Ο πρίγκιπας Αμπντουλαζίζ είναι βετεράνος του υπουργείου Ενέργειας, στο δυναμικό του οποίου εντάχθηκε στη δεκαετία του 1980. Ωστόσο, αναλυτές δηλώνουν στο διεθνή Τύπο ότι ο ανασχηματισμός αναμένεται να πλήξει την παγκόσμια ενεργειακή βιομηχανία σε μια εποχή που η Σαουδική Αραβία -ο de facto ηγέτης του OPEC- και οι σύμμαχοί της εντός και εκτός καρτέλ αγωνίζονται να αυξήσουν τις τιμές του αργού.
Στα χρηματιστήρια της Ασίας το πρωί της Δευτέρας, το αργό Brent, το διεθνές benchmark, κέρδισε 1,1% στα $62,20, ενώ το αμερικανικό West Texas Intermediate πρόσθεσε 1,3% στις συναλλαγές στις $57,20. Τα assets κινδύνου όπως το πετρέλαιο και οι μετοχές ενισχύθηκαν επίσης μετά τα νέα μέτρα τόνωσης στην Κίνα και με τις προσδοκίες για χαμηλότερα επιτόκια στις ΗΠΑ.
Ο Olivier Jakob της συμβουλευτικής Petromatrix δήλωσε στους Financial Times ότι η κίνηση της Σαουδικής Αραβίας έφερε «ένα νέο επίπεδο αβεβαιότητας στην αγορά», καθώς υποδηλώνει ότι το αποτέλεσμα της τρέχουσας πολιτικής πετρελαίου του Φαλίχ δεν ήταν κατά κάποιο τρόπο «ικανοποιητικό» για τη βασιλική οικογένεια.
«Μερικοί θα πουν ότι πρόκειται για μια φυσιολογική κατάσταση, αλλά αν κοιτάξετε πού κινούνται οι τιμές, η Σαουδική Αραβία δεν είναι ικανοποιημένη με πετρέλαιο αξίας $60 το βαρέλι», δήλωσε.
Η αποπομπή του Φαλίχ -ο οποίος υπήρξε το διεθνές πρόσωπο της πετρελαϊκής πολιτικής του βασιλείου από το διορισμό του το 2016- έρχεται ως επιστέγασμα δέκα ημερών σαρωτικών αλλαγών στις ανώτερες θέσεις του ενεργειακού τομέα του βασιλείου.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Φαλίχ αντικαταστάθηκε στην προεδρία της Saudi Aramco, ακριβώς τη στιγμή που εντείνονται οι προσπάθειες για την προετοιμασία της IPO του κρατικού πετρελαϊκού κολοσσού. Η κυβέρνηση διαχώρισε, επίσης, το υπουργείο Βιομηχανίας και Ορυκτών Πόρων από το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Ενέργειας, στερώντας από τον Φαλίχ την επίβλεψη της βιομηχανικής πολιτικής.
Η αποπομπή του Σαουδάραβα βετεράνου του πετρελαίου είναι ενδεικτική του σαρωτικού στυλ διακυβέρνησης του πρίγκιπα διαδόχου, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, στην πορεία του προς ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο και πρωτοποριακό πρόγραμμα οικονομικής μεταρρύθμισης.
Η θέση του υπουργού Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας θεωρείται από καιρό ως μία από τις πιο ασφαλείς κυβερνητικές θέσεις στο βασίλειο και υπερέχει όλων των χαρτοφυλακίων της εσωτερικής πολιτικής, γεγονός που αντανακλά τη θέση της Σαουδικής Αραβίας ως κορυφαίου παραγωγού και εξαγωγέα πετρελαίου παγκοσμίως. Ο προκάτοχος του Φαλίχ, Αλί αλ-Ναΐμι, κατείχε τη θέση για 21 χρόνια.
Ωστόσο, μέσα σε τρία χρόνια, από τότε που ο πρίγκιπας Μοχάμεντ ανακηρύχθηκε διάδοχος του θρόνου, έχει αλλάξει τις ισορροπίες στη μοναρχία με την επιθετική προσπάθειά του να αναμορφώσει το συντηρητικό έθνος σύμφωνα με το όραμά του.
Πρόσωπα κοντά στην κυβέρνηση λένε ότι κανένας ανώτερος υπάλληλος δεν αισθάνεται ασφαλής για την εργασία του στο νέο περιβάλλον. Ο πρίγκιπας Μοχάμεντ έχει αλλάξει τον υπουργό Εργασίας τρεις φορές, τη στιγμή που η ανεργία έχει αυξηθεί πάνω από 12%.
«Ο κ. Φαλίχ είναι το θύμα της υποαπόδοσης ενός χαρτοφυλακίου που ήταν υπερβολικά μεγάλο και ταυτόχρονα ο λαός αισθάνεται ότι γίνεται πολύ υπερόπτης και υπερβολικά αλαζονικός», δήλωσε στους Financial Times πρόσωπο κοντά στην κυβέρνηση. «Το υπουργείο του εμπλεκόταν σε όλα τα ζητήματα και πολλοί άνθρωποι ήταν δυσαρεστημένοι με την έλλειψη προόδου στο μέτωπο της βιομηχανίας, στο οποίο πολλοί ιδιώτες έχουν επενδύσει».
Ενώ το πρόγραμμα του πρίγκιπα Μοχάμεντ είναι τελικά σχεδιασμένο για να μειώσει την εξάρτηση της οικονομίας της Σαουδικής Αραβίας από το πετρέλαιο, βραχυπρόθεσμα χρειάζεται υψηλότερη τιμή πετρελαίου για να χρηματοδοτήσει τα σχέδιά του πρίγκιπα διαδόχου.
«Ο Φαλίχ πλήρωσε το τίμημα των τιμών του αργού που επιμένουν πεισματικά να κινούνται κάτω από τα $70-80 που χρειάζεται το Ριάντ, αλλά και το τίμημα της επίμονης αδυναμίας της οικονομίας του βασιλείου», δήλωσε στους Financial Times ο Derek Brower, διευθυντής του RS Energy Group.
Άλλοι αναλυτές πιστεύουν ότι η απομάκρυνση του Φαλίχ είναι πιο πιθανό να σχετίζεται με τη φανερή έλλειψη ενθουσιασμού του για την καθυστερημένη δημόσια προσφορά της Saudi Aramco, που βρίσκεται στο επίκεντρο του μεταρρυθμιστικού σχεδίου του πρίγκιπα Μοχάμεντ και αναμένεται να είναι η μεγαλύτερη στην ιστορία.
«Η αίσθησή μου είναι ότι ο ανασχηματισμός έχει να κάνει περισσότερο με τη στάση του Φαλίχ να μην προωθεί επιθετικά την IPO, επειδή μεγάλο μέρος του Vision 2030 -του μεταρρυθμιστικού σχεδίου του πρίγκιπα διαδόχου-εξαρτάται από αυτό», δήλωσε ο Charles Hollis, διευθύνων σύμβουλος της Falanx Assynt, συμβουλευτικής εταιρείας με ειδίκευση στις αναδυόμενες αγορές.
Ο πρίγκιπας Μοχάμεντ έδωσε νέα ώθηση στην IPO τους τελευταίους μήνες. Το Ριάντ έχει στοχεύσει σε αποτίμηση ύψους $2 τρισ., αλλά οι αναλυτές και οι τραπεζίτες προειδοποίησαν ότι αυτή μπορεί να είναι μια υπεραισιόδοξη εκτίμηση.
Η οικονομία της Σαουδικής Αραβίας παλεύει με την υποτονική ανάπτυξη από την πτώση των τιμών του πετρελαίου το 2015. Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει, επίσης, ένα αυξανόμενο δημοσιονομικό έλλειμμα, το οποίο το ΔΝΤ προβλέπει ότι φέτος θα φθάσει στο 6,5% του ΑΕΠ.
Η Σαουδική Αραβία έχει μειώσει την παραγωγή πετρελαίου της σε λιγότερα από 10 εκατ. βαρέλια ημερησίως, στο πλαίσιο συμφωνίας μεταξύ του ΟΠΕΚ και των συμμάχων του για την ενίσχυση των τιμών. Το πετρέλαιο εξακολουθεί να κινείται στο φάσμα των $60 το βαρέλι.
Ο Brower δήλωσε ότι η αγορά πετρελαίου θα αντιδράσει νευρικά, καθώς την απομάκρυνση ενός υπουργού Ενέργειας ακολουθούν συχνά μεγάλες αλλαγές της πολιτικής της Σαουδικής Αραβίας.
Ο Jason Bordoff, πρώην σύμβουλος Ενέργειας της κυβέρνησης Ομπάμα, δήλωσε ότι ενώ ο Φαλίχ χαίρει εκτίμησης από τη βιομηχανία πετρελαίου, ο πρίγκιπας Αμπντουλαζίζ έχει επίσης ισχυρές παγκόσμιες διασυνδέσεις. «Η αγορά θα το δει πιθανώς ως μια ακόμη ένδειξη μεγαλύτερης δέσμευσης για στήριξη των τιμών και της IPO της Aramco», ανέφερε.
Ο Φαλίχ αντικαταστάθηκε στην προεδρία της Saudi Aramco από τον Γιασίρ αλ-Ρουμαγιάν, στενό συνεργάτη του πρίγκιπα Μοχάμεντ, ο οποίος είναι επικεφαλής του Ταμείου Δημόσιων Επενδύσεων, του πανίσχυρου ταμείου κρατικών επενδύσεων του βασιλείου.