα», πρόσθεσε.
«Οι λίγοι εναπομείναντες σημαντικοί εισαγωγείς, όπως η Ινδία και η Κίνα, έχουν μεγάλη ισχύ στην αγορά», πρόσθεσε ο Georg Zachmann, ανώτερος συνεργάτης στο think-tank Bruegel που εδρεύει στις Βρυξέλλες.
Αυτός ο συνδυασμός στερεί από το Κρεμλίνο περίπου 160 εκατομμύρια ευρώ την ημέρα, σύμφωνα με μελέτη του Κέντρου Έρευνας CREA που εδρεύει στο Ελσίνκι.
Το CREA εκτιμά ότι τα κέρδη της Ρωσίας από τις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων τον Δεκέμβριο μειώθηκαν κατά 17% σε μηνιαία βάση, φθάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο από τον περασμένο Φεβρουάριο. Το υπουργείο Οικονομικών δείχνει αύξηση 7,5% στα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο για την ίδια περίοδο, αντανακλώντας μια απώλεια 20% στην αξία του ρουβλίου τον περασμένο μήνα και έναν απροσδόκητο φόρο που επιβλήθηκε στην Gazprom.
Ο προϋπολογισμός της Ρωσίας για το 2023 προβλέπει μείωση 23% σε όλα τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο σε σύγκριση με το 2022, ενώ η Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου (KSE) προβλέπει ότι η μείωση θα μπορούσε να είναι διπλάσια.
Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, εάν η παραγωγή πετρελαίου μειωθεί κατά 7-8% σε σχέση με τα επίπεδα του 2022, κάτι που ο Novak λέει ότι είναι δυνατό, και η μέση τιμή των Urals είναι 50 δολάρια το βαρέλι, η Ρωσία θα στερηθεί το 23% των προβλεπόμενων εσόδων της από πετρέλαιο και φυσικό αέριο. για το 2023. Εάν τα Urals είναι κατά μέσο όρο 35 $, θα αντιμετωπίσουν έλλειμμα 45%.
Τα έσοδα θα μπορούσαν να δεχτούν άλλο ένα πλήγμα όταν η ξεχωριστή απαγόρευση της G7 για τα προϊόντα διύλισης πετρελαίου τεθεί σε ισχύ τον επόμενο μήνα. Η Κίνα και η Ινδία προτιμούν να αγοράζουν φθηνότερο ρωσικό αργό για να το διυλίσουν στα δικά τους εργοστάσια. Έτσι, η Ρωσία θα δυσκολευτεί να βρει νέες αγορές για κηροζίνη, ντίζελ και άλλα προϊόντα, ακόμη και σε χαμηλότερη τιμή, δήλωσε ο Katona της Kpler.
Η Ρωσία την περασμένη εβδομάδα παραδέχτηκε επίσης ότι υπήρχε «κίνδυνος» μείωσης των εξαγωγών φυσικού αερίου από τις προβλεπόμενες, αν και το φυσικό αέριο παρέχει μόνο ένα κλάσμα των εσόδων από το πετρέλαιο.
Παρά τις προκλητικές προοπτικές, η πτώση των εσόδων δεν θα περιορίσει απαραίτητα την ικανότητα του Πούτιν να χρηματοδοτεί τον πόλεμο.
Εάν το 2023 συμβαδίσει με τις προβλέψεις, η Ρωσία μπορεί να καλύψει τις απώλειες και να χρηματοδοτήσει τη σύγκρουση σε προγραμματισμένα επίπεδα. Θα συνεχίσει να δανείζεται εσωτερικά, κυρίως από κρατικές τράπεζες, και να αποσύρει χρήματα από το περιουσιακό της ταμείο των 148 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μεταξύ άλλων και με την πώληση συμμετοχών κινεζικού γιουάν(Renminbi).
Οι πωλήσεις γιουάν ξεκίνησαν στις 13 Ιανουαρίου, με στόχο να καλύψουν ένα αναμενόμενο έλλειμμα στα έσοδα από πετρέλαιο και φυσικό αέριο ύψους 54,5 δισ. Rbs (798 εκατ. δολάρια) αυτόν τον μήνα. Η Μόσχα έχει επαρκή αποθέματα γιουάν για να στηρίξει αρκετά χρόνια τέτοιων παρεμβάσεων, σύμφωνα με αναλυτές της Sberbank CIB.
Στην πιθανή περίπτωση που τα έσοδα ήταν χαμηλότερα και, όπως το 2022, οι δαπάνες υψηλότερες από ό,τι είχε προγραμματιστεί, η Ρωσία θα πρέπει είτε να αυξήσει το δανεισμό, είτε να συνεχίσει να αξιοποιεί το ταμείο - κάτι που ο Πούτιν διστάζει να κάνει - είτε να μειώσει τις δαπάνες για οικονομική ανάπτυξη και υποδομές, όπως προηγούμενες δύσκολες στιγμές, είπε η Alexandra Prokopenko, πρώην στέλεχος της κεντρικής τράπεζας.
Όμως, με τον πόλεμο της Ουκρανίας, το κύριο επίκεντρο της χάραξης πολιτικής του Κρεμλίνου, οι στρατιωτικές δαπάνες - οι οποίες αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ένα τρίτο των δαπανών το 2023 - θα είναι οι τελευταίες που θα υποστούν οποιαδήποτε ζημιά, είπε.
Ν. Παλ.