Θεωρώ ότι είναι αυτονόητη η δια παντός λύση των αυθαιρέτων που πλήττουν τη χώρα μας και που στην Ευρώπη αποτελούμε την θλιβερή-μοναδική εξαίρεση. Διαχρονικά, όλες ανεξαιρέτως οι κυβερνήσεις τα "ξεπουλούσαν" στο πεδίο των εκλογικών πελατειακών ανταλλαγμάτων. Το γιατί όμως σήμερα, το σύνολο των μηχανικών της χώρας, ζητά την παράταση αυτής της "λήξης προθεσμίας", αναδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο οι δυο επιστολές που έστειλε προς τον υπουργό κ. Χατζηδάκη, ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Δημήτρης Ξυνομηλάκης. Στις επιστολές αυτές θέτονται τα εξής εύλογα ερωτήματα:
1. Είναι θέμα θεσμικής τάξης να μην έχουμε αεροφωτογραφίες;
2. Είναι θέμα θεσμικής τάξης να μην έχουμε κανονική πρόσβαση στα αρχεία των Υπηρεσιών;
3. Είναι θέμα θεσμικής τάξης να μην ξέρουμε τι είναι δασικό;
4. Είναι θέμα θεσμικής τάξης να καταλαβαίνεις αυτό που θέλεις;
5. Είναι θέμα θεσμικής τάξης να ζητάμε την εφαρμογή της ταυτότητας των κτιρίων και η απάντηση να είναι "Νέα παράταση δεν θα δοθεί"(!);
6. Είναι θέμα θεσμικής τάξης να σε εξωθούν στην "αρπαχτή";
7. Είναι θέμα θεσμικής τάξης να μην έχουμε τιμές ζώνης;
8. Είναι θέμα θεσμικής τάξης να σε στέλνουν άρον-άρον στις ουρές των αρχείων των Υπηρεσιών και παράλληλα να σε παροτρύνουν σε μέτρα προφύλαξης covid;
9. Είναι θέμα θεσμικής τάξης το ηλεκτρονικό σύστημα του ΤΕΕ να μην αντέχει την προκληθείσα πίεση;
10. Είναι θέμα θεσμικής τάξης να μην λειτουργούν τα αρμόδια εμπλεκόμενα γνωμοδοτικά Συμβούλια;
Μετά από το μάθημα "θεσμικής τάξης" ίσως περάσουμε και σε αυτό της "ηθικής τάξης". Ένα μήνυμα που είχε ως αποδέκτες περίπου 100.000 μηχανικούς και μερικά εκατομμύρια Ελλήνων πολιτών. Ας ρίξουμε όμως μια ματιά στο δελτίο τύπου της 15ης Σεπτεμβρίου του υπουργείου να δούμε τι λέει: «…Υπενθυμίζουμε ότι την 30η Σεπτεμβρίου 2020 λήγει η προθεσμία για την τακτοποίηση αυθαιρέτων με "βαριές" αυθαιρεσίες, "κατηγορίας 5" (κτίρια με πολύ σοβαρές αυθαιρεσίες, που αφορούν σε υπέρβαση τουλάχιστον κατά 40% στην κάλυψη και στη δόμηση ή κατά 20% καθ’ ύψος, χωρίς οικοδομική άδεια κ.ά.)…».
Ας πάρουμε μια καλή γεύση όμως τι εννοούμε κτίρια με βαριές αυθαιρεσίες, που βέβαια αποτελούν μία μεγάλη κατηγορία κατασκευών:
• Μία κατασκευή που είχε δηλωθεί με τον νόμο Τρίτση και είτε δεν είχε ολοκληρωθεί η διαδικασία, είτε διαπιστώνεται σήμερα απόκλιση από τα δηλωθέντα, αυτόματα χαρακτηρίζεται ως αυθαίρετο και εντάσσεται στην κατηγορία αυτή.
• Οι κατασκευές στο κοινόχρηστο δώμα των κτιρίων.
• Τα περισσότερα κτίρια σε περιοχές εκτός σχεδίου.
• Η επέκταση εντός του προκηπίου έστω και 10-15 εκ.
Δηλώνοντας ένα αυθαίρετο... τόσο "απλό"
Πολλές από τις παραπάνω υπερβάσεις όμως δεν μπορούν να διαπιστωθούν και να εκτιμηθούν εύκολα με μία οπτική παρατήρηση. Μια τυπική διαδικασία δήλωσης αυθαίρετου περιλαμβάνει τα εξής:
• Συγκέντρωση στοιχείων, όπως δικαιοπραξίες που αφορούν το ακίνητο.
• Προσεκτική ανάγνωση για την κατανόηση των δικαιωμάτων και της κυριότητας.
• Αεροφωτογραφία ή άλλο.
• Έρευνα για ανεύρεση στοιχείων από τα αρχεία της Υπηρεσίας Δόμησης ή/και από αρχεία συμβολαιογράφων (γιατί μπορεί να μην βρίσκονται στα αρχεία της Πολεοδομίας).
• Έλεγχο όρων δόμησης και λοιπών στοιχείων από το Τοπογραφικό Τμήμα της ΥΔΟΜ.
• Έλεγχος περί του εντοπισμού του ακινήτου, ώστε να μην εμπίπτει σε περιοχή που δεν επιτρέπεται η τακτοποίηση (σε δημόσιο κτήμα, σε δάσος, σε δασική ή αναδασωτέα έκταση, στον αιγιαλό και στον παλαιό αιγιαλό, σε αρχαιολογικό χώρο Ζώνης Α σε ιστορικό τόπο, ιστορικό διατηρητέο οικισμό και περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους κλπ).
• Έλεγχος του πως αυτό απεικονίζεται στο Κτηματολόγιο.
Μέχρι αυτό το σημείο καταλάβαμε το πόσο "απλό" και "σύντομο" (!) είναι να καταθέσουμε μία αίτηση για το αυθαίρετό μας και το πόσο διαταράσσεται η θεσμική τάξη από την "ανικανότητά" των μηχανικών. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι η έλλειψη των δεδομένων και των στοιχείων που έπρεπε το κράτος να είχε χορηγήσει σε μηχανικούς και ιδιώτες, η αδυναμία των υπηρεσιών της Διοίκησης και τα προβλήματα που προέκυψαν από τη συνεχιζόμενη πανδημία, δεν είναι ούτε θεσμική αταξία, ούτε φαύλος κύκλος, για τα οποία το υπουργείο συκοφαντεί τους μηχανικούς.
Οριακές καταστάσεις
Δεν ξέρουμε πώς θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς αυτό που συμβαίνει τους τελευταίους μήνες. Η μία προθεσμία πίσω από την άλλη, η μία διαβούλευση μετά την άλλη. Ακούμε για μεγάλες επενδύσεις, αλλά μάλλον λίγοι δεν αξιολογεί όσο θα έπρεπε τις εκατοντάδες χιλιάδες μικρότερες πράξεις τον πολιτών οι οποίοι δεν κινούν έργα εκατομμυρίων εθνικής εμβέλειας, αλλά που με τη συνδρομή και των μηχανικών, τροφοδοτούν την οικοδομή, μία από τις ελάχιστες βαριές "βιομηχανίες" μας.
Πού είναι η ηλεκτρονική διακυβέρνηση όταν η μία κρατική υπηρεσία ζητάει από τους πολίτες να προσκομίσουν, σήμερα, μέσα από διαδικασίες (πχ ουρές, αναμονή) έγγραφα και αντίγραφα που κάποια άλλη υπηρεσία τα έχει ή και μπορεί να μην τα έχει διότι τα εξαφάνισαν είτε κάποια ποντίκια είτε κάποια πλημμύρα; Και βέβαια σε έκτακτες καταστάσεις (covid-19 και προθεσμιών), οι επιτήδειοι μικροαπατεώνες διεκπεραιωτές, βρίσκουν κατάλληλο έδαφος καθώς υπόσχονται σε ανυποψίαστους πολίτες πως αυτό μπορεί να γίνει άμεσα και βέβαια με κάποια προκαταβολή. Λες και αν όλο αυτό συντελεστεί αύριο ή μεθαύριο με πληρότητα ειλικρίνεια και σωστά, σε ένα κλίμα ηρεμίας για όλους χωρίς απειλές και ανέφικτες προθεσμίες, είναι λάθος και για αυτό ο πολίτης πρέπει να κατηγορηθεί και να καταδικαστεί.
(η συνέχεια στο slpress.gr)
*Ο Σωτήρης Ν. Παπαδόπουλος είναι αρχιτέκτονας.