Βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη μιας περιοχής, εφόσον αυτή εξαρτάται σχεδόν καθολικά από έναν και μόνον οικονομικό κλάδο - και μάλιστα μη ανταγωνιστικό -, δεν νοείται. Η περιοχή πρέπει να διαφοροποιήσει επειγόντως τον παραγωγικό της τομέα δημιουργώντας νέες πηγές πλούτου από εξωστρεφείς δραστηριότητες που να υπεραντισταθμίζουν τις επιπτώσεις της μετάβασης. Σε αυτή την πρόκληση απαντά το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών.

Με το Σχέδιο αυτό το περιβάλλον προστατεύεται και ισορροπεί, τεράστιες εκτάσεις γης στα εξορυκτικά πεδία απελευθερώνονται, απορρυπαίνονται και αποκαθίστανται, προκειμένου να αποδοθούν σε νέες χρήσεις, δηλαδή να οργανωθούν και να υποδεχθούν τις πιο πάνω δραστηριότητες. Αυτό είναι το δυσκολότερο μέρος του εγχειρήματος, αφού η επιλογή των κατάλληλων χρήσεων είναι μια πολυσύνθετη και πολυπαραμετρική διαδικασία εναρμόνισης με υπερκείμενους σχεδιασμούς, αποφυγής συγκρούσεων με χρήσεις γης όμορων περιοχών ή με κανονιστικές απαιτήσεις κ.λπ. Κύριο προγραμματικό πλαίσιο εφαρμογής του Σχεδίου θα είναι το ελληνικό Πρόγραμμα ΔΑΜ του νέου ΕΣΠΑ, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και βάση αναφοράς τα Εδαφικά Σχέδια ΔΑΜ τα οποία εξειδικεύουν το Σχέδιο ΔΑΜ σε κάθε περιοχή.

Με στόχο την απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών, καθορίστηκαν με νόμο οι Ζώνες Απολιγνιτοποίησης όπου, βάσει των στρατηγικών κατευθύνσεων του Σχεδίου, θα δημιουργηθεί ένα νέο χωρικό και κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο ΔΑΜ, για την οργανωμένη υποδοχή των νέων δραστηριοτήτων, την αποκατάσταση του περιβάλλοντος και την ανάπλαση του τοπίου. Οι ακριβείς παρεμβάσεις και ρυθμίσεις θα προσδιοριστούν μέσω Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων τα οποία θεμελιώνουν τον σχεδιασμό της ΔΑΜ, καθώς θα αποσαφηνίσουν ποιες δραστηριότητες μπορούν να αναπτυχθούν, σε ποια εδάφη και με ποιους όρους.

Οπως συμβαίνει σε κάθε μεγάλη αλλαγή, δεν πρέπει να υποτιμάται η ανησυχία της κοινωνίας. Πόσω δε μάλλον όταν πρόκειται για τη μετάβαση από μια παρελθούσα κατάσταση επίπλαστης μεν πλην όμως ισχυρής στη μνήμη των πολιτών ευημερίας, με αναφορές που εμποδίζουν να φανεί καθαρά η πραγματική διακύβευση. Ετσι, κατεστημένα με ισχυρή επιρροή στην περιφέρεια παρουσιάζουν το εμβληματικό αυτό σχέδιο ως κοινωνική απειλή, προβάλλοντας τη συντήρηση θέσεων εργασίας στον λιγνίτη ως τη μόνη αυθεντική απάντηση στις προσδοκίες της κοινωνίας για ένα καλύτερο μέλλον.

Κατά τον Αρίστο Δοξιάδη στο εξαίρετο «Αόρατο ρήγμα», οι θεσμοί, επίσημοι ή άτυποι, και οι καθημερινές συμπεριφορές διαμόρφωσαν την οικονομία που κατέρρευσε, και αυτά θα διαμορφώσουν την οικονομία που αναδύεται. Για εμάς το δεύτερο είναι το ζητούμενο. Αυτό προσπαθούμε ως Συντονιστική Επιτροπή, με την κατάρτιση αρχικά του Σχεδίου και τώρα του Προγράμματος ΔΑΜ και με τη θεσμικά ορθή ενημέρωση των πολιτών, προωθώντας ταυτόχρονα σχεδιασμούς και λύσεις σε κρίσιμους τομείς, όπως ο χωρικός σχεδιασμός που προανέφερα.

Πολύτιμοι αρωγοί σε όλη αυτή την προσπάθεια είναι τόσο η κυβέρνηση όσο και η Enterprise Greece, ως αρμόδιος φορέας για την προσέλκυση των επενδύσεων.

Η συγκυρία είναι ευνοϊκή. Υπάρχει ισχυρή πολιτική βούληση, συγκροτημένο σχέδιο και επαρκής χρηματοδότηση. Η σκληρή προσπάθεια για την ορθή εφαρμογή του σε όλα τα επίπεδα και το έντονο ενδιαφέρον των επενδυτών στέλνουν αισιόδοξα μηνύματα για το μέλλον. Το γεγονός ότι ο κόσμος φαίνεται να κατανοεί όλο και περισσότερο τις προοπτικές του Σχεδίου είναι το πλέον ενθαρρυντικό δείγμα. Δείγμα ότι εκτός από τους θεσμούς, επίσημους ή άτυπους, μπορούν να αλλάξουν και οι συμπεριφορές.

Tο άρθρο του δημοσιεύτηκε αρχικά στην εφημερίδα «TA NEA» στις 27 Φεβρουαρίου 2021

 

 

*Λίγα Λόγια για τον κ. Κωστή Μουσουρούλη 

Ο Κωστής Μουσουρούλης φοίτησε στη Λεόντειο Σχολή και στη συνέχεια σπούδασε στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακών τίτλων στην Ευρωπαϊκή Οικονομία (Licence Spéciale) και στις Διεθνείς Σχέσεις (Maîtrise) από το Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (ULB) και διαθέτει Certificat στη Δημόσια Διοίκηση από το Solvay Brussels School of Economics & Management. Ομιλεί γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά και ισπανικά.

Το 2004 ο Κωστής Μουσουρούλης κλήθηκε να αναλάβει τη Γενική Γραμματεία Επενδύσεων και Ανάπτυξης του Υπουργείου Οικονομίας & Οικονομικών και στη συνέχεια, το 2007, ορίστηκε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Ανάπτυξης, αρμόδιος για τον τομέα της Ενέργειας.  Το 2007 η Κυβέρνηση τον όρισε ως εκπρόσωπο της Ελλάδας στο Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.

Διετέλεσε Μέλος σε Συμβούλια και Επιτροπές που σχετίζονται με την ενεργειακή πολιτική, όπως στο Διοικητικό Συμβούλιο της Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου (ΔΕΠΑ), στο Συμβούλιο Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής (ΣΕΕΣ), καθώς και στην Επιτροπή Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών.  Ο Κωστής Μουσουρούλης εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής στις Εθνικές Εκλογές του 2009 με τη Νέα Δημοκρατία στο Νομό Χίου. Στις Αυτοδιοικητικές εκλογές του 2010 εξελέγη Δημοτικός Σύμβουλος του ενιαίου Δήμου Χίου.

Το 2011, ο τότε πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Αντώνης Σαμαράς του ανέθεσε τον Τομέα Πολιτικής Ευθύνης Περιφερειακής Πολιτικής της Νέας Δημοκρατίας. Το 2012, ανέλαβε καθήκοντα Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος. Στις Εθνικές Εκλογές του 2012, επανεξελέγη βουλευτής Χίου και στη συνέχεια διορίσθηκε Υπουργός Ναυτιλίας.

Στις 28 Αυγούστου 2015, κατά τον διορισμό της Υπηρεσιακής Κυβέρνησης Βασιλικής Θάνου από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο, ανέλαβε Αναπληρωτής Υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας μέχρι τη διενέργεια εκλογών στις 20 Σεπτεμβρίου 2015.  Στις 13 Φεβρουαρίου 2020 η Διυπουργική Επιτροπή για την απολιγνιτοποίηση επέλεξε τον Κωσταντίνο Μουσουρούλη ως Συντονιστή του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης των περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης.