Η Αδύναμη Ευρώπη εν Μέσω της Παγκόσμιας Ενεργειακής Δίνης

Ορισμένοι ομιλούν για ενεργειακή κρίση και άλλοι πάλι, που δηλώνουν γνώστες του παγκόσμιου γίγνεσθαι, αναφέρονται σε έναν ενεργειακό πόλεμο που έχει ξεσπάσει, παράλληλα με την σύρραξη επί του πεδίου στην Ουκρανία. Όπως και να ονομάσεις το ενεργειακό δράμα που εδώ και μήνες βιώνουμε ως απλοί καταναλωτές, τα χαρακτηριστικά είναι λίγο-πολύ τα ίδια με κοινό παρονομαστή τις αυξήσεις των τιμών στο πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον ηλεκτρισμό. Σαφής διαφοροποίηση, τουλάχιστον στην Ευρώπη, από προηγούμενες ενεργειακές κρίσεις αποτελεί η υπέρμετρη αύξηση των τιμών του ηλεκτρισμού, κάτι που, ως γνωστόν, οφείλεται στην μεγάλη διείσδυση του φ. αερίου στο ηλεκτροπαραγωγικό μίγμα

energia.gr
Σαβ, 28 Μαΐου 2022 - 14:58

Με το φ. αέριο, στην περίπτωση της Ελλάδας, να καλύπτει σταθερά το 40% του ηλεκτροπαραγωγικού μείγματος το τελευταίο 12μηνο και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες να αυξομειώνεται μεταξύ 10% και 50%. Με το που άρχισαν να αυξάνονται οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη το καλοκαίρι του 2021, η επίδραση στις τιμές του ηλεκτρικού ήταν σχεδόν άμεση με ορατές τις ανατιμήσεις στα τιμολόγια των καταναλωτών ήδη από τον περασμένο Οκτώβριο. Με τις χώρες που έχουν μικρή συμμετοχή φ. αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή είτε έχουν αναπτυγμένες εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας (λ.χ. η Γαλλία τα πυρηνικά και η Πολωνία τον άνθρακα) να εμφανίζουν σχετικά χαμηλότερες τιμές ηλεκτρικού.

Να θυμίσουμε ότι το φυσικό αέριο ξεκίνησε να προωθείται συστηματικά στην Ευρώπη ως εναλλακτική πηγή ενέργειας το δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του 1970 και εντεύθεν (εδώ) σε μια προσπάθεια απεξάρτησης από το πετρέλαιο, η τιμή του οποίου μέσα σε λίγα μόλις χρόνια, μετά την παγκόσμια πετρελαϊκή κρίση του 1973, είχε πολλαπλασιαστεί. Κάτι που ενέτεινε η κρίση στο Ιράν το 1979, με επακόλουθο την πτώση του καθεστώτος του Σάχη και την άνοδο στην εξουσία των ισλαμιστών του Αγιατολάχ Χομεϊνί.

Σήμερα η Ευρώπη των 500 εκατομμυρίων καταναλωτών, αν και θεωρητικά μία οικονομική και εμπορική υπερδύναμη, γεωπολιτικά εμφανίζεται τελείως αδύναμη, αφού στερείται πολιτικής συνοχής και άρα αδυνατεί να λάβει, πόσω μάλλον να εφαρμόσει, τα απαιτούμενα μέτρα ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την παρούσα ενεργειακή κρίση. Η δε αδύναμη γεωπολιτική της θέση οφείλεται κυρίως στην μεγάλη ενεργειακή της εξάρτηση η οποία φθάνει πλέον το 62% και δείχνει ποσό ευάλωτη ενεργειακά είναι η Ευρώπη. Στην δε περίπτωση του φυσικού αερίου η ΕΕ παράγει μόνο το 11% του αερίου που καταναλώνει και προέρχεται κυρίως από την Βόρειο Θάλασσα, την Ολλανδία και την Ρουμανία.

Με τη ενεργειακή οικονομία της ΕΕ να εξαρτάται κατά 70% από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα (άνθρακας, πετρέλαιο, φ. αέριο) είναι απόλυτα λογικό η άνοδος των διεθνών ενεργειακών τιμών να πλήττει άμεσα και απειλητικά την Ευρώπη πυροδοτώντας υψηλό πληθωρισμό (που ξεπερνά πλέον το 10% μέσο όρο) που αύριο πολύ πιθανό να εξελιχθεί σε μια νέα οικονομική ύφεση. Με δεδομένη την αδύναμη ενεργειακά θέση της, την πολιτική της αστάθεια και το ανύπαρκτο γεωπολιτικό της στίγμα, η περίφημη ΕΕ αδυνατεί να επιβάλει κυρώσεις ή να λάβει αλλά τιμωρητικά μέτρα κατά της Ρωσίας λόγω της εισβολής της στην Ουκρανία ή της Τουρκίας, η οποία και απειλεί διαρκώς με διάφορες προκλητικές ενέργειες χώρες-μέλη όπως η Ελλάδα και η Κύπρος.

Καθώς το πετρέλαιο έχει εισέλθει για καλά σε ένα νέο ανοδικό κύκλο, με τις διεθνείς τιμές να κινούνται πλησίον των $120 το βαρέλι με εκτιμήσεις για $130 και $140 μέχρι το τέλος του καλοκαιριού (βλ. εδώ), με αντίκτυπο στις τιμές του φυσικού αερίου (μεταφερόμενο μέσω αγωγών ή LNG) και του ηλεκτρικού, οι επόμενοι μήνες θα δοκιμάσουν σκληρά τις αντοχές των ευρωπαϊκών οικονομιών και τις τσέπες των καταναλωτών.

Μελετώντας και αναλύοντας τα διεθνή ενεργειακά δεδομένα σε συνάρτηση με τις κινήσεις και αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και αυτές των κυβερνήσεων των κρατών-μελών, είναι σαφές ότι η μέχρι σήμερα ανταπόκριση εστιάζεται περισσότερο σε πυροσβεστικά και αμυντικά μέτρα παρά στην διατύπωση και εφαρμογή μιας αναθεωρημένης μέσο-μακροπρόθεσμης πολιτικής με στόχο την ενεργειακή ενδυνάμωση της Ευρώπης. Γιατί η προώθηση των ΑΠΕ και του υδρογόνου έναντι οιουδήποτε κόστους με πλήρη εγκατάλειψη του πετρελαίου και του φυσικού αερίου οδηγούν σε χειροτέρευση των σημερινών συνθηκών της αγοράς. Με την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ και της ηλεκτροκίνησης να περνά μέσα από την Κίνα, που ουσιαστικά ελέγχει τις σπάνιες γαίες και τα μέταλλα και, άρα, το κόστος, και έχει ημερομηνία λήξης.

Συμπερασματικά, το περίφημο ευρωπαϊκό «green deal» είναι σημαδεμένο από χέρι με σημαντικούς περιορισμούς και πολύ υψηλό κόστος στην περαιτέρω εξέλιξη του. Η απίστευτη εμμονή των ευρωπαϊκών ελίτ να εισάγουν σχεδόν το σύνολο των ενεργειακών ορυκτών πρώτων υλών με την πεισματική άρνηση τους να προωθήσουν την εγχώρια παραγωγή, υπό το έωλο (για να μην πούμε γελοίο) επιχείρημα ότι κάποτε (σε 15,30 ή 50 χρόνια) δεν θα υπάρχουν στο ενεργειακό ισοζύγιο, είναι χαρακτηριστική του ενεργειακού στρουθοκαμηλισμού της σημερινής Ευρώπης. Κάτι που αργά η γρήγορα θα οδηγήσει στο απόλυτο ενεργειακό αδιέξοδο και την κατακρήμνιση του Ευρωπαϊκού οράματος.