Η εμμονή του Ντόναλντ Τραμπ με τη χειραγώγηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών χτύπησε κόκκινο. Η τελευταία ανάρτησή του στο twitter για το ζήτημα άφηνε να εννοηθεί ότι οι ΗΠΑ θα έπρεπε να απαντήσουν 

στο «μεγάλο παιχνίδι νομισματικής χειραγώγησης» που παίζουν η Ευρώπη και η Κίνα. To ανησυχητικό είναι πως πριν το ξέσπασμα αυτό είχαν προηγηθεί ορισμένες κινήσεις των αμερικανικών θεσμών, που έθεταν στο μικροσκόπιο το ζήτημα της νομισματικήε χειραγώγησης. Tα παραπάνω έρχονται να προστεθούν στις συχνές επιθέσεις του κ. Τραμπ κατά της Fed, για τα υψηλά επιτόκια, και την τοποθέτηση στο διοικητικό συμβούλιο της κεντρικής τράπεζας της κας. Τζούντι Σέλτον, η οποία έχει ασκήσει έντονη κριτική στην νομισματική πολιτική που ακολουθείται.

Η χρησιμοποίηση του δολαρίου ως όπλο για την τόνωση του εμπορίου θα οδηγήσει σε περαιτέρω πολιτικοποίηση των εμπορικών πρακτικών και θα αυξήσει τον κίνδυνο για ένα νέο γύρο αντιποίνων.

Οι τελευταίες κατηγορίες του κ. Τραμπ έρχονται μόλις λίγες εβδομάδες αφότου στοχοποίησε τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι. Είχε γράψει, τότε, στο twitter ότι ο κ. Ντράγκι χειραγωγούσε «αθέμιτα» το ευρώ, προσθέτοντας «ότι ξεφεύγουν εδώ και χρόνια με αυτό, μαζί με την Κίνα και άλλους».

Τα «τιτιβίσματά» του, ωστόσο, δεν είναι αποκομμένα από την υπόλοιπη αμερικανική κυβέρνηση. Τον Μάιο, το υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ εξέδωσε πρόταση για την επιβολή κυρώσεων σε χώρες που κρίνεται ότι χειραγωγούν τα νομίσματά τους. Η κίνηση αυτή θα γινόταν στο πλαίσιο της επιβολής αντισταθμιστικών δασμών -διαδικασία που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση άδικων επιδοτήσεων από εμπορικούς εταίρους- και θα περιλάμβανε τον υπολογισμό της δίκαιης αξίας διάφορων νομισμάτων από το υπουργείο Οικονομικών.

Η τελευταία έκθεση του υπουργείου Οικονομικών για τη νομισματική χειραγώγηση απλώνει πιο μακριά τα δίχτυα της. Το πεδίο εφαρμογής της έρευνας διευρύνθηκε από τους 12 μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της χώρας σε αυτούς που έχουν εμπορικό πλεόνασμα με τις ΗΠΑ μεγαλύτερο από $40 δισ., προσθέτοντας εννιά χώρες στη λίστα. Επιπλέον, μειώθηκαν τα δύο από τα τρία όρια για τον χαρακτηρισμό μιας χώρας ως χειραγωγού νομίσματος, καθιστώντας πιο πιθανόν να τα υπερβαίνουν περισσότερες χώρες. Παρά τις αλλαγές αυτές, καμία χώρα δεν πληρούσε και τα τρία κριτήρια, αλλά η Κίνα παρέμεινε στην αμερικανική λίστα, όπως και η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και η Γερμανία. Σε αυτή μπήκαν και η Ιταλία και η Ιρλανδία, καθώς και τρεις άλλες χώρες που χρησιμοποιούν το ευρώ.

Τα ελεύθερα κυμαινόμενα νομίσματα όπως το ευρώ και το γεν, δεν πληρούν το ένα από τα τρία κριτήρια που έχει καθορίσει το υπουργείο Οικονομικών για τη χειραγώγηση: τη συστηματική, μονόπλευρη παρέμβαση στη συναλλαγματική ισοτιμία. Η νέα πρόταση για τον υπολογισμό της δίκαιης αξίας των νομισμάτων -δεν υπάρχει μια καθιερωμένη μεθοδολογία και οι αποτιμήσεις μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται- θα ήταν ένας τρόπος για να λυθεί αυτό το πρόβλημα για τον κ. Τραμπ.

Εν τω μεταξύ, στην εποχή Τραμπ αρχίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους, στις εμπορικές συμφωνίες και όροι για τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Η συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ, Μεξικού και Καναδά περιλαμβάνει την πρώτη δέσμευση για ευελιξία των συναλλαγματικών ισοτιμιών και την αποκάλυψη μελλοντικών παρεμβάσεων. Αλλά δεν περιλαμβάνει κυρώσεις για χειραγώγηση νομίσματος, ούτε έχει κάποιο πρακτικό αντίκτυπο, δεδομένου ότι, ούτως ή άλλως, οι συναλλαγματικές ισοτιμίες στις τρεις χώρες διαμορφώνονται ελεύθερα. Η εμπορική συμφωνία ΗΠΑ-Κορέας περιλαμβάνει, επίσης, όρους για τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, χωρίς, όμως να είναι νομικά δεσμευτικοί.

(editorial/ Financial Times)