Ενεργειακή κρίση: Είναι κοινή πεποίθηση πλέον ότι η πολυπόθητη επιστροφή στην κανονικότητα μετά την πανδημία δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αντιθέτως συνοδεύεται από πλείστα προβλήματα. Η αναθέρμανση της παγκόσμιας οικονομίας κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2021 κατέδειξε τις πολλαπλές αδυναμίες του παγκόσμιου οικονομικού μοντέλου των τελευταίων δύο δεκαετιών. Η πρωτοφανής ενεργειακή κρίση προέκυψε από την απότομη -αλλά απόλυτα προβλέψιμη και λογική- σταδιακή επαναφορά της ζήτησης στα προ της πανδημίας επίπεδα, τις επιλογές ενεργειακού μείγματος δυτικών και δη ευρωπαϊκών χωρών, που αποφάσισαν την απότομη στροφή τους προς την πράσινη ενέργεια, χωρίς σοβαρές ενναλακτικές και φυσικά τα γεωπολιτικά παιχνίδια όσων κινούν τα ενεργειακά νήματα.
Μπορεί η Κομισιόν να κινητοποιήθηκε τον περασμένο μήνα, προτείνοντας ένα σύστημα που θα επιτρέπει στις χώρες της ΕΕ να αγοράσουν από κοινού στρατηγικά αποθέματα αερίου, ωστόσο η μεγάλη μάχη θα δοθεί για το μέλλον της πυρηνικής ενέργειας, με το Βερολίνο και το Παρίσι να έχουν σηκώσει ήδη τα μανίκια. Η νέα υπουργός Περιβάλλοντος Steffi Lemke (Πράσινοι) απέρριψε το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να χαρακτηρίσει την παραγωγή ενέργειας από πυρηνικές εγκαταστάσεις ως βιώσιμη, κάτι που επιθυμεί διακαώς η Γαλλία. Επίσης, ο ρόλος του φυσικού αερίου και οι ρυθμοί απολιγνιτοποίησης είναι θέματα, στα οποία παρατηρούνται σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών.
Κλιματική αλλαγή: H Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει ως στόχο την απανθρακοποίηση της αγοράς αερίου με ορίζοντα το 2050. Η εκτίμηση της Κομισιόν είναι ότι η συνολική κατανάλωση αερίων καυσίμων στην ΕΕ θα μειωθεί από περισσότερα από 300 εκατομμύρια ισοδύναμου πετρελαίου (Mtoe) το 2025 σε οριακά περισσότερα από 250 εκατομμύρια το 2050. Η κυριότερη διαφορά θα είναι στη σύνθεση της κατανάλωσης: ενώ το 2025 θα είναι σχεδόν αποκλειστικά ορυκτά καύσιμα (φυσικό αέριο), ο στόχος είναι το 2050 περίπου το 80% να αποτελείται από ανανεώσιμες ή χαμηλών εκπομπών μορφές αεριούχων καυσίμων (υδρογόνο, βιοαέριο, βιομεθάνιο, συνθετικό μεθάνιο). Η ΕΕ επιμένει να δηλώνει «πρωτοπόρος» στην προσπάθεια να σωθεί ο πλανήτης, ωστόσο είναι γεγονός ότι αυτό δεν μπορεί να το πράξει μόνη της, ενώ ταυτόχρονα δυσκολεύεται και η ίδια να εκπληρώσει τους συνήθως υπερβολικά φιλόδοξους στόχους της.
Σύμφωνο Σταθερότητας: Το 2022 θα είναι το έτος που θα καθορίσει το οικονομικό μοντέλο που θα ακολουθήσει η ΕΕ τα επόμενα χρόνια. Η συζήτηση για την αναθεώρηση του ξεπερασμένου Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης έχει ήδη ξεκινήσει και τα αντίπαλα στρατόπεδα ακονίζουν τα μαχαίρια τους. Οι «φειδωλοί 5» (Αυστρία, Ολλανδία, Σουηδία, Δανία, Φινλανδία) αντιτίθεται σθεναρά στην οικονομική ευελιξία που προτείνουν η Γαλλία και ο Νότος, μεταξύ των οποίων η Ελλάς, ενώ παραμένει ερωτηματικό η στάση που θα τηρήσει η νέα κυβέρνηση στην Γερμανία, που πάντως έχει δηλώσει ότι το Σύμφωνο απέδειξε στην υγειονομική κρίση ότι είναι ευέλικτο.
Παγκόσμιες δυνάμεις: Οι σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας και Κίνας εξακολουθούν να καθορίζουν τις παγκόσμιες ισορροπίες, με μεγάλο χαμένο την ΕΕ που βρίσκεται στο περιθώριο των εξελίξεων. H κυβέρνηση Μπάιντεν έχει αναγάγει το Πεκίνο ως την νούμερο ένα απειλή, ενώ ανακοίνωσε διπλωματικό μποϊκοτάζ των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων. Παράλληλα παρακολουθεί εκ τους σύνεγγυς τις εξελίξεις στην Ταϊβάν, η οποία φοβάται μια στρατιωτική εισβολή της Κίνας ενώ συνεχίζεται η νέα γραμμή ανάσχεσης της Κίνας στον Ειρηνικό Ωκεανό, θέτοντας όμως σε δύσκολη θέση αρκετές χώρες της περιοχής, οι οποίες προσπαθούν εναγωνίως να διατηρήσουν αποστάσεις και από τους δύο.
Αλλά και στο μέτωπο ΗΠΑ-Ρωσίας, το κλίμα είναι τεταμένο λόγω των ανησυχιών για εισβολή στην Ουκρανία. Την περασμένη Κυριακή ο Αμερικανός πρόεδρο Τζο Μπάιντεν διαβεβαίωσε τον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνδιάλεξής τους ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους «θα αντιδράσουν αποφασιστικά» εάν η Ρωσία εισβάλλει στην Ουκρανία. Την Κυριακή 9η και τη Δευτέρα 10η Ιανουαρίου, Ρωσία και ΗΠΑ θα διεξαγάγουν συνομιλίες για την Ουκρανία στη Γενεύη. Οι δύο πλευρές, που θα εκπροσωπηθούν από την Αμερικανίδα υφυπουργό Εξωτερικών Γουέντι Σέρμαν και τον Ρώσο ομόλογό τους Σεργκέι Ριάμπκοφ, θα συνεχίσουν τις επαφές την Τετάρτη 12η Ιανουαρίου, στο συμβούλιο NATO-Ρωσίας και την Πέμπτη 13η Ιανουαρίου στο πλαίσιο του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ).
Ο αστάθμητος παράγοντας Τουρκία: Οι σχέσεις Ελλάδος-Τουρκία διανύουν μια σχετικά ήρεμη περίοδο τους τελευταίους μήνες, χωρίς να λείπουν οι απειλές και οι προκλήσεις της Άγκυρας. Είχε προηγηθεί βέβαια το άνοιγμα της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, το περασμένο καλοκαίρι, πρόκληση που παραμένει αναπάντητη μέχρι σήμερα από πλευράς ΕΕ. Σύμφωνα με αναλυτές, η εξωτερική πολίτική της Τουρκίας μεταλλάσσεται διαρκώς, ενώ ο Ερντογάν έχει αποδείξει ότι όταν πιέζεται εσωτερικά -λχ νομισματική κρίση - δημιουργεί εχθρούς εξωτερικά. Δεν αποκλείεται λοιπόν να προκαλέσει ένα θερμό επεισόδιο με την Ελλάδα ή την Κύπρο ειδικά τώρα που η δημοτικότητά του έχει πάρει την κατιούσα.