Η σημαντική άνοδος των τιμών στην αγορά εξισορρόπησης (balancing market) που παρατηρείται αφότου τέθηκε σε λειτουργία το πολυαναμενόμενο target model, υποχρεώνει τις αρχές να αναζητήσουν τρόπους ανάσχεσης του φαινομένου. Παρά το γεγονός ότι, εν πολλοίς, το πρόβλημα θεωρείται «φυσιολογικό» για τη νεοπαγή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, αφού παρατηρήθηκε και στα πρώιμα στάδια εφαρμογής άλλών ευρωπαϊκών αγορών που υιοθέτησαν το «μοντέλο-στόχο», εν τούτοις, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) και ο ΑΔΜΗΕ αναμένεται να παρέμβουν άμεσα προκειμένου να εξομαλύνουν τις τιμές κατά τρόπο ώστε να αντανακλούν πιο πιστά το κόστος της ηλεκτροπαραγωγής.    

Σε δεύτερο στάδιο και αφού αναλυθούν όλες οι παράμετροι της υπόθεσης, η ΡΑΕ φέρεται να εξετάζει μια συνάντησή της με τους προμηθευτές που συμμετέχουν στη νέα αγορά, ώστε να βρεθεί αποτελεσματικός τρόπος να επιλυθεί το πρόβλημα που επέφερε την άνοδο των τιμών στην balancing market. Όπως εκτιμούν κύκλοι της αγοράς, η δυσλειτουργία οφείλεται στους αλγορίθμους που χρησιμοποιεί αυτή τη στιγμή το ΕnEx. Ωστόσο, με σχόλιό του στο energia.gr, παράγοντας του ενεργειακού χρηματιστηρίου υποστήριξε ότι είναι δύσκολο για τον οιονδήποτε να εξάγει ασφαλή συμπεράσματα, στο παρόν στάδιο, αφού τα δείγματα δεν είναι ακόμη αρκετά.

Ακόμη και αν κάποιος συμπεριλάβει σε ένα παραμετρικό μοντέλο τους βασικούς drivers των τιμών, δηλαδή, διαθεσιμότητες, τιμές καυσίμων, παραγωγή από ΑΠΕ, διασυνδέσεις, τιμές όμορων χωρών και επίπεδα κατανάλωσης, ακόμη και σε αυτή την περίπτωση μπορεί να εξάγει λανθασμένο συμπέρασμα, επειδή να μην έλαβε, ενδεχομένως υπόψη ότι π.χ., δύο μονάδες είχαν τεθεί εκτός συστήματος, ή ότι αυξήθηκε η τιμή του φ. αερίου. Υπ' αυτή την έννοια οι μονάδες που δεν εντάσσονται στο σύστημα, λόγω των υψηλών προσφορών, μπορεί να καλούνται από τον ΑΔΜΗΕ να συμμετάσχουν σε μεταγενέστερο στάδιο, για λόγους ασφαλείας του συστήματος.

Θυμίζουμε ότι η αγορά εξισορρόπησης αποτελεί την τέταρτη, στη σειρά αγορά στο πλαίσιο του target model που έχει στόχο τη βέλτιστη χρήση των διαθέσιμων πηγών για εξισορρόπηση παραγωγής-φορτίου (ρύθμιση συχνότητας, ευελιξία, κλπ) σε πραγματικό χρόνο και θεωρείται απολύτως απαραίτητη για την ασφαλή λειτουργία του συστήματος καθώς και προϋπόθεση για τις συζεύξεις ενεργειακών αγορών, παρά την εγγενή πολυπλοκότητά της. Σήμερα διατηρεί μικρό μερίδιο στην αγορά αν και αυτό μέλλει να μεταβληθεί ραγδαία όσο θα αυξάνεται η διείσδυση των ΑΠΕ στο μείγμα της ηλεκτροπραγωγής.

Από την πλευρά τους, οι υπεύθυνοι της αγοράς επισημαίνουν πως δεν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας από τις αυξημένες τιμές και παραπέμπουν στα όσα είχαν παρατηρηθεί με την εισαγωγή της χρέωσης προμηθευτή το 2016, όταν και υπήρξε, τελικά, παρέμβαση των αρμοδίων αρχών που έλυσε το πρόβλημα με τις υπέρμετρες χρεώσεις Προμηθευτή.

(Γράφημα που αποτυπώνει τη βέλτιστη χρήση των διαθέσιμων πηγών για εξισορρόπηση παραγωγής-φορτίου. Πηγή: ΑΔΜΗΕ)

 

Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών, δεν παύουν να προσθέτουν πίεση σε μια αγορά που αντιμετώπιζε, ήδη σοβαρά προβλήματα πριν από την έναρξη λειτουργίας του target model, καθώς οι εμπλεκόμενοι σε αυτή, προσδοκούσαν ότι θα απολάμβαναν. Η απογοήτευσή τους είναι αναμενόμενη, καθώς στις πρώτες τρεις εβδομάδες λειτουργίας της νέας αγοράς, τα πράγματα κινούνται στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση, με την balancing market να μεγιστοποιεί τα κόστη και να εκτινάσσει στα ύψη τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, κάτι που θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στα τιμολόγια λιανικής, αλλά και για τη βιωσιμότητα των μη καθετοποιημένων εταιρειών του κλάδου. Όπως υποστηρίζουν οι παράγοντες της αγοράς, η επιπρόσθετη χρέωση που θα κληθούν να καταβάλουν οι Έλληνες καταναλωτές για την εξισορρόπηση του Συστήματος μπορεί να φθάσει σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι την πρώτη εβδομάδα το κόστος του λογαριασμού προσαυξήσεων ήταν διαμορφωμένο στα ελαφρώς πάνω από 5 ευρώ ανά μεγαβατώρα, τη δεύτερη, στα άνω των 12 ευρώ και την τρίτη ανήλθε στα άνω των 16 ευρώ ανά μεγαβατώρα, σύμφωνα με στοιχεία του ΑΔΜΗΕ.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, το συνολικό ποσό που κλήθηκαν να καταβάλουν οι Προμηθευτές για το balancing στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο ξεπέρασε τα 48 εκατ. ευρώ, όταν με το προηγούμενο καθεστώς, το αντίστοιχο ετήσιο κόστος για το σύνολο της αγοράς διαμορφώθηκε στα περίπου 200 εκατ. ευρώ. 

Ποια είναι η εικόνα στην Ευρώπη- Συγκρίσεις με την Ελλάδα

Η Ελλάδα είναι γνωστό πως είναι αρνητική πρωταθλήτρια στις χονδρεμπορικές τιμές ρεύματος στην Ευρώπη, όμως θα ήταν ενδιαφέρον να δούμε σε ποιο επίπεδο κινούνται οι τιμές και σε άλλες χώρες, ιδίως αυτή την περίοδο, κατά την οποία επικρατούν μια σειρά παράγοντες που επηρεάζουν την αγορά, όπως η άνοδος των τιμών του πετρελαίου σε συνδυασμό με τη μείωση των ευρωπαϊκών εισαγωγών φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ.

Με βάση αναφοράς την Ελλάδα, όπου η μέση τιμή  της επόμενης ημέρας κινείται στην περιοχή των 72 ευρώ ανά μεγαβατώρα, από 56,12 ευρώ που ήταν τις προηγούμενες συνεδριάσεις, στην Γερμανία, που διαθέτει ίσως την πιο φθηνή αγορά στην Ευρώπη, η μέση τιμή είχε διαμορφωθεί  έντονα ανοδικά στο κλείσιμο της Παρασκευής, (64,73 ευρώ ανά μεγαβατώρα), ενώ στην Γαλλία η αντίστοιχη τιμή ήταν  60,09 ευρώ ανά μεγαβατώρα.

Ωστόσο, την Ελλάδα ξεπέρασαν η Ρουμανία και η Ουγγαρία, όπου οι μέσες τιμές διαμορφώθηκαν στα 79,59 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ενώ σε επίπεδα άνω των 68 ευρώ βρέθηκαν οι τιμές στην Ιταλία, την Κροατία και την Σερβία.