Την προηγούμενη Τετάρτη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία υπέρ των νέων κανονισμών για τα πλαστικά. Τα κράτη μέλη πρέπει να συμφωνήσουν στα μέτρα, αλλά αυτό θεωρείται δεδομένο από τη στιγμή που συντονίστηκαν με την τελική πρόταση. Η ιδέα ήταν να μειωθεί η χρήση των 10 κορυφαίων πλαστικών αντικειμένων που ξεβράζονται στις ευρωπαϊκές παραλίες, καθώς και τα πλαστικά εργαλεία αλιείας, μια άλλη μεγάλη πηγή θαλάσσιας ρύπανσης, για την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι κοστίζει στην οικονομία του μπλοκ μέχρι και 695 εκατ. ευρώ ετησίως σε ζημιές στον τουρισμό και την αλιεία.
Η απαγόρευση των πλαστικών πιρουνιών και τέτοιων ειδών μέχρι το 2021 και η διασφάλιση ότι τα πλαστικά καπάκια παραμένουν πάνω στα μπουκάλια μετά το άνοιγμά τους δεν είναι, ωστόσο, καθόλου μεγάλο βήμα προς τα εμπρός. Η βιομηχανία πλαστικών, η οποία άσκησε έντονες πιέσεις για να μην επιβληθεί αυστηρή νομοθεσία, εξακολουθεί να είναι δυσαρεστημένη με τις "εκτεταμένες απαιτήσεις των παραγωγών" για τους κατασκευαστές δοχείων τροφίμων, πλαστικών ποτηριών για ροφήματα και μπουκαλιών ποτών, φίλτρων τσιγάρων, υγρομάντηλων, πλαστικών σακουλών και διχτυών αλιείας. Αυτές οι εταιρείες θα πρέπει να καλύψουν το κόστος καθαρισμού και ανακύκλωσης. Ωστόσο, τα κράτη μέλη πρέπει να εφαρμόσουν τα προγράμματα. Αυτό καθιστά την προσέγγιση ανεπαρκή, ειδικά για τα νεότερα μέλη της ΕΕ, τα οποία έχουν ασθενέστερους θεσμούς.
Η ΕΕ είναι καλύτερη από τις περισσότερες περιφέρειες στην ανακύκλωση πλαστικών απορριμμάτων. Ο ρυθμός ανακύκλωσης έχει ξεπεράσει το 40%. Τα τελευταία συγκριτικά στοιχεία του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη είναι για το 2014, όταν η Ευρώπη ανακύκλωνε περίπου το 30% των πλαστικών αποβλήτων, τρεις φορές πάνω από το επίπεδο των ΗΠΑ. Η Ιαπωνία και η Αυστραλία, για να μην αναφέρουμε τις αναδυόμενες οικονομίες, είναι επίσης πολύ πίσω.
Ωστόσο, η Ευρώπη παράγει τόσα πλαστικά απορρίμματα, που είναι τελικά η περιφέρεια με τη μεγαλύτερη ποσότητα πλαστικών απορριμάτων, παρά το υψηλό ποσοστό ανακύκλωσης.
Διανομή των αποβλήτων
Οι περιορισμοί της Κίνας, η οποία ήταν η χώρα με τη μεγαλύτερη πλαστική χωματερή στον κόσμο, μείωσαν δραστικά τις εξαγωγές της ΕΕ. Η Ευρώπη αναγκάστηκε να μειώσει την αποστολή αποβλήτων, αλλά ως επί το πλείστον απλώς αντικατέστησε την Κίνα με άλλες χώρες υποδοχής, όπως τις Μαλαισία, Βιετνάμ και Τουρκία.
Οι κορυφαίοι εξαγωγείς πλαστικών απορριμμάτων το 2017 (σε μετρικούς τόνους)
Βέβαια και οι χώρες δεν ανέπτυξαν τη δυνατότητα ανακύκλωσης μέσα σε μία νύχτα. Στο Βιετνάμ, συγκεντρώνεται μόνο το 10% των πλαστικών αποβλήτων που παράγονται τοπικά. Σημαντικό μέρος της εισαγωγής πηγαίνει στα λεγόμενα "χωριά των βιοτεχνιών", όπου τα πλαστικά μεταποιούνται ανεπίσημα σε μικρή κλίμακα και τα αχρησιμοποίητα απόβλητα - έως και 30% - καίγονται ή πετώνται σε ποτάμια. Γι' αυτό και το Βιετνάμ, μαζί με ορισμένες άλλες ασιατικές οικονομίες, άρχισε να περιορίζει την εισαγωγή ορισμένων πλαστικών απορριμμάτων πέρυσι.
Ως ευρωπαίος κάτοικος, είναι εύκολο να αισθάνεται κανείς καλά με τις πρακτικές συλλογής απορριμμάτων και ανακύκλωσης. Στη Γερμανία, έχουμε το υψηλότερο ποσοστό ανακύκλωσης στον κόσμο, στο 56%, και η σωστή ταξινόμηση των σκουπιδιών είναι σχεδόν "ενστικτώδης". Αλλά οι εξαγωγές και το τι συμβαίνει με αυτές καταστρέφουν αυτή την αίσθηση του να νιώθει κανείς καλά με τον εαυτό του για μένα. Θα πρέπει επίσης να καταστρέψουν αυτό το συναίσθημα για την ΕΕ και τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές. Η καθαρή, πράσινη Ευρώπη είναι στην πραγματικότητα ένας μεγάλος ρύπος για τις χώρες όπου κάποτε είχε αποικίες.
Μια ευρωπαϊκή πολιτική για τα πλαστικά με πραγματικές αρχές πρέπει να προχωρήσει πολύ περισσότερο από τη νομοθεσία που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην οριστούν ημερομηνίες σε ολόκληρη την ΕΕ για τη σταδιακή κατάργηση όλων των πλαστικών αντικειμένων μιας χρήσης εκτός από τις βιοδιασπώμενες ύλες ή τις πλήρως ανακυκλώσιμες. Η απαγόρευση των αναδευτήρων καφέ, αλλά όχι των πλαστικών σακουλών είναι παράλογη. Η απαίτηση ότι οι παραγωγοί θα πληρώνουν για την ευαισθητοποίηση σχετικά με την περιβαλλοντική ζημία των πλαστικών τους προϊόντων, όπως λένε οι νέοι κανόνες, είναι ένας περίπλοκος τρόπος επίλυσης ενός προβλήματος που αναγνωρίζουν οι περισσότεροι ευρωπαίοι καταναλωτές. Θα πρέπει να εστιάσουμε σε βολικές εναλλακτικές λύσεις έναντι των πλαστικών συσκευασιών για τα προϊόντα που αγοράζονται στο σούπερ μάρκετ - και νέες επιλογές για τις online παραγγελίες.
Το να απαιτεί κανείς περισσότερα από τους παραγωγούς πρέπει να συμβαδίζει με τους περιορισμούς των εξαγωγών και των πλαστικών αποβλήτων. Χωρίς αυτούς, η σταδιακή κατάργηση θα διαρκέσει πολύ. Δεν έχω πρόβλημα να απολαμβάνω το κοκτέιλ μου χωρίς καλαμάκι ή με ένα χάρτινο, αλλά μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει τίποτα αρκετό για να "πιω σε αυτό".
(Bloomberg -capital.gr)