Ενέργεια και Γεωπολιτική : Μία Αρρηκτη Σχέση

Η πρόσφατη ανακάλυψη ενός ακόμα κοιτάσματος υδρογονανθράκων στην εύφλεκτη κυπριακή ΑΟΖ ήρθε να μας υπενθυμίσει την πολύ στενή σχέση που υπάρχει μεταξύ ενέργειας και της γεωπολιτικής θέσης μιας χώρας ή ακόμα μιας ολόκληρης περιοχής. Μια σχέση που είναι τόσο αρχαία, όσο και η παρουσία του ανθρώπου στον πλανήτη Γη και η οποία έτεινε να γίνει καταλυτική καθώς αναπτύσσετο ο ανθρώπινος πολιτισμός και ο Homo sapiens εγκατέλειπε σταδιακά τα σπήλαια και τη νομαδική ζωή για να ριζώσει σε συγκεκριμένες περιοχές και να αναπτύξει οικισμούς με βάση τη γεωργία και την αλιεία, δύο δραστηριότητες που ως γνωστό αποτέλεσαν τη βάση του σύγχρονου πολιτισμού. Με τις δραστηριότητες του εκπολιτισμένου ανθρώπου να εξαρτώνται ολοένα και περισσότερο από την ύπαρξη ενεργειακών πρώτων υλών που είτε διατίθεντο σε αφθονία κατά τόπους, είτε έπρεπε να μεταφερθούν από κοντινές ή μακρινές αποστάσεις.

Με τη σταδιακή ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρώπου, με απόγειο την κατασκευή πόλεων και διαφόρων έργων υποδομής, η σχέση ενέργειας και εντοπιότητας ενισχύθηκε έτι περαιτέρω. Η σχέση αυτή έλαβε πλέον μυθικές διαστάσεις με την έλευση της βιομηχανικής επανάστασης, αφού στηρίχθηκε στην ύπαρξη και διαθεσιμότητα μεγάλων ποσοτήτων ενέργειας που αποτέλεσαν και τη βάση κάθε είδους βιομηχανικής δραστηριότητας. Τόσο η υδροκίνηση, η αιολική ενέργεια, όσο και ο άνθρακας, το κάρβουνο, αλλά και η ξυλεία προσέφεραν την απαραίτητη ενέργεια για τις διάφορες βιομηχανικές και άλλες δραστηριότητες του ανθρώπου κατά τους 18ο και 19ο αιώνα, συμπεριλαμβανομένης και της ραγδαίας ανάπτυξης των μεταφορών (βλέπε ατμοκίνηση σε τραίνα και πλοία).

energia.gr
Τρι, 5 Μαρτίου 2019 - 08:51

Το πετρέλαιο και οι υδρογονάνθρακες γενικότερα -που αποτέλεσαν το καύσιμο μιας νέας εποχής που ήτο όλος ο 20ος αιώνας- και η δυνατότητα που αυτοί προσέφεραν στη μεταφορά και αποθήκευση μεγάλων ποσοτήτων ενέργειας σε ανταγωνιστικό κόστος, εν πολλοίς καθόρισαν και διευκόλυναν την ανάπτυξη του σημερινού τεχνολογικού μας πολιτισμού. Σήμερα, η τεχνολογική αυτή βάση μάς οδηγεί πολύ γρήγορα σε μια αναθεώρηση του ενεργοβόρου μοντέλου πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η έως τώρα ανάπτυξή μας. Η ενέργεια παραμένει μεν καθοριστικός παράγων για πολλές από τις δραστηριότητές μας πλην, όμως, θα αποτελεί από εδώ και εμπρός έναν ολοένα και λιγότερο κρίσιμο παράγοντα, λόγω της ραγδαίας αύξησης της διαθεσιμότητας της σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η εποχή μας χαρακτηρίζεται πλέον από την ενεργειακή μετάβαση, καθώς αλλάζει σταδιακά η ενεργειακή βάση της οικονομίας μας, η οποία θα στηρίζεται ολοένα και λιγότερο στους υδρογονάνθρακες, καθώς θα αναπτύσσονται οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας σε πραγματικά γιγάντια κλίμακα, με τον ηλεκτρισμό να αποτελεί την κοινή συνισταμένη του ενεργειακού πλέγματος. Αναπόφευκτα θα αλλάξει και όλη η γεωπολιτική μας θεώρηση και σημασία της ενέργειας, καθώς όλες σχεδόν οι περιοχές του πλανήτη σε λίγα χρόνια θα έχουν σχεδόν ίσες ευκαιρίες και πρόσβαση σε άφθονη και οικονομικά ανταγωνιστική ενέργεια. Η σχέση μεταξύ ενέργειας και γεωπολιτικής θα εξακολουθήσει να είναι ισχυρή πλην, όμως, αυτή θα επαναπροσδιοριστεί βάσει των νέων τεχνολογικών και οικονομικών δεδομένων.