Διάγραμμα 1: Διακύμανση τιμών Brent την τελευταία εβδομάδα
Πηγή: ICE, Financial Times
Ειδικότερα, η τιμή του brent, το οποίο αποτελεί το διεθνές benchmark για το πετρέλαιο, ξεπέρασε τα $102 το βαρέλι σήμερα το πρωί, ενώ το αμερικάνικο WTI ξεπέρασε τα $97 το βαρέλι. Η άνοδος των τιμών στο πετρέλαιο ξεπερνά το 25% από τις αρχές του 2022. Αντίστοιχα, καταγράφεται έντονη διακύμανση της τιμής του φυσικού αερίου, με ενδεικτική την περίπτωση του προθεσμιακού συμβολαίου παραδόσεως Μαρτίου στο ολλανδικό TTF, το οποίο αποτελεί το ευρωπαϊκό benchmark αναφορικά με το φυσικό αέριο, να κορυφώνεται στα €120/MWh, αλλά αργότερα να υποχωρεί στα €116/MWh, χωρίς, ωστόσο, να γνωρίζουμε για πόσο θα διατηρηθεί στα συγκεκριμένα επίπεδα. Πάντως, οι τιμές φυσικού αερίου είναι υψηλότερες κατά 20% σε σχέση με χθες.
Διάγραμμα 2: Διακύμανση του προθεσμιακού συμβολαίου παραδόσεως Μαρτίου στο ολλανδικό TTF σήμερα
Πηγή: ICE
Αρκετοί ενεργειακοί αναλυτές επισημαίνουν τις σοβαρές επιπτώσεις στην ομαλή ροή προϊόντων ενέργειας στην διεθνή αγορά, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, καθώς αναμένονται κυρώσεις από τη Δύση για τις ρωσικές εξαγωγές, με την Ρωσία να είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου παγκοσμίως.
Παράλληλα, τα ανωτέρω αναμένεται να επηρεάσουν σταδιακά τα αποθεματικά των διυλιστηρίων και τους διαθέσιμους όγκους βενζίνης και άλλων πετρελαϊκών προϊόντων που μπορούν να διαθέτουν στις εγχώριες αγορές.
Επιπτώσεις στην Ελλάδα
Η αύξηση των τιμών των ενεργειακών προϊόντων σε μια χώρα, όπως η Ελλάδα, η οποία εισάγει το σύνολο των προϊόντων αυτών, αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά το ΑΕΠ, καθώς ήδη το ισοζύγιο των καυσίμων αναμένεται να καταστεί αρνητικό κατά περισσότερο από €1 δισ. τον μήνα, σύμφωνα με εκτιμήσεις ενεργειακών αναλυτών, ενώ όσο συνεχίζεται η αύξηση των πετρελαϊκών τιμών τόσο θα επιδεινώνεται η κατάσταση.
Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε την συνέχιση της στήριξης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις λογω του αυξημένου ενεργειακού κόστους για όσο διάστημα χρειαστεί, όπως χαρακτηριστικά έχει εξαγγείλει η ελληνική κυβέρνηση, αυτό σημαίνει περίπου €300-400 εκατ. τον μήνα, γεγονός που επιβαρύνει έτι περαιτέρω τον κρατικό προϋπολογισμό. Και αν προσθέσουμε και την κρατική στήριξη στα ευάλωτα νοικοκυριά, που αναμένεται να πραγματοποιηθεί με την μορφή επιδόματος λίγο πριν το Πάσχα και να ανέλθει στα €300-400 εκατ. τον μήνα, ο «λογαριασμός» αυξάνεται διαρκώς.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι υψηλές τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού διαρκούν ήδη για περισσότερο από επτά μήνες. Όμως, με την αύξηση της τιμής του πετρελαίου κατά σχεδόν $30 το βαρέλι από τον περασμένο Δεκέμβριο και μετά, εκτός από το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων (δηλαδή έξοδα ηλεκτροδότησης και λειτουργίας μηχανημάτων, κλπ) εκτοξεύεται και το μεταφορικό κόστος.
Είναι σαφές ότι η κλιμάκωση της έντασης στη διαμάχη Ρωσίας-Ουκρανίας θα πλήξει την ελληνική οικονομία, κυρίως μέσω της εκτίναξης των ενεργειακών τιμών, δίνοντας μεγαλύτερη ώθηση στον πληθωρισμό, ο οποίος με την σειρά του θα επηρεάσει τα πραγματικά εισοδήματα των πολιτών.
Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα, το αυξημένο ενεργειακό κόστος δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με μεμονωμένες ενέργειες των κρατών μελών της ΕΕ, αλλά απαιτείται κοινή ευρωπαϊκή δράση άμεσα. Μάλιστα, ο Έλληνας πρωθυπουργός προτείνει η ΕΕ να αξιοποιήσει τα €1.2 δισ. επιπρόσθετα δικαιώματα του Αποθεματικού Σταθεροποίησης της Αγοράς (Market Stability Reserve) του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών, που μπορούν να αποφέρουν μέχρι €100 δισ. για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Έτσι, δημιουργείται ουσιαστικά ένα ενιαίο ταμείο, το οποίο, μεταξύ άλλων, θα στηρίζει τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις από τις αυξήσεις των τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.