Έτσι, το τελευταίο διάστημα η οριζόντια εφαρμογή των εν λόγω κριτηρίων με άξονα αναφοράς το Environment, Society and Governance (ESG) έχει προτεραιοποιηθεί σε αφάνταστο βαθμό και έχει αναδειχθεί ως το απόλυτο καλό, έναντι οποιουδήποτε άλλου παράγοντα που μπορεί να επηρεάσει το μέλλον μιας επένδυσης ή τις προοπτικές μιας εταιρείας.
Ένας περίεργος πρωτογονισμός και το αίσθημα μιας ανώτερης αποστολής φαίνεται να διακατέχει τους ασχολούμενους με την οργάνωση και εφαρμογή των εν λόγω κριτηρίων σε βαθμό που δεν ανέχονται εύκολα αποκλίσεις σε θέματα κατεύθυνσης και ανάλυσης ή ακόμα και γραφειοκρατικής συμπεριφοράς με όσους τυγχάνει να έχουν αντίθετες ή έστω ελαφρά διαφοροποιημένες απόψεις. Η άγνωστη αυτή - μέχρι πρόσφατα - πτυχή του επαγγελματικού περίγυρου που ασχολείται με την προώθηση και εφαρμογή των κριτηρίων ΕSG στον τραπεζικό τομέα, και, κατ’ επέκταση, στην βιομηχανία και στον κόσμο των επιχειρήσεων, έγινε γνωστή μετά την απόλυση ενός υψηλόβαθμου στελέχους της τράπεζας HSBC που τόλμησε να θέσει μερικά εύλογα ερωτήματα ως προς το επικρατούν καθεστώς και τρόπο εφαρμογής των κριτηρίων ESG και τις ακριβοπληρωμένες υπηρεσίες για την ετοιμασία εισηγητικών εκθέσεων και βαρύγδουπων αξιολογήσεων.
Το απομακρυθέν τραπεζικό στέλεχος δεν είναι άλλος από τον κο Stuart Kirk, διευθυντή μέχρι πρόσφατα του τμήματος “responsible investing” της HSBC Asset Management στο Λονδίνο, γνωστό και καταξιωμένο οικονομολόγο και παλαιό αρθρογράφο και αναλυτή των Financial Times. Ομιλώντας σε εκδήλωση των FT με θέμα το “Moral Money”, εξασκεί δριμεία κριτική κατά των κεντρικών τραπεζιτών και τους υπεύθυνους για τον σχεδιασμό πολιτικής (δηλ. τους policy makers) για την τάση τους να διογκώνουν πέρα από κάθε λογική το δήθεν υψηλό και δύσκολα να εκτιμηθεί ρίσκο από την κλιματική αλλαγή και πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει την πορεία της οικονομίας και αυτό το ίδιο το τραπεζικό σύστημα. Πηγαίνοντας ένα βήμα πιο πέρα, ο Stuart Kirk αναφέρθηκε στις συχνές-πυκνές προειδοποιήσεις για την επερχόμενη κλιματική καταστροφή ως «τελείως αβάσιμες, εκκωφαντικές, οπαδικής νοοτροπίας, συμφεροντολογικές και δήθεν αποκαλυπτικές» που, όπως και άλλου είδους καταστροφολογικές προειδοποιήσεις, καταλήγουν πάντα να είναι τελείως λάθος.
Όπως σημειώνουν οι FT σε σχετικό ρεπορτάζ τους, τα σχόλια αυτά του Stuart Kirk έγιναν σε μια περίοδο κατά την οποία οι τράπεζες και οι μάνατζερς επενδύσεων ευρίσκονται υπό συνεχή πίεση από το επενδυτικό κοινό και τις κυβερνήσεις για να προσαρμόσουν τις πολιτικές δανειοδότησης τους υποστηρίζοντας κατά προτεραιότητα τις επενδύσεις στις ΑΠΕ και μειώνοντας ή και μηδενίζοντας την χρηματοδότηση προς τον κλάδο των ορυκτών καυσίμων.
Ο Stuart Kirk, τα αναλυτικά-οικονομικά εχέγγυα του οποίου δύσκολα μπορεί κάποιος να αμφισβητήσει, κατηγόρησε ευθέως τους κεντρικούς τραπεζίτες ότι σχεδιάζουν με τέτοιο τρόπο τα γνωστά stress tests ώστε να φουσκώνουν και να μεγιστοποιούν τους κινδύνους από την κλιματική αλλαγή και, άρα, να δικαιολογούν ένα κλίμα εκφοβισμού και αβεβαιότητας εάν δεν ληφθούν αυστηρά μέτρα, που στην συνέχεια εισηγούνται, πράγμα που, όπως είπε, υποσκάπτει τις μακροχρόνιες αναπτυξιακές προοπτικές της οικονομίας.
Λάβρος κατά της καταστροφολογίας που συνήθως εκπέμπουν οι διάφορες ανακοινώσεις περί κλιματικής αλλαγής, ο Stuart Kirk δήλωσε, μεταξύ άλλων, στην παρουσίαση του στο ανωτέρω συνέδριο: « Ποιος πραγματικά ασχολείται με το εάν το Μαϊάμι θα ευρίσκεται εξι μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας σε 100 χρόνια από σήμερα; Το Άμστερνταμ ευρίσκεται εξι μέτρα υπό την θάλασσα εδώ και δεκαετίες και είναι μια πολύ ωραία πόλη. Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τέτοιες καταστάσεις». Και τελειώνοντας την επεισοδιακή του ομιλία, ο Kirk αναφέρθηκε στην αδικαιολόγητη γραφειοκρατία των μάλλον υποκριτικών κριτηρίων ESG, λέγοντας μεταξύ άλλων: «πραγματικά είμαι έξαλλος με την υπέρογκη και άχρηστη εργασία που με υποχρέωσαν - οι κανόνες της Τράπεζας και τα κριτήρια ESG - να κάνω, τόσο εμένα όσο και δεκάδες αλλά στελέχη της HSBC, που ασφαλώς μπορούσαν να επενδύσουν τον χρόνο τους καλύτερα».
Κάπου εκεί χώρισαν οι δρόμοι του αιρετικού τραπεζίτη Stuart Kirk και της HSBC, η οποία, με ανακοίνωση της, αφού αδειάζει τον Kirk, αναγνωρίζει τους πολύ υπαρκτούς κινδύνους από την κλιματική αλλαγή, δηλώνει αυστηρή προσήλωση στην ενεργειακή μετάβαση και στα κριτήρια ESG και δεσμεύεται στην επίτευξη μηδενικών ρύπων το 2050 (Net Zero 50). Δηλαδή τι άλλο θα έλεγε μια πολιτικά ορθή τράπεζα όπως η HSBC;
Όμως το κύμα αμφισβήτησης ως προς την πομφόλυγα των κριτηρίων ESG και τις παραπλανητικές προσδοκίες που δημιουργούν και το ότι η δήθεν εφαρμογή τους εγγυάται περιβαλλοντική προστασία και τα συνακόλουθα , έχει ξεκινήσει, εάν κρίνουμε από πρόσφατη σχετικά (23 Ιουλίου 2022) δημοσίευση του Economist, όπου το κύριο άρθρο, όπως και στο εξώφυλλο το μήνυμα είναι ξεκάθαρο, αφού έχει τίτλο: “ESG: Three letters that won’t save the world”.