που αποτελούν βασικούς προορισμούς των ελληνικών εξαγωγών. Έχει υπάρξει πιστεύετε επαρκή μέριμνα για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις, ειδικά στο κομμάτι που αφορά την τόνωση της ρευστότητας και την αποκλιμάκωση της φορολογίας;
- «Αναμφίβολα, η επανεκκίνηση της οικονομίας δεν είναι εύκολο έργο. Είναι κατ’ ουσίαν ένα πρωτόγνωρο γεγονός χωρίς προηγούμενο καθώς ποτέ δεν είχε ξανασυμβεί κάτι τέτοιο. Σήμερα, γράφουμε ιστορία για ένα δύσκολο θέμα όπως η επανεκκίνηση της οικονομίας μετά την πανδημία. Πράγματι, μετά την αρχική πρόκληση που είχαμε να αντιμετωπίσουμε και ήταν η προστασία της ζωής των συμπολιτών μας και της δημόσιας υγείας, η πρόκληση της επανεκκίνησης της οικονομίας μας είναι η σημαντικότερη. Σε πρώτη φάση θεωρώ πολύ σημαντικό το γεγονός ότι οι εξαγωγές μας, με εξαίρεση τα πετρελαιοειδή -κάτι που δεν αφορά μόνο την Ελλάδα- παρουσίασαν μία μικρή αύξηση της τάξης του 1,1% μέσα στο πρώτο τετράμηνο αυτής της τόσο δύσκολης χρονιάς. Στο ίδιο διάστημα ο ανάλογος δείκτης για πολλές χώρες ήταν αρνητικός.
Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της κυβέρνησης είναι ότι πατάμε στα πόδια μας και βλέπουμε την πραγματικότητα. Βάσει αυτού του ρεαλισμού μας γνωρίζουμε ότι φέτος αναπόφευκτα θα έχουμε ύφεση, παρά τις θετικές, αισιόδοξες προβλέψεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας. Στο πλαίσιο αυτό, ουδείς έχει το δικαίωμα να καθυστερήσει τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων που θα βάλουν τη χώρα και πάλι στις ράγες της ανάπτυξης. Έτσι, συγκροτήσαμε ένα πολύ μεγάλο πρόγραμμα στήριξης που περιελάμβανε 14 δισεκατομμύρια σε δημοσιονομικά μέτρα και 10 δισεκατομμύρια σε εγγυήσεις που αφορά όλες τις επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, σας αναφέρω τα ακόλουθα:
Την επιστρεπτέα προκαταβολή, συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ. Στην πρώτη φάση, η οποία έχει ήδη ολοκληρωθεί, συμμετείχαν 52.494 επιχειρήσεις που έλαβαν συνολικά 602 εκατ. ευρώ. Και στη δεύτερη φάση έχει προγραμματιστεί να διατεθεί 1,4 δισ. ευρώ.
Το Ταμείο Επιχειρηματικότητας ΙΙ (ΤΕΠΙΧ ΙΙ). Όπως έχει ανακοινώσει η Αναπτυξιακή Τράπεζα οι αιτήσεις που έχουν εγκριθεί και προωθηθεί στις συνεργαζόμενες τράπεζες, μέχρι την τρίτη εβδομάδα του Ιουνίου, ήταν 10.150 και το συνολικό ύψος αυτών είναι 1,29 δισ. ευρώ. Τον λόγο έχουν τώρα οι τράπεζες ώστε να προχωρήσουν στις υπογραφές των συμβάσεων και στις εκταμιεύσεις των ποσών, κάτι που καταφανώς είναι προς το συμφέρον των ίδιων αλλά και της εθνικής οικονομίας.
Το Ταμείο Εγγυοδοσίας το οποίο τέθηκε σε λειτουργία στις 3 Ιουνίου. Παρέχει εγγύηση, από την Αναπτυξιακή Τράπεζα, έως 80% σε κάθε δάνειο κεφαλαίου κίνησης και πρόκειται να στηρίξει νέα δάνεια, που μέσω μόχλευσης φτάνουν τα 7 δισ. ευρώ.
Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθούν η έκπτωση 25% για οφειλές και δόσεις ρυθμίσεων που θα πληρωθούν εμπρόθεσμα για επιχειρήσεις και επαγγελματίες, οι αναστολές των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων για όλα τα νοικοκυριά και όλες τις επιχειρήσεις για όλους τους μήνες που πλήττονται από την κρίση του κορονοϊού, το γεγονός ότι η αποπληρωμή των οφειλών αυτών θα ξεκινήσει το 2021 και μπορεί να γίνεται είτε σε 12 άτοκες δόσεις είτε σε 24 δόσεις με χαμηλό επιτόκιο, γύρω στο 2,5%, πολύ λιγότερο από το μισό αυτού που ισχύει σήμερα για τις 24 δόσεις και άλλα.
Σε γενικές γραμμές, πάντως, και αναφορικά με τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες για την τόνωση της εξαγωγικής δραστηριότητας θα πρέπει να τονίσουμε ότι η νέα στρατηγικής της εξωστρέφειας της χώρας βασίζεται στους ακόλουθους τρεις πυλώνες: α. Στη δημιουργία ενιαίου, σύγχρονου δικτύου υπηρεσιών προς τον επιχειρηματικό κόσμο. β. Στην προώθηση εξαγωγών και επενδύσεων. γ. Με τη διεύρυνση της εξαγωγικής βάσης και την προσέλκυση επενδύσεων, την υποστήριξη προς τους εξαγωγείς και τους επενδυτές και την απλούστευση των γραφειοκρατικών διαδικασιών».
Η επιβράδυνση της ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας αναμένεται να επηρεάσει δυσμενώς και την εξωστρέφεια της χώρας μας; Τι μηνύματα έχετε όσον αφορά το ενδιαφέρον για ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα;
- «Είναι, δυστυχώς, αυτονόητο ότι η πανδημία έπληξε το σύνολο σχεδόν των επιχειρήσεων, άρα και των εξαγωγικών, με δεδομένο ότι η κατάσταση σε πολλές άλλες χώρες ήταν πολύ πιο δύσκολη από την Ελλάδα. Η εστίαση, ο τουρισμός και οι μεταφορές ήταν οι επαγγελματικοί κλάδοι που επηρεάστηκαν περισσότερο από τους υπόλοιπους και πολύ γρήγορα, όπως είναι κατανοητό. Η Ελλάδα αντέδρασε πολύ πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά από άλλες χώρες της Ε.Ε. σε όλους τους τομείς. Όσον αφορά το πρώτο τρίμηνο του 2020, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση στις εξαγωγές σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, ενώ κατά τον Απρίλιο, όπως ήταν και αναμενόμενο, παρατηρήθηκε πτώση. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι αυτό που έχει σχέση με τη “μεγάλη εικόνα” της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως κατά την περίοδο της ασάφειας την οποία διανύουμε. Τον Μάρτιο του 2020 και ενώ η πανδημία είχε ήδη αρχίσει να απειλεί την ευρωπαϊκή ήπειρο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη νέα Ευρωπαϊκή Βιομηχανική Στρατηγική, με τους ακόλουθους στόχους:
·Την τόνωση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, με εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς και ανάπτυξη των αλυσίδων αξίας.
·Το ουδέτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
·Τον ψηφιακό μετασχηματισμό για να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και
·Την αύξηση της αυτονομίας της Ευρώπης σε στρατηγικούς τομείς.
Είναι η πρώτη φορά μετά από δεκαετίες που η Ευρώπη στρέφεται τόσο ξεκάθαρα στην ανάπτυξη της βιομηχανίας της. Η Ελλάδα καλείται στο πλαίσιο που σας περιγράφω να εκμεταλλευτεί, αν θέλετε, την ευκαιρία -ακόμα και κάτω από αυτές τις συνθήκες- και να επαναπροσδιορίσει δυναμικά τη θέση της στον χάρτη των εξαγωγών, κυρίως εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και έξω από αυτή.
Σχετικά με την προσέλκυση επενδύσεων και με δεδομένο ότι στο σύνολο της ευρωπαϊκής αγοράς η πρωτοφανής κρίση που βιώνουμε αναδεικνύει ένα νέο οικονομικό - παραγωγικό μοντέλο, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι έχουν ήδη σημειωθεί ορισμένα αξιοσημείωτα βήματα. Εξαγοράστηκαν δύο ελληνικές startups από μεγάλες επιχειρήσεις του εξωτερικού. Εξαγοράστηκε η Forthnet από σημαντικό fund του εξωτερικού, διασώζοντας εκατοντάδες θέσεις εργασίας. Μεγάλοι κολοσσοί επενδύουν στην Ελλάδα όπως η Teamviewer με το κέντρο έρευνας στα Ιωάννινα, η Blackstone που επένδυσε 500 εκατομμύρια σε πέντε ελληνικά ξενοδοχεία, η Cisco που ανακοίνωσε τη δημιουργία κέντρου καινοτομίας στη Θεσσαλονίκη, όπως και η Pfizer. Η εμβληματική επένδυση στο Ελληνικό προχωρά με γοργούς ρυθμούς, όπως θα έχετε διαπιστώσει. Προχωρά επίσης και η αναβάθμιση 14 περιφερειακών αεροδρομίων που έχουν παραχωρηθεί στη Fraport, από την οποία προσδοκώνται σημαντικά οφέλη για την τουριστική αγορά».
Με δεδομένη την εμπειρία των προηγούμενων μηνών, πιστεύετε ότι έχουμε απομακρυνθεί οριστικά από την πιθανότητα να οδηγηθούμε -σε περίπτωση νέων περιοριστικών μέτρων- σε μεγάλες καθυστερήσεις στις παραδόσεις απαραίτητων ειδών εκεί όπου χρειάζονται;
- «Με βάση τα σημερινά δεδομένα, έχει αποκλειστεί το ενδεχόμενο να επαναληφθεί ένα γενικότερο lockdown. Αυτό, βέβαια, που μένει ανοικτό είναι το ενδεχόμενο κάποιων τοπικών lockdown όπου και αν αυτό κριθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες που ελέγχουν την κατάσταση 24 ώρες το 24ωρο. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι μία από τις πρώτες μάχες που κερδίσαμε με εντυπωσιακό τρόπο και με την υποδειγματική συνεργασία κρατικών φορέων και ιδιωτών επιχειρηματιών ήταν η μάχη των σούπερ μάρκετ και της εφοδιαστικής. Ήταν ένα από τα πρώτα και εξαιρετικά δύσκολο “μάθημα”, αν όχι το δυσκολότερο, που “δώσαμε” και “περάσαμε” σε αυτές τις πρωτοφανείς “εξετάσεις” που κλήθηκαν να υποβληθούν όλες οι χώρες της Ευρώπης και πολλές άλλες εκτός αυτής. Με τη στήριξη της εφοδιαστικής αλυσίδας επιλύσαμε τεχνικά θέματα που διατήρησαν σταθερή τη ροή των βασικών αλλά και των απαραίτητων προϊόντων. Σαφέστατα και επηρεάστηκε η εξαγωγική δραστηριότητα που τα τελευταία δύο χρόνια είχε αναπτύξει δυναμική. Απαραίτητα όπλα μας σε αυτόν τον πολύ δύσκολο αγώνα ήταν η ταχύτητα και η σύνεση. Όπλα που φυσικά και θα ξαναχρησιμοποιήσουμε αν χρειαστεί. Τώρα, κοιτάζουμε μπροστά για το καλό της χώρας, δηλαδή για το καλό όλων μας».
*Δημοσιεύθηκε αρχικά στην εφημερίδα Ναυτεμπορική (στο Αφιέρωμα Εξαγωγές) στις 8/7/2020