Την ώρα που οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου αυξάνουν τα αποθέματά τους σε χρυσό, με προεξάρχουσα την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και μετά τις αντίστοιχες της Γερμανίας και της Ιταλίας, τεράστιες ποσότητες του πολύτιμου μετάλλου εξάγονται λαθραία από την Αφρική και μέσω των ΗΑΕ κατευθύνονται στην Αμερική αλλά και στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με τα αρχεία των τελωνειακών αρχών στα ΗΑΕ, που μνημονεύει το Reuters, εισήχθη χρυσός αξίας 15,1 δισ. δολαρίων από την Αφρική, το 2016, ήτοι αξία υπερπολλαπλάσια του 1,3 δισ. δολαρίων το 2006. Το συνολικό βάρος του μετάλλου ανερχόταν στους 446 τόνους έναντι 67 τόνων μια δεκαετία νωρίτερα. Πάντως, ο περισσότερος από αυτόν τον χρυσό παρέμεινε άδηλος κάτι που αφήνει υπόνοιες για λαθρεμπόριο.

Βάσει των στοιχείων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού, γνωρίζουμε πως το 2018 οι κεντρικές τράπεζες μεγάλων χωρών αγόρασαν την περισσότερη ποσότητα χρυσού που είχαν αποκτήσει στα χρονικά από την περίοδο που έληξε η ιστορική περίοδος του Κανόνα του Χρυσού, δηλαδή, πριν από σχεδόν πενήντα χρόνια. 

Να θυμηθούμε, όμως ποιές είναι οι δέκα χώρες με τα υψηλότερα αποθέματα.

Στην πρώτη θέση βρίσκουμε τις ΗΠΑ, οι οποίες κατέχουν 8.133,5 τόνους, δηλαδή σχεδόν διπλάσια ποσότητα από τη Γερμανία που βρίσκεται στη δεύτερη θέση και την Ιταλία στην τρίτη. Την περίοδο 1913-1961 η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ ήταν υποχρεωμένη να διατηρεί τόσο χρυσό όσο και το 40% της αξίας του νομίσματός της. Ακολουθούν οι Γαλλία (4η), Ρωσία (5η), Κίνα (6η), Ελβετία (7η), Ιαπωνία (8η), Ολλανδία (9η) και στην τελευταία θέση απαντάνται η Ινδία (10η). Η Γερμανία διαθέτει 3.369,7 τόνους, ενώ το 2017 η Bundesbank (η κεντρική τράπεζα της χώρας) επαναπάτρισε χρυσό δισεκατομμυρίων δολαρίων για να ενισχύσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στην οικονομία. Ανάλογη κίνηση είχε κάνει το 2014 και η Ολλανδία, ενώ η Ελβετία των 8,4 εκατομμυρίων κατέχει τον περισσότερο κατά κεφαλήν χρυσό διεθνώς και συνολικά 1.040 τόνους.

Πολλές αφρικανικές χώρες παράγουν χρυσό. Εντούτοις, όπως αναφέρει στην αποκλειστική του έρευνα για το λαθρεμπόριο χρυσού το Reuters, ενώ στο τελωνείο των ΗΑΕ, που εισάγει αφρικανικό χρυσό, φαίνονται καταγεγραμμένες ποσότητες 15,1 δισ. δολαρίων, δεν υπάρχουν αντίστοιχα στοιχεία για εξαγωγές από την Αφρική.

Επιπλέον, εξορυκτικές εταιρείες, που δραστηριοποιούνται στην Αφρική, ανέφεραν στο Reuters ότι δεν προωθούν το πολύτιμο μέταλλο στα ΗΑΕ, οπότε φαίνεται πως φθάνει εκεί μέσω άλλων ανεπίσημων οδών. Αυτό, σύμφωνα με ειδικούς περί το εμπόριο οικονομολόγους, υποδηλώνει ότι μεγάλες ποσότητες μετάλλου φεύγουν από την Αφρική χωρίς να καταβάλλονται φόροι στις αντίστοιχες κυβερνήσεις. Το εμπόριο χρυσού στη «μαύρη» αγορά, όπως αποτυπώνεται σε παλαιότερες έρευνες, στηρίζεται σε εξορύξεις που γίνονται ακόμα και από παιδιά, χωρίς επίσημη εποπτεία και χωρίς διασύνδεση με μεγάλες εταιρείες. Αυτή η παράπλευρη παραγωγή χρυσού εξασφαλίζει την επιβίωση εκατομμυρίων Αφρικανών, αν και οι χρησιμοποιούμενες μέθοδοι είναι ιδιαίτερα αμφιλεγόμενες, διότι αφήνουν να διαρρέουν χημικές ουσίες σε ποταμούς, στο έδαφος και στους βράχους.

Η Γκάνα, η Τανζανία και η Ζάμπια έχουν προβεί σε επίσημες διαμαρτυρίες επειδή η παράνομη εξόρυξη και το λαθρεμπόριο έχει γιγαντωθεί, με μεγάλη ζημιά για τους ανθρώπους και το περιβάλλον. Τέλος, όπως επισημαίνει o πρόεδρος της Γκάνας -είναι η δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγός χρυσού στην Αφρική - Νάνα Ακούφο-Αντο, η παράνομη εξόρυξη που γινόταν, στο παρελθόν χειρωνακτικά, ελέγχεται, πλέον, ολοένα και συχνότερα, από διεθνείς εγκληματικές οργανώσεις.