για τον έλεγχο των ιρανικών εξαγωγών αργού πετρελαίου προς τις διεθνείς αγορές. Αρωγός στην στρατιωτική κινητοποίηση των ΗΠΑ στην περιοχή του Κόλπου έρχεται η Μεγάλη Βρετανία, το ναυτικό της οποίας έχει αναλάβει δράση από τις αρχές της περασμένης εβδομάδας (10/7) τόσο στα Στενά του Ορμούζ (Straits of Hormuz), όσο και ανοικτά του Γιβραλτάρ πριν δέκα ημέρες (4/7). Όπως έγινε γνωστό από πηγές του βρετανικού ναυαρχείου, την περασμένη Τετάρτη η φρεγάτα HMS Montrose (Type 23) παρεμπόδισε την κατάληψη του πετρελαιοφόρου της BP British Heritage από εξοπλισμένα ταχύπλοα των Φρουρών της Επανάστασης. Στόχος των τελευταίων ήτο η παρενόχληση του πετρελαιοφόρου κατά τη διέλευσή του μέσα από τα στενά του Ορμούζ και η αναγκαστική αλλαγή πορείας του προς τον πλησιέστερο ιρανικό αγκυροβόλιο και η κατάληψή του από το ιρανικό ναυτικό. Οι Ιρανοί, μέσω αυτής της δράσης τους, απέβλεπαν στο να επιφέρουν ένα ανάλογο πλήγμα με αυτό της κατάληψης από βρετανικές ειδικές δυνάμεις, στις 4/7, του δικού τους πετρελαιοφόρου Grace 1 ανοικτά του Γιβραλτάρ και ενώ αυτό ετοιμάζετο να εισέλθει στα νερά της Μεσογείου (αφού λόγω μεγέθους είχε διαπλεύσει πέριξ της Αφρικής), με πιθανολογούμενο προορισμό το διυλιστήριο Banyas στη Συρία.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το ανωτέρω πετρελαιοφόρο VLCC μήκους 330 μ. μετέφερε 2,0 εκατ. βαρέλια ιρανικού πετρελαίου, αξίας άνω των $200 εκ. Το Λονδίνο δικαιολογεί απόλυτα την κατάληψη του σκάφους και την κατάσχεση του φορτίου του, υποστηρίζοντας ότι κινήθηκε στο πλαίσιο εφαρμογής αποφάσεων του ΟΗΕ για embargo στον ενεργειακό εφοδιασμό του καθεστώτος Ασσάντ που ισχύει από το 2012. Η ανωτέρω επιχείρηση των Βρετανών κομάντος, που διεξήχθη με την πλήρη υποστήριξη της βρετανικής κυβέρνησης, ως αναμένετο, επέσυρε τη μήνι της Τεχεράνης με τον πρόεδρο του Ιράν, Χασάν Ρουχανί, να κάνει λόγο για πειρατική ενέργεια από πλευράς του Λονδίνου, ζητώντας ταυτόχρονα την επιστροφή του πολύτιμου φορτίου.
Το διάστημα Μαΐου - Ιουνίου, πριν τη βρετανική επιχείρηση κατά του Grace1 στο Γιβραλτάρ, είχαν προηγηθεί 11 επεισόδια δολιοφθοράς κατά πετρελαιοφόρων πλοίων ανοικτά του κόλπου του Ομάν, αλλά και στα στενά του Ορμούζ, που μετέφεραν πετρελαϊκά φορτία προερχόμενα από τη Σαουδική Αραβία και το Κουβέιτ προς τις δυτικές αγορές, ενώ οι Ιρανοί κατέρριψαν ένα προηγμένης τεχνολογίας αμερικανικό drone το οποίο, όπως ισχυρίζονται, είχε παραβιάσει τον ιρανικό εναέριο χώρο. Πολιτικοί αναλυτές και security risk analysts με έδρα το Ντουμπάι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για μια άνευ προηγούμενου κλιμάκωση των εχθρικών ενεργειών στην περιοχή του Κόλπου, καθώς οι συμμαχικές δυνάμεις ΗΠΑ - Βρετανίας θα προσπαθούν με κάθε τρόπο να ελέγξουν τη ροή του ιρανικού πετρελαίου προς τις βασικές εξαγωγικές του αγορές προς Κίνα και Ινδία.
Σταθερός στόχος της κυβέρνησης Τραμπ παραμένει ο μηδενισμός των ιρανικών εξαγωγών αργού, ώστε να επέλθει ο πλήρης οικονομικός στραγγαλισμός της Τεχεράνης και να υποχρεώσει το καθεστώς σε ταπεινωτική επαναδιαπραγμάτευση. Όμως, παρά τα ληφθέντα μέτρα και τις νηοψίες που επιχειρούν συνδυασμένα πλέον το αμερικανικό και το βρετανικό πολεμικό ναυτικό, οι ιρανικές εξαγωγές αργού, αν και μειωμένες αισθητά τους τελευταίους μήνες, συνεχίζονται. Σύμφωνα με το τελευταίο μηνιαίο δελτίο του διεθνούς οργανισμού International Energy Agency, η συνολική παραγωγή πετρελαίου του Ιράν έχει μειωθεί στα 2,28 εκατ. βαρέλια/ ημέρα, το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 30 ετών, με τις εξαγωγές να έχουν κατακρημνιστεί στα 450.000 βαρέλια/ ημέρα, από τα 2,6 εκατ. βαρέλια/ημέρα που ήσαν πριν επιβληθούν οι κυρώσεις των ΗΠΑ, όταν οι τελευταίες κατήγγειλαν τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, το Μάιο του 2018. Έχει δε ενδιαφέρον ότι μέχρι και σήμερα οι άλλες 5 χώρες που έχουν υπογράψει την εν λόγω συμφωνία -Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Γαλλία, Ρωσία, Κίνα- δεν έχουν αποχωρήσει παρά τις αφόρητες πιέσεις της Ουάσινγκτον.
Η Τεχεράνη αναγγέλλει τη σταδιακή αποδέσμευσή της από τις υποχρεώσεις της ανωτέρω συμφωνίας και την επανέναρξη του προγράμματος εμπλουτισμού ουρανίου πέρα του συμφωνηθέντος ορίου του 3,67%, σε μια ύστατη προσπάθεια άρσης των επιβληθέντων αμερικανικών κυρώσεων με τη σιωπηλή ανοχή των άλλων πέντε συμβαλλομένων κρατών. Εν όψει της ανωτέρω εξέλιξης έχουμε πλέον ένα νέο σκηνικό οξυμένης αντιπαράθεσης κυρίως μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν, αλλά με τη στρατιωτική εμπλοκή και άλλων χωρών, όπως είδαμε στην περίπτωση της Βρετανίας, η οποία, όπως έγινε γνωστό πριν λίγες ώρες, κινητοποιεί και δεύτερη φρεγάτα και ένα πυρηνικό υποβρύχιο που κινούνται πλέον προς το Μπαχρέιν, όπου το βρετανικό ναυτικό διατηρεί ναυτική βάση. Παράλληλα, ο Αμερικανός ΑΓΕΘΑ, στρατηγός Joseph Dunford, δηλώνει ότι ήδη ο 5ος στόλος των ΗΠΑ που δραστηριοποιείται στην ευρύτερη περιοχή του Κόλπου, εξασκεί command and control με στόχο την πλήρη παρεμπόδιση των ιρανικών εξαγωγών αργού.
Ενδεικτικοί της έκρυθμης κατάστασης που τείνει να δημιουργηθεί στον Περσικό Κόλπο είναι οι φόβοι που εκφράζονται ανοικτά πλέον από τους περισσότερους αναλυτές περί ατυχήματος που μπορεί ανά πάσα στιγμή να συμβεί, φυσικό επακόλουθο της τεράστιας δύναμης πυρός που έχει συγκεντρωθεί στην περιοχή. Με τα στενά του Ορμούζ να εξελίσσονται σε επίφοβο πεδίο μάχης, αφού λόγω της γεωγραφίας των, αποτελούν ιδανικό μέρος για νηοψίες και άλλες στρατιωτικές ενέργειες. Μόνο που μέσω των στενών διέρχονται καθημερινά 17,0 εκατ. βαρέλια/ ημέρα, δηλ. σχεδόν το 1/3 της δια θαλάσσης μεταφερόμενης παγκόσμιας πετρελαϊκής προμήθειας.
Πορεία των τιμών του Brent στο ICE του Λονδίνου κατά την τελευταία εβδομάδα
Για αυτό και δεν αποτελεί έκπληξη η συνεχιζόμενη άνοδος των τιμών του αργού κατά τις τελευταίες 7 ημέρες, με το Brent, το διεθνές benchmark να πωλείται κοντά στα $67 το βαρέλι ($66,83 στην πρωινή συνεδρίαση του ICE στο Λονδίνο) από $63 το βαρέλι που ήτο στις 30/6. Με το ύψος των σημερινών τιμών να μη δικαιολογείται από τα θεμελιώδη της διεθνούς αγοράς, όπου παρατηρείται υπερεπάρκεια προσφοράς (παρά τη μείωση παραγωγής από τον OPEC+), με υψηλά σχετικά αποθέματα και τη ρότα των τιμών σε backwardation. Έτσι, με τους περισσότερους αναλυτές εμπορευμάτων να συνηγορούν με την άποψη ότι η σημερινή άνοδος των τιμών αργού οφείλεται αποκλειστικά και μόνο σε γεωπολιτικό risk premium εν όψει των προγραφόμενων κινδύνων επιβράδυνσης ή και πλήρους διακοπής της ροής πετρελαίου μέσω των στενών του Ορμούζ.
Πορεία των τιμών του Brent στο ICE του Λονδίνου κατά το τελευταίο εξάμηνο