Τα «Αγκάθια» της Εξοικονόμησης - Με το «Αριθμητήριο» Κατανάλωσης τα Νοικοκυριά

Τα «Αγκάθια» της Εξοικονόμησης - Με το «Αριθμητήριο» Κατανάλωσης τα Νοικοκυριά
του Γιώργου Ατσαλάκη
Δευ, 26 Σεπτεμβρίου 2022 - 16:06

Η κατανάλωση ενέργειας πλέον, μπαίνει ως κεντρική μεταβλητή για τον καθορισμό των επιδοτήσεων, βάζοντας τους καταναλωτές σε μια επίπονη, μεν, αλλά αναγκαία, δε, διαδικασία εξοικονόμησης, που ωστόσο ενέχει σημαντικές δυσκολίες και αβεβαιότητες. Και βέβαια είναι άγνωστο εάν τελικά οδήγησε σε απτό αποτέλεσμα, δηλαδή, την ενίσχυση της διαδικασίας απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο που κυρίως τροφοδοτεί την ηλεκτροπαραγωγή

Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον ΔΕΣΦΑ  για το πρώτο εξάμηνο του έτους και για τις κατηγορίες καταναλωτών φυσικού αερίου,  οι ηλεκτροπαραγωγοί συνεχίζουν να καταγράφουν τη μεγαλύτερη κατανάλωση, καλύπτοντας το 67,27% της εγχώριας ζήτησης με κατανάλωση 20,39 TWh σε σύνολο κατανάλωσης 30,31 TWh.

Ετσι, με βάση το νέο σχεδιασμό, που προτάσσει δράσεις εξοικονόμησης σε όλο το φάσμα της οικονομίας,  γίνεται προσπάθεια να μειωθεί η κατανάλωση ρεύματος και βέβαια κι έτσι να πέσουν και οι λογαριασμοί στα νοικοκυριά αλλά και να περιοριστεί η “συναλλαγματική” αιμορραγία λόγω αερίου. Πόσο, όμως, εφικτό είναι αυτό; 

Οι κλίμακες και οι στόχοι 

Με βάση τις τελευταίες ανακοινώσεις της κυβέρνησης, το μεγαλύτερο ποσοστό επιδότησης στα νοικοκυριά, λαμβάνουν όσοι έχουν καταναλώσεις ως 500 KWh, που θα δουν “απορρόφηση” κατά  90% της αύξησης των τιμών ανά κιλοβατώρα (σε σχέση με πέρυσι),  με την επιδότηση να φτάνει στα 436 €/MWh. Όπως, μάλιστα, αναφέρει, το Υπουργείο Ενέργειας, αφορά το 90% των νοικοκυριών στην Ελλάδα.  Υπενθυμίζεται ότι για τη ΔΕΗ με την τιμή κιλοβατώρας να  διαμορφώνεται στα 59,5 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα (για τις πρώτες 500 KWh κατανάλωσης) η τελική τιμή πάει στα 15,9 λεπτά ανά κιλοβατώρα. 

Όμως, γιαυτές τις καταναλώσεις, που αφορούν τη μεγάλη μάζα νοικοκυριών, δεν προβλέπεται “μπόνους” εξοικονόμησης, καθώς αφενός η επιδότηση κρίνεται επαρκής, αλλά αφετέρου, δεν είναι και δυνατή η μείωση της κατανάλωσης, καθώς οι κιλοβατώρες αυτές καλύπτουν κάτι λίγο παραπάνω από τις βασικές ανάγκες, με βάση και την ενεργειακή εικόνα των σπιτιών αλλά και τα διαθέσιμα στατιστικά δεδομένα. 

Η επόμενη κλίμακα που δημιουργήθηκε ήταν για εκείνες τις καταναλώσεις από 501 ως και 1000 KWh. Εκεί απορροφάται το 80% της αύξησης, με επιδότηση 386 €/MWh. Αν, όμως, ένα νοικοκυριό μειώσει κατά 15% την μέση ημερήσια κατανάλωσή του σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή, τότε η επιδότηση αυξάνεται κατά 50 €/MWh. Πρόκειται για νοικοκυριά που αντιπροσωπεύουν το 8% των συνδεδεμένων με τον ΔΕΔΔΗΕ. 

Η τελευταία κλίμακα επιδότησης αφορά μηνιαία κατανάλωση πάνω από 1001KWh. Εκεί απορροφάται το 70% της αύξησης και η επιδότηση ανέρχεται στα 336 €/MWh. Αφορά, δε, με βάση το ΥΠΕΝ, το 2% των νοικοκυριών στην Ελλάδα. Και σε αυτή την κλίμακα ισχύει η επιπλέον επιδότηση των 50 €/MWh, αν υπάρξει μείωση κατανάλωσης κατά 15%. Ουσιαστικά, όμως, το κίνητρο για εξοικονόμηση αφορά το 10% των νοικοκυριών, όπου με βάση εκτιμήσεις του ΥΠΕΝ υπάρχει σχετικό περιθώριο.

Ήδση μειώθηκε η κατανάλωση

Βέβαια, καθώς έχει ήδη γίνει μια προσπάθεια εξοικονόμησης και ήδη από το καλοκαίρι οι καταναλωτές έχουν ξεκινήσει να "σβήνουν" τα φώτα, να μετρούν καταναλώσεις, να βγάζουν από την πρίζα συσκευές, τα αποτελέσματα του νέου αυτού χάρτη επιδοτήσεων αναμένονται πενιχρά. “Η κατανάλωση φυσικού αερίου τον μήνα Ιούνιο ήταν μειωμένη κατά 22% στη χώρα μας και η κατανάλωση τον Ιούλιο ήταν μειωμένη κατά 14%” είχε αναφέρει σε δηλώσεις του πριν λίγες μέρες ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας τονίζοντας ότι “αν σκεφτούμε ότι ένα μεγάλο ποσοστό του φυσικού αερίου οδηγείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, είναι λογικό λοιπόν και η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, όπως πραγματικά έχει αποτυπωθεί τον Ιούλιο, για παράδειγμα, να είναι μειωμένη κατά 13% σε σχέση με τον περσινό αντίστοιχο μήνα.” Όπως, δε, είχε σημειώσει ο κ. Σκρέκας, η όλη προσπάθεια κινείται και στο “φόντο” ενδεχόμενης υποχρεωτικής μείωσης που παραπέμπει σε διακοπές ρεύματος.“Η προσπάθεια πρέπει να συνεχιστεί, ακόμη περισσότερο, τους επόμενους χειμερινούς μήνες, όπου εκεί θα πρέπει να γνωρίζουμε όλοι ότι υπάρχει πάντα η πιθανότητα να προχωρήσει η Ευρώπη σε μια υποχρεωτική μείωση κατά 15% της κατανάλωσης φυσικού αερίου, εφόσον αυτό αποφασιστεί από ενισχυμένη πλειοψηφία στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας. Άρα, η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας βοηθά σε δύο τομείς: Πρώτον, στην απεξάρτηση και στη μείωση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου και δεύτερον, στο να διατηρήσουμε τους λογαριασμούς χαμηλούς.”

Οι ώρες αιχμής 

Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση την Πρόταση Κανονισμού για παρεμβάσεις στην Ενέργειας  της Κομισιόν, προβλέπονται και “ταρίφες” μείωσης τις ώρες αιχμής. Όμως, στον Κανονισμό, ως ώρες αιχμές δεν ορίζονται αυτές που υπάρχει η μεγαλύτερη ζήτηση για ρεύμα, αλλά αυτές όπου η χονδρική τιμή του ρεύματος αναμένεται να είναι υψηλότερη.   Στην Ελλάδα, δε, με βάση το Χρηματιστήριο Ενέργειας το πρωί και αργά το απόγευμα καταγράφονται οι πιο ακριβές τιμές, λόγω των μονάδων αερίου και της μειωμένης έκχυσης φορτίων ΑΠΕ. Τότε είναι και οι μεγάλες καταναλώσεις το χειμώνα στις οικίες κι άρα εάν μπουν υποχρεωτικές ποσοστώσεις μειώσεων, τότε είναι άγνωστες οι συνέπειες.Συγκεκριμένα, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά η Πρόταση Κανονισμού στο 2ο άρθρο, “ώρες τιμολογιακής αιχμής είναι: οι ώρες της ημέρας κατά τις οποίες οι τιμές χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας επόμενης ημέρας αναμένεται να είναι οι υψηλότερες, με βάση τις προβλέψεις των διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς και των ορισθέντων διαχειριστών της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας”.

Έλλειψη "έξυπνων" μετρητών

Άλλη μια δυσκολία έχει να κάνει με το πώς θα μετριέται η πτώση της κατανάλωσης και σε ποια συγκριτική βάση. Ένα τέτοιο βέβαια σύστημα προϋποθέτει καταγραφές ανά μετρητή που θα πιστοποιούν το τι καταναλώσεις υπήρχαν πέρυσι και τι φέτος. Βέβαια, λόγω έλλειψης “έξυπνων” μετρητών οι καταμετρήσεις του ΔΕΔΔΗΕ γίνονται ανά τετράμηνο και άρα η επιδότηση που θα σχετίζεται με τη μείωση της κατανάλωσης θα γίνεται με καθυστέρηση, τουλάχιστον τετραμήνου.  Επιπλέον, υπάρχουν μια σειρά από μεταβλητές που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη, όπως οι καιρικές συνθήκες, οι ενδεχόμενες αλλαγές στον αριθμό μελών του κάθε νοικοκυριού ή η αλλαγή κατοικίας. Έτσι, εάν το 4μηνο της καταμέτρησης μπορεί να αφορά περίοδο που χρησιμοποιείται το ρεύμα ως πηγή θέρμανσης, κι άρα οδηγεί σε μεγάλες καταναλώσεις, η όποια φετινή προσπάθεια εξοικονόμησης είναι ιδιαίτερα δύσκολο να τελεσφορήσει.