Τον περασμένο Νοέμβριο, ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν και ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλάντιμιρ Πούτιν, κατά τη διάρκεια επίσκεψης του τελευταίου στην Κωνσταντινούπολη, εόρτασαν την ολοκλήρωση της κατασκευής του υποθαλασσίου τμήματος του Turkish Stream που διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα (910 χλμ.) και καταλήγει στα ευρωπαϊκά παραλία της Τουρκίας (στην τοποθεσία Kiyikoy), μεταφέροντας 31,5 δισ. κυβικά μέτρα ρωσικού φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με το σχεδιασμό της Gazprom, τα 15,75 δισ. κυβικά μέτρα θα κατευθυνθούν προς την τουρκική αγορά, καλύπτοντας περίπου το 35% της κατανάλωσης φυσικού αερίου της γείτονος, ενώ τα υπόλοιπα 15,5 δισ. κυβικά μέτρα προορίζονται για την ευρωπαϊκή αγορά. Και ενώ η προμήθεια της τουρκικής αγοράς μέσω του Turkish Stream είναι εξασφαλισμένη με τις πρώτες ποσότητες να παραδίδονται τον ερχόμενο Δεκέμβριο στο κέντρο διανομής Luleburgaz επί της ευρωπαϊκής Τουρκίας, μέσω ενός αγωγού 180 χλμ. που ήδη κατασκευάζει ο τουρκικός Διαχειριστής του δικτύου αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, η γνωστή BOTAS, ο σχεδιασμός για την προώθηση των υπόλοιπων 15,75 δισ. κυβικών μέτρων προς την ευρωπαϊκή αγορά δεν είναι ξεκάθαρος μέχρι αυτή τη στιγμή. Και αυτό γιατί η ρωσική πλευρά, η οποία δε φαίνεται να βιάζεται σε αυτό το στάδιο, επιδιώκει την εξασφάλιση πρώτα των απαραίτητων εγγυήσεων από την Κομισιόν στις Βρυξέλλες ότι δε θα δημιουργήσει προσκόμματα στην κατασκευή του συστήματος αγωγών που θα χρειασθούν μέσω χωρών της ΕΕ στη ΝΑ Ευρώπη. Οι αναμνήσεις από την ακύρωση το 2013, μετά από παρέμβαση ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του προγενέστερου σχεδίου για τον αγωγό South Stream (που θα μετέφερε ρωσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω Βουλγαρίας και Σερβίας) είναι ακόμα νωπές.
Σήμερα είναι όλοι επιφυλακτικοί ως προς τη χάραξη της ευρωπαϊκής διαδρομής του Turkish Stream -μηδέ εξαιρουμένης της Βουλγάρας υπουργού Ενέργειας, κας Temenouzhka Petkova, η οποία τον περασμένο Νοέμβριο δήλωσε ότι «ο βουλγαρικός Διαχειριστής φυσικού αερίου, η Bulgartransgas, θα συμμετέχει στο έργο κατασκευής αγωγού μέσω της Βουλγαρίας εάν και εφόσον τηρηθούν κατά γράμμα οι προβλεπόμενοι ευρωπαϊκοί κανονισμοί». Όπως εξάλλου προκύπτει από δηλώσεις αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής οι οποίοι παρακολουθούν το έργο του Turkish Stream -όπως και του αντίστοιχου στη Βαλτική, του Nord Stream- σήμερα οι συνθήκες για την κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής που προωθούνται από την Gazprom επί ευρωπαϊκού εδάφους είναι τελείως διαφορετικές απ’ ότι ήσαν πριν από 5 χρόνια, αφού η τελευταία έχει αποδεχθεί πλήρως το ευρωπαϊκό νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο περί ανταγωνισμού και λειτουργίας της αγοράς και ήδη δραστηριοποιείται βάσει αυτού.
Ως προς την ευρωπαϊκή όδευση του Turkish Stream, η Gazprom εξετάζει μια σειρά από εναλλακτικές διαδρομές, όπως αυτή του αγωγού TESLA που θα μεταφέρει αέριο μέσω Ελλάδος, Βόρειας Μακεδονίας, Σερβίας με κατάληξη την Ουγγαρία και άρα η τροφοδοσία Ελλάδος και Βουλγαρίας θα γίνεται μέσω του συγκεκριμένου συστήματος αγωγών, αφού με τη λειτουργία του θα σταματήσει η χρήση του Trans Balkan Pipeline μέσω του οποίου τροφοδοτούνται σήμερα με ρωσικό αέριο Βουλγαρία, Τουρκία και Ελλάδα. Εναλλακτικά, η Gazprom εξετάζει τη διαδρομή μέσω Βουλγαρίας και Σερβίας με κατάληξη την Ουγγαρία. Σε αυτή την περίπτωση, η Ελλάδα θα βρεθεί υποχείριο της Τουρκίας και της Βουλγαρίας, αφού θα εξαρτάται αποκλειστικά από αυτές τις χώρες για την προμήθειά της σε φυσικό αέριο. Υπάρχει ακόμα και το σενάριο μεταφοράς αερίου μέσω του εκκολαπτόμενου αγωγού Eaststring, που προωθεί με ιδιαίτερο ζήλο η Κομισιόν λόγω του Σλοβάκου Επιτρόπου, Maros Sefkovic,που προβλέπει μεταφορά μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Ουγγαρίας με κατάληξη στη Σλοβακία. Τέλος, στην ατζέντα των αγωγών ευρίσκεται ακόμα και η κλασική διαδρομή μέσω Ελλάδος και Ιταλίας με την προώθηση του διασυνδετηρίου αγωγού Ελλάδος - Ιταλίας, του ITG Poseidon, για την κατασκευή του οποίου μάλιστα ΔΕΠΑ και Gazprom υπέγραψαν σχετικό μνημόνιο τον Απρίλιο του 2016.
Σήμερα, με την κυβέρνηση Τσίπρα να έχει αναπτύξει μια άνευ προηγούμενου εκτενή και πολυσχιδή αμυντική και στρατηγική σχέση με τις ΗΠΑ, εκφράζονται σοβαρές αμφιβολίες για το εάν η Μόσχα θα θελήσει να εμπλακεί σε μια διελκυστίνδα με τις ΗΠΑ για αυτό το θέμα, προτιμώντας απείρως πιο βατές και ασφαλείς λύσεις, όπως αυτή της μεταφοράς αερίου μέσω Βουλγαρίας και Σερβίας. Σε αυτή την περίπτωση, η Ελλάδα θα πρέπει να ανησυχεί ιδιαίτερα σε ότι αφορά τη μελλοντική της τροφοδοσία με φθηνό ρωσικό αέριο, αφού οι διαδρομές του θα ελέγχονται πλέον (έναντι ποίου άραγε ανταλλάγματος;) από Τουρκία και Βουλγαρία.
Για αυτό, κατά τη σύντομη επίσκεψή του στην Τουρκία, ο Έλληνας πρωθυπουργός καλό θα ήταν να προσπαθήσει να εξασφαλίσει τουλάχιστον μία απευθείας πρόσβαση της ΔΕΠΑ στο ρωσικά ελεγχόμενο κόμβο στο Luleburgaz στην ευρωπαϊκή Τουρκία, μέσω ενός παρακαμπτηρίου αγωγού από την Κομοτηνή, όπου και καταλήγει ο ελληνο-τουρκικός αγωγός, που ήδη έκλεισε 11 χρόνια συνεχούς λειτουργίας. Η κατασκευή του ανωτέρω μικρού, αλλά με τεράστια στρατηγική σημασία, διασυνδετηρίου αγωγού θα εξασφαλίσει στην Ελλάδα τη συνέχιση της ροής ρωσικού αερίου το οποίο θα περνά τράνσιτο μέσω Τουρκίας.