Η Νέα Ενεργειακή Τάξη

Είναι εύκολο για το σημερινό παρατηρητή των ενεργειακών αγορών να αισθάνεται ελαφρά σαστισμένος, μη μπορώντας να καταλάβει από πού ακριβώς προέρχονται τα μηνύματα και οι κατευθύνσεις που επηρεάζουν τις τιμές των ενεργειακών προϊόντων, είτε αυτές αφορούν το πετρέλαιο, τον άνθρακα, το φυσικό αέριο ή τον ηλεκτρισμό. Με τις τιμές των ενεργειακών αγαθών να αλλάζουν συνεχώς ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες στην αγορά, τη διαμόρφωση της ζήτησης (ισχυρή ή σθεναρή) και κυρίως τον ανταγωνισμό μεταξύ προμηθευτών.

Οπωσδήποτε το πετρέλαιο εξακολουθεί να παίζει κυρίαρχο ρόλο, αφού η τιμή του (που ως γνωστό καθορίζεται χρηματιστηριακά) επηρεάζει ολόκληρη την αλυσίδα των ενεργειακών προϊόντων, ξεκινώντας από το φυσικό αέριο και πηγαίνοντας στον ηλεκτρισμό. Σήμερα η τιμή του φυσικού αερίου καθορίζεται κυρίως μέσω μακροπρόθεσμων συμβολαίων, γνωστά ως oil indexed contracts, που έχουν ως σημείο αναφοράς ένα καλάθι ποικιλιών αργού, με αποτέλεσμα οι εκάστοτε τιμές να αντιστοιχούν (σε ετήσιο μέσο όρο) στο 70% της τιμής του αργού. Παράλληλα, την τελευταία δεκαετία έχουμε την εμφάνιση ανεξάρτητων κόμβων εμπορικών συναλλαγών φυσικού αερίου (πρόκειται για εξειδικευμένες ηλεκτρονικές πλατφόρμες) γνωστών ως gas trading hubs, όπου οι συμμετέχοντες παίκτες έχουν τη δυνατότητα να ποντάρουν χρηματιστηριακά στις τιμές του φυσικού αερίου, αλλά και να εξασφαλίσουν ποσότητες αερίου (δηλ. to book capacity) για φυσική μεταφορά και παράδοση σε συγκεκριμένους προορισμούς.

energia.gr
Δευ, 20 Μαΐου 2019 - 10:15

Καθώς θα αυξάνεται η παγκόσμια ζήτηση ενέργειας (+2,3 % μόνο εντός του 2018 σύμφωνα με τον ΙΕΑ), το αέριο θα ευθύνεται σχεδόν για το 45%, με τις ΑΠΕ να ακολουθούν με 22% και την υπόλοιπη αύξηση να κατανέμεται ανάμεσα στο πετρέλαιο, τον άνθρακα και τα πυρηνικά. Σε ότι αφορά το φυσικό αέριο, παρατηρούμε την εντυπωσιακή ανέλιξη του υγροποιημένου φυσικού αερίου, γνωστού ως LNG, το οποίο εφεξής θα καταλαμβάνει όλο και μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας αγοράς, με τον ΙΕΑ να προβλέπει ότι από το σημερινό επίπεδο των 500 bcm, αυτό θα φθάσει τα 850 bcm το 2030. Με το LNG να προσφέρει μια απαράμιλλη ευελιξία στη διακίνηση του αερίου, εκτιμάται ότι η περαιτέρω εξάπλωσή του κατά τα επόμενα χρόνια θα συμβάλλει καταλυτικά στην απεξάρτηση του καθορισμού της τιμής του από το πετρέλαιο. Άμεσο αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης θα είναι η δημιουργία περιφερειακών αγορών φυσικού αερίου, όπου οι τοπικές συνθήκες θα δρουν καταλυτικά στον καθορισμό των τιμών, οι οποίες θα επηρεάζονται περισσότερο από τον τοπικό ανταγωνισμό και λιγότερο από τις διεθνείς τιμές.

Βασικός λόγος που ευνοεί την ανάπτυξη του φυσικού αερίου είναι η στροφή προς πλέον καθαρές μορφές ενέργειας, λόγω των μέτρων που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της ευρείας αποδοχής του αερίου ως του καυσίμου επιλογής (fuel of choice) από τη βιομηχανία και τους ηλεκτροπαραγωγούς. Παράλληλα, αναπτύσσονται με ραγδαίους ρυθμούς οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) οι οποίες και θα ικανοποιούν όλο και μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτροπαραγωγής (+7.000 GW και καλύπτοντας σχεδόν +1.800 mtoe μέχρι το 2040) και εκτιμάται ότι θα καλύπτουν από 17% έως 30% της παγκόσμιας πρωτογενούς ενεργειακής ζήτησης ανάλογα με το σενάριο που θα επικρατήσει (από το 9,5 % που καλύπτουν σήμερα).

Τα ανωτέρω στοιχεία είναι, πιστεύουμε, αρκούντως πειστικά για να μας δείξουν ότι σταδιακά αλλάζει η δομή του παγκόσμιου ενεργειακού συστήματος, έτσι που αύριο αυτό θα κινείται βάσει μιας νέας δυναμικής, με όλες τις μορφές ενέργειας να έχουν ουσιαστικό ρόλο στην προσφορά και ζήτηση και ασφαλώς στον καθορισμό των τιμών, οι οποίες έτσι θα παύσουν να εξαρτώνται τόσο πολύ από αυτές του πετρελαίου. Χωρίς όμως να κυριαρχήσουν οι ΑΠΕ, όπως προδιαγράφουν πολλοί αναλυτές σήμερα, για τον απλούστατο λόγο ότι όσο περισσότερο εξαπλώνονται, τόσο μεγαλύτερο ηλεκτρικό φορτίο βάσης θα απαιτούν, το οποίο αναπόφευκτα θα προέλθει από μονάδες φυσικού αερίου, πυρηνικά και άνθρακα και όχι από συστήματα αποθήκευσης- η χρήση των οποίων θα αυξηθεί μεν κατά πολύ, αλλά κυρίως για λόγους εξισορρόπησης φορτίου. Το νέο ενεργειακό υπόδειγμα θα χαρακτηρίζεται από μια πολυσυλλεκτικότητα των διαφόρων μορφών ενέργειας, το μεταξύ τους ανταγωνισμό και την περαιτέρω απανθρακοποίηση του ενεργειακού συστήματος. Με το φυσικό αέριο να ανοίγει τον δρόμο προς το υδρογόνο, το οποίο θα έλθει να αντικαταστήσει το φυσικό αέριο σε μεγάλης κλίμακας εφαρμογές.