Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Κωστής Χατζηδάκης και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Γιώργος Στάσσης παρουσίασαν το Σάββατο στην ημερίδα για τη «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση της Δυτικής Μακεδονίας» ένα ολιστικό και σφαιρικό σχέδιο ανάπτυξης, στον οποίο μεγάλο ρόλο θα έχει η ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, η εναλλακτική γεωργία, οι βιομηχανικές επενδύσεις και το άνοιγμα στον τουρισμό και ιδιαίτερα στον αγροτουρισμό στη Δυτική Μακεδονία. «Κάνουμε τις συζητήσεις για τον κρόκο, τα φρούτα, τα κρασιά και τα μάρμαρα. Διότι ήθελα να υπογραμμίσω ότι σε αυτή την περιφέρεια υπάρχουν ήδη άλλες σημαντικές οικονομικές δραστηριότητες που είναι δυναμικές και εξωστρεφείς», ανέφερε, μεταξύ άλλων ο κ. Χατζηδάκης.
Η απολιγνιτοποίηση, όπως τόνισε ο κ. Στάσσης, δεν είναι σημερινό project. Το 2008 η παραγωγή της ΔΕΗ από λιγνίτη ήταν 32 GW ενώ το 2019 μόλις 10 GW. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ΔΕΗ, το 2008 οι μονάδες της ΔΕΗ έκαιγαν 50-60 εκατ. τόνους λιγνίτη και το 2019 μόνο 12 τόνους. Η απολιγνιτοποίηση όμως είναι πλέον κομβικός πυλώνας της νέας εθνικής πολιτικής για την ενέργεια, η οποία απορρέει από την ευρωπαϊκή πολιτική για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής.
Όμως, δεν είναι μόνο περιβαλλοντικοί οι λόγοι που οδήγησαν την κυβέρνηση στην απόφαση για ταχεία απολιγνιτοποίηση, αλλά είναι και οικονομικοί. Όπως εξήγησε ο κ. Στάσσης μιλώντας στην ημερίδα του Σαββάτου, μετά την επιβολή των υψηλών τελών για τους ρύπους η ζημιά που προκύπτει για την επιχείρηση, αλλά και τη χώρα συνολικά είναι πολύ μεγάλη. Το κόστος της παραγωγής από λιγνίτη εκτινάχθηκε από τα 40€/MWh στα 90-100 ευρώ. «Κατά συνέπεια, με οικονομικούς όρους, οι μονάδες αυτές έπρεπε να κλείσουν χθες. Η επιχείρηση ζημιώνεται κατά 300 εκατ. το χρόνο», σημείωσε ο κ. Στάσσης.
Τα μέτρα άμεσης δράσης για τη Δυτική Μακεδονία
Οι κ.κ. Χατζηδάκης και Στάσσης παρουσίασαν τις παρεμβάσεις για την επόμενη μέρα στη μεγαλύτερη ενεργειακή Περιφέρεια της χώρας. Ειδικότερα, ανακοίνωσαν τα εξής:
- Τη δημιουργία του μεγαλύτερου φωτοβολταϊκού πάρκου στη χώρα ισχύος 2 GW. Άμεσα θα ξεκινήσουν οι αναγκαίες χωματουργικές εργασίες και τα συναφή τεχνικά έργα έτσι ώστε εργαζόμενοι που δουλεύουν σήμερα σε υπεργολάβους να μπορέσουν να βρουν δουλειά χωρίς να δημιουργηθεί κενό μετάβασης στην ευρύτερη περιοχή. Το έργο θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας και κατά την κατασκευή του και κατά τη λειτουργία του.
- Τη δημιουργία 1 GW φωτοβολταϊκών στη Μεγαλόπολη.
- Τη δημιουργία φωτοβολταϊκού πάρκου από τα ΕΛΠΕ και μια μεγάλη γερμανική εταιρεία. Στις 17 Φεβρουαρίου στην Αθήνα θα υπογραφεί συμφωνία για την εγκατάσταση στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας ενός μεγάλου φωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 205 ΜW.
- Τη συνέχιση λειτουργίας της «Πτολεμαΐδας V» μετά το 2028 με άλλο μείγμα καυσίμου.
- Το σχεδιασμό νέων μονάδων παραγωγής ενέργειας πιθανότατα από καύση απορριμμάτων ή βιομάζας.
- Την αποκατάσταση των εκτάσεων όπου σήμερα λειτουργούν ορυχεία και λιγνιτικές μονάδες. Στους σχεδιασμούς περιλαμβάνονται τεχνητές λίμνες, έργα αντλησιοταμίευσης για αποθήκευση ενέργειας, αξιοποίηση των υπολειμμάτων λιγνίτη για παραγωγή λιπασμάτων, καλλιέργειες βιομάζας κλπ. Σύμφωνα με τον κ. Στάσση, η επιχείρηση είναι διατεθειμένη να συζητήσει εταιρικές συνεργασίες για νέες δραστηριότητες ακόμη και σε κοινά σχήματα με τις τοπικές κοινωνίες, στα οποία η ΔΕΗ θα μπορούσε να εισφέρει τις εκτάσεις και να έχει μετοχική συμμετοχή.
- Εναλλακτικές επιλογές για τους εργαζόμενους. Ορισμένοι θα μετατεθούν σε άλλους τομείς της επιχείρησης, κάποιοι θα μετεκπαιδευθούν, άλλοι θα λάβουν πακέτα εθελούσιας εξόδου, άλλοι θα συνταξιοδοτηθούν. Από την 1η Ιανουαρίου τα κίνητρα για αποχώρηση είναι 15.000 ευρώ+7.000ευρώ.
- Διατήρηση της Τηλεθέρμανσης. Στο Αμύνταιο το ζήτημα ήδη λύνεται, σύμφωνα με τον επικεφαλής της ΔΕΗ. Στις υπόλοιπες περιοχές υπάρχει επαρκής χρόνος ώστε να αποφασίσει η τοπική αυτοδιοίκηση ποια λύση επιθυμεί και να την υλοποιήσει. Η ΔΕΗ απέδωσε τον λιγνιτικό πόρο 28 εκατ. ευρω στην Κοζάνη και 7,2 εκατ. ευρώ στη Φλώρινα, κονδύλια που αντιστοιχούν στα έτη 2013-2014 και όταν απαιτηθεί θα καταβάλει το υπόλοιπο ποσό των 130 εκατ. ευρώ.
- Τους επόμενους μήνες θα είναι έτοιμο το αναθεωρημένο Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού της Δυτικής Μακεδονίας λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της απολιγνιτοποίησης.
- Οι λιγνιτικές περιοχές θα συνεχίσουν να λαμβάνουν χρηματοδότηση από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέσω του Πράσινου Ταμείου. Υπολογίζουμε ότι τους αναλογεί από το Πράσινο Ταμείο ένα ποσό περίπου 60 εκατ. ευρώ για τα έτη 2018 και 2019.
Παράλληλα, σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσε ο κ. Χατζηδάκης, σε συνεννόηση με το υπουργείο Οικονομικών, προγραμματίζεται να ζητηθεί από την Κομισιόν να κηρύξει τις λιγνιτικές περιοχές ως ειδικές φορολογικές ζώνες, με ειδικά φορολογικά κίνητρα στο πλαίσιο της Δίκαιης Μετάβασης για τη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη, όπως επίσης να δοθούν ειδικά φορολογικά κίνητρα για τη θέρμανση (π.χ. σε σχέση με το φόρο φυσικού αερίου) και να υπάρχει ειδική φορολογική μεταχείριση για όσους χάνουν τη δουλειά τους και μέχρι να προσληφθούν σε νέα.
Το Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης, όπως έχει γίνει γνωστό, θα χρηματοδοτηθεί από ευρωπαϊκούς και εθνικούς, δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους που θα φτάσουν τα 3,7 έως και 4,4 δισ. ευρώ.
Πάντως, τα όποια βήματα πρέπει να είναι προσεκτικά διότι η Δυτική Μακεδονία έχει ήδη πληγεί τα τελευταία χρόνια, με τον δείκτη της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας να έχει μειωθεί κατά 25% και την ανεργία να έχει φτάσει το 27%. Σύμφωνα με τον Διευθυντή Προγραμμάτων Αναπτυξιακής Δυτικής Μακεδονίας κ. Aναστάσιο Σιδηρόπουλο, με δεδομένο ότι οι εργαζόμενοι σε ορυχεία και σταθμούς παραγωγής στη Δυτική Μακεδονία ανέρχονται περίπου σε 5.000, τότε η πλήρης απολιγνιτοποίηση, χωρίς τη λήψη ισοδύναμων μέτρων αποκατάστασης της απασχόλησης, θα αυξήσει το ποσοστό ανεργίας στο 31%. Αν μάλιστα συνυπολογιστούν και οι έμμεσες επιπτώσεις (για κάθε μια μόνιμη θέση στα ορυχεία και τους σταθμούς παραγωγής δημιουργούνται και συντηρούνται 3,5 – 4 θέσεις στην τοπική αγορά εργασίας), τότε η ανεργία μπορεί να εκτιναχθεί στο 42% με 44%.
Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση αναμένεται εντός της εβδομάδας να ανακοινώσει τον Συντονιστή της προσπάθειας για την απολιγνιτοποίηση, ένα πρόσωπο με εμπειρία, εξειδίκευση και τεχνογνωσία στα συγκεκριμένα θέματα, όπως είπε ο υπουργός κ. Χατζηδάκης.