Ο Τούρκος Πρόεδρος Erdogan ανακοίνωσε αργά την Παρασκευή 4 Ιουνίου την ανακάλυψη νέου φυσικού αερίου στο παραγωγικό κοίτασμα Sakarya στη Μαύρη Θάλασσα. Άλλα 135 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου ανακαλύφθηκαν από το γεωτρύπανο Fatih της Τουρκικής εταιρείας πετρελαίου (TPAO) στην υπεράκτια γεώτρηση Amasra-1 σε βάθος που πλησιάζει τα 4000 μέτρα. Αυτά είναι επιπρόσθετα από την ανακάλυψη 405 bcm που ανακοινώθηκε πέρυσι στη γεώτρηση Tuna-1, ανεβάζοντας το σύνολο στα 540 bcm - καθιστώντας 

αυτές τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις που έγιναν ποτέ στη Μαύρη Θάλασσα. Ο Erdogan είπε ότι οι γεωτρήσεις συνεχίζονται από τα γεωτρύπανα Fatih και Kanuni και ότι αναμένει περισσότερα καλά νέα από το Sakarya.

https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.tnpsc.academy%2Funit%2Ftnpsc-current-affairs-august-22-2020%2F&psig=AOvVaw3yfAslso6ZPMDZ0b2Np5NI&ust=1622968566329000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqGAoTCLjG3peLgPECFQAAAAAdAAAAABCLAQ

To Sakarya είναι περίπου 155 χλμ. από την πόλη Filyos στην επαρχία Zonguldak, όπου το φυσικό αέριο τελικά θα καταλήξει μέσω υποθαλάσσιου αγωγού και όπου θα βρίσκεται και η εγκατάσταση επεξεργασίας φυσικού αερίου.

Οι ακριβείς ποσότητες πρέπει ακόμη να εξακριβωθούν μέσω πρόσθετης αξιολόγησης και ανεξάρτητου ελέγχου. Αλλά αυτό δεν εμποδίζει την διενέργεια μελετών για τις απαιτούμενες κατασκευές.

Η TPAO σχεδιάζει να αναπτύξει τις ανακαλύψεις εξ ιδίου, με έναρξη παραγωγής φυσικού αερίου να αναμένεται έως το 2023. Παρόλο που αυτός είναι ένας πολύ φιλόδοξος στόχος, η TPAO είναι αποφασισμένη να τον επιτύχει - το 2023 είναι μια πολύ σημαντική χρονιά για την Τουρκία καθώς γιορτάζει τα 100 χρόνια από τότε που έγινε Δημοκρατία.

Η αρχική ροή φυσικού αερίου αναμένεται να είναι περίπου 5 bcm/yr. Αναμένεται να αυξηθεί κοντά στα 15 bcm/yr έως το 2027-2028, που είναι περίπου το 30% της τρέχουσας κατανάλωσης φυσικού αερίου στην Τουρκία.

Η περσινή κατανάλωση ήταν 48,2 bcm - με περίπου το 99% να είναι εισαγόμενο - με εκτιμώμενο ετήσιο κόστος $12 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αυτή η ανακάλυψη θα μειώσει την εξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές φυσικού αερίου - κυρίως από τη Ρωσία, το Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν. Αλλά υπάρχει επίσης η προσδοκία ότι οι νέες ανακαλύψεις θα μπορούσαν να αυξήσουν την κατανάλωση φυσικού αερίου στα 80 bcm έως το 2030, αντικαθιστώντας άνθρακα και λιγνίτη που χρησιμοποιούνται σήμερα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό θα συνέβαλε στα σχέδια της Τουρκίας για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Αναμφίβολα η Τουρκία θα χρησιμοποιήσει τις νέες ανακαλύψεις για να ενισχύσει τη διαπραγματευτική της θέση καθώς ξεκινά διαπραγματεύσεις φέτος για να ανανεώσει μια σειρά από τις υπάρχουσες συμβάσεις αγοράς φυσικού αερίου, ιδίως με τη Ρωσία. Αυτές θα βοηθήσουν τη χώρα να επιτύχει καλύτερες τιμές και πιο ευέλικτους όρους.

Ενεργειακή ανεξαρτησία

Τα τελευταία χρόνια - μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους το 2015 - η Τουρκία έθεσε την ενεργειακή ασφάλεια και ανεξαρτησία σαν βασικούς στόχους. Αυτό περιλαμβάνει την αύξηση εξερεύνησης για πετρέλαιο και φυσικὀ αέριο, κάτι που προφανώς ήδη αποδίδει καρπούς.

Την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας, Fatih Donmez, ανακοίνωσε την ανακάλυψη πετρελαίου σε τρεις χερσαίες γεωτρήσεις - δύο στη νοτιοανατολική επαρχία Ντιγιαρμπακίρ και σε ένα τρίτο στη βορειοδυτική επαρχία Κιρκλάρελι. Αυτά αναμένεται να παράγουν περίπου 6.800 βαρέλια την ημέρα (bls/d), αυξάνοντας την ημερήσια παραγωγή πετρελαίου της χώρας σε 61.000 bls/d.

Σε μια έκθεση τον Μάρτη σχετικά με την ενεργειακή πολιτική της Τουρκίας, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) δήλωσε ότι η ταχεία οικονομική και πληθυσμιακή αύξηση τις τελευταίες δύο δεκαετίες όχι μόνο οδήγησε στην ισχυρή αύξηση της ζήτησης ενέργειας αλλά και στην αύξηση της εξάρτησης από εισαγωγές.

Στο πλαίσιο των προσπαθειών της για ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της, η Τουρκία έχει επιτύχει σημαντική διαφοροποίηση του ενεργειακού της μίγματος τα τελευταία δέκα χρόνια, ιδίως μέσω της ανάπτυξης εγχώριων πόρων όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ο υδροηλεκτρισαμός και ο άνθρακας/λιγνίτης στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό περιλαμβάνει την προγραμματισμένη λειτουργία της πρώτης εγκατάστασης πυρηνικής ενέργειας της Τουρκίας στο Akkuyu το 2023, με χωρητικότητα 4,8 GW, η οποία θα διαφοροποιήσει περαιτέρω το μείγμα καυσίμων της χώρας.

Αυτή η προσπάθεια περιλάμβανε επίσης διαφοροποίηση του εφοδιασμού με φυσικό αέριο μέσω τριών Floating Storage Regasification Units (FSRUs), που υποστηρίζονται από διευρυμένες εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου. Αυτά επέτρεψαν στη χώρα να αυξήσει τις εισαγωγές ΥΦΑ από τη Νιγηρία, την Αλγερία, το Κατάρ και τις ΗΠΑ, προσθέτοντας έτσι την ασφάλεια του εφοδιασμού με φυσικό αέριο.

Αλλά σύμφωνα με τον IEA όπου η Τουρκία έχει επιτύχει εντυπωσιακή ανάπτυξη είναι η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές σχεδόν τριπλασιάστηκε την τελευταία δεκαετία, με το μερίδιό της στη συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας να φθάσει το 44% το 2019, και εξακολουθεί να αυξάνεται.

Θαλάσσιες διαφορές

Αυτές οι ανακαλύψεις και εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα της Τουρκίας δεν εμπόδισαν τη χώρα να ακολουθήσει επιθετικές θαλάσσιες πολιτικές έναντι των γειτόνων της, φαινομενικά με το πρόσχημα της υπεράκτιας ενεργειακής εξερεύνησης - που στρέφεται ιδιαίτερα κατά της Κύπρου και της Ελλάδας.

Αυτά έχουν ανασταλεί σε μεγάλο βαθμό φέτος, μετά την προειδοποίηση της ΕΕ τον Δεκέμβριο ότι είναι έτοιμη να επιβάλει κυρώσεις και την αλλαγή της πολιτικής των ΗΠΑ έναντι της Τουρκίας μετά την εκλογή του Προέδρου Joe Biden.

Ωστόσο, τα σχέδια της Τουρκίας να αγοράσουν ένα τέταρτο γεωτρητικό πλοίο και οι πρόσφατες ανακοινώσεις του Donmez συνεχίζουν να διατηρούν την απειλή παρέμβασης σε αμφισβητούμενες περιοχές στην Ανατολική Μεσόγειο. Η TPAO συνήψε προκαταρκτική συμφωνία με μια νορβηγική εταιρεία στις αρχές του έτους για την απόκτηση ενός τέταρτου γεωτρητικού πλοίου βαθέων υδάτων.

Τον Μάιο, ο Donmez - σε μια καμουφλαρισμένη απειλή σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα - είπε ότι η Τουρκία μπορεί να επεκτείνει τις γεωτρητικές δραστηριότητες της στην Ανατολική Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο, χωρίς να παρουσιάζει συγκεκριμένες λεπτομέρειες. Είπε ότι η Τουρκία έχει ήδη συμπληρώσει οκτώ γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά μέχρι στιγμής δεν υπήρξε σημαντική οικονομική ανακάλυψη. Πρόσθεσε όμως «οι ειδικοί μας ελέγχουν δεδομένα μετά από κάθε γεώτρηση με τα σεισμικά δεδομένα που είχαν ληφθεί προηγουμένως. Μπορούμε να έχουμε αρκετές ακόμη γεωτρήσεις κοντά σε εκείνες όπου διαπιστώσαμε σημάδια φυσικού αερίου." Ίσως για εσωτερική κατανάλωση, ο Erdogan πρόσθεσε την Παρασκευή ότι το «γεωτρύπανο Yavuz σύντομα θα ξεκινήσει γεωτρήσεις στη Μεσόγειο,» χωρίς να δώσει λεπτομέρειες.

Αλλά ας ελπίσουμε όμως ότι η Τουρκία δεν θα επιστρέψει στα παλιά. Όχι μόνο η ΕΕ είναι αποφασισμένη να διατηρήσει την πίεση στην Τουρκία για να αποφύγει μελλοντική επιθετικότητα, αλλά και οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να προσθέσουν την επιρροή της. Ο υπουργός Εξωτερικών Antony Blinken δήλωσε πρόσφατα ότι η αμερικανική διπλωματία θα συμμετάσχει πλήρως στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένου του Κυπριακού, αλλά και στην υποστήριξη θετικών δεσμεύσεων για την επίλυση των διαφορών στην Ανατολική Μεσόγειο.

* Ο Δρ. Charles Ellinas είναι Senior Fellow στο Global Energy Center του Atlantic Council, CEO της EC Cyprus Natural Hydrocarbons Company Ltd και πρώην εκτελεστικός πρόεδρος της Κρατικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων Κύπρου (ΚΡΕΤΥΚ)