Τα Ηλεκτρικά Δίκτυα στο Επίκεντρο των Σχεδίων της Κίνας για Παγκόσμια Ενεργειακή Κυριαρχία

Τα Ηλεκτρικά Δίκτυα στο Επίκεντρο των Σχεδίων της Κίνας για Παγκόσμια Ενεργειακή Κυριαρχία
του Κ.Ν. Σταμπολή
Τετ, 1 Αυγούστου 2018 - 12:00

Η απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης μόλις την περασμένη εβδομάδα να παρεμποδίσει την απόκτηση από την κινεζική State Grid ποσοστού 20% του διαχειριστή του δικτύου υψηλής τάσης, της εταιρείας "50 Hertz", καθώς και η εν εξελίξει προσπάθεια της άλλης μεγάλης κινεζικής εταιρείας ηλεκτρισμού, της Three Gorges (CTG), να αποκτήσει τον έλεγχο της βασικής εταιρείας ηλεκτρισμού της Πορτογαλίας EDP (όπου ήδη κατέχει το 21.35%) είναι ενδεικτική της πολύ συντονισμένης προσπάθειας που καταβάλλει η Κίνα για να διεισδύσει -και αύριο να ελέγξει- το ευρωπαϊκό ηλεκτρικό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρισμού.

Όχι άσχετη με αυτό το θέμα είναι η παρουσία της State Grid στην Ελλάδα μέσω συμμετοχής της, κατά 24%, στον ΑΔΜΗΕ και της προσπάθειας που καταβάλλεται αυτήν την περίοδο για την ανάληψη από τον Διαχειριστή της κατασκευής και λειτουργίας της μεγάλης ηλεκτρικής διασύνδεσης (2,0 GW) Αττικής - Κρήτης.

Εδώ και μερικά χρόνια, το θέμα της μεταφοράς υψηλών φορτίων ηλεκτρικής ενέργειας σε μεγάλες αποστάσεις και η ανάπτυξη σχετικής τεχνολογίας αποτελούν προτεραιότητα σε επίπεδο πολιτικού σχεδιασμού για το κυβερνητικό επιτελείο της Κίνας, το οποίο έχει θέσει ως στόχο την ανάπτυξη και τον έλεγχο ενός παγκόσμιου ηλεκτρικού δικτύου (Global Energy interconnection Initiative - GEI). Το γεγονός ότι ο πρόεδρος της State Grid, Liu Zhenya, είναι συγχρόνως και πρόεδρος του China Electricity Council, που αναφέρεται απευθείας στον πρόεδρο Xi Jinping και ως εκ τούτου συμμετέχει στο State Council, δηλ. το αντίστοιχο υπουργικό συμβούλιο της Κίνας, είναι ενδεικτικό της τεράστιας σημασίας που προσδίδει η κινεζική ηγεσία στην ανάπτυξη του ηλεκτρικού συστήματος μεταφοράς και -μέσω αυτού- στην άσκηση πολιτικής και οικονομικής επιρροής στις χώρες όπου δραστηριοποιούνται κινεζικές ηλεκτρικές εταιρείες.

Τα πολύ φιλόδοξα σχέδια της Κίνας για παγκόσμιο κυριαρχία στην ηλεκτρική ενέργεια έχουν την αφετηρία τους στην ανάπτυξη του εγχώριου συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος υπερ-υψηλής τάσης (ultra high voltage) μήκους 37.000 χλμ. και μεταφορικής ικανότητας 150 GW, το οποίο ισοδυναμεί με 2,5 φορές το μέσο καθημερινό ηλεκτρικό φορτίο της Βρετανίας. Το υπερσύγχρονο αυτό δίκτυο, το οποίο ανέπτυξε η Κίνα την τελευταία δεκαετία, είναι βασισμένο σε ευρωπαϊκή κυρίως τεχνολογία και υλοποιήθηκε με τη συμμετοχή βιομηχανικών ομίλων όπως οι Siemens και ΑΒΒ, ενώ πλέον πρόσφατα τεχνολογία για υποθαλάσσιες και υπόγειες διασυνδέσεις έχουν εισφέρει  οι εταιρείες Prysmian,Nexans, αλλά και οι Alstom/General Electric, Hitachi, Toshiba και η ινδική Bharat Heavy Electricals.

Κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη του κινεζικού ηλεκτρικού δικτύου μεταφοράς υπερ-υψηλής τάσης έχει διαδραματίσει το China Electric Power Research Institute (C-EPRI), το οποίο ανήκει στην State Grid. Το κινεζικό δίκτυο HVCD έχει αναπτυχθεί με σκοπό την εξυπηρέτηση των εσωτερικών αναγκών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (κυρίως από τις δυτικές ηλεκτροπαραγωγικές περιοχές προς τη νότιο και ανατολική ακτογραμμή), διασχίζοντας χιλιάδες χιλιόμετρα, αλλά καταφέρνοντας να έχει περιορισμένες απώλειες. Είναι χαρακτηριστική η άποψη του πρώην υπουργού ενέργειας των ΗΠΑ, Dr. Steven Chu, ο οποίος πρόσφατα δήλωσε: «Σήμερα η Κίνα έχει το πλέον εξελιγμένο δίκτυο μεταφοράς υψηλής και υπερ-υψηλής τάσης παγκοσμίως. Μπορεί να μεταφέρει ηλεκτρική ενέργεια σε απόσταση 2.000 χλμ. με ελάχιστες απώλειες 7,0%. Εάν εμείς στις ΗΠΑ μεταφέρουμε ηλεκτρισμό σε απόσταση 200 χλμ., θα έχουμε πολύ υψηλότερες απώλειες». Συμπληρώνοντας, ο Dr. Chu παρατήρησε ότι «η τεχνολογία της μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υπόσχεται να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούμε σήμερα την ενέργεια».

Άκρως αποκαλυπτικά ως προς τις πραγματικές προθέσεις του Πεκίνου στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας είναι τα στοιχεία που αφορούν τις κινεζικές επενδύσεις στις εταιρείες ηλεκτρικών δικτύων (περιλαμβάνεται και ο ΑΔΜΗΕ) σε Ευρώπη, Αφρική, Κεντρική Ασία και Νότιο Αμερική, όπου τα τελευταία 5 χρόνια έχουν φθάσει τα $ 102 δισ., ενώ εάν σε αυτό το νούμερο προστεθούν και σχετικά δάνεια, τότε το σύνολο διαμορφώνεται στα $ 123 δισ. Σύμφωνα δε με πρόσφατο δημοσίευμα των Financial Times (China's plan to conquer the world, June 8,2018), οι συνολικές επενδύσεις της Κίνας στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας (δηλ. σταθμοί παραγωγής, μονάδες ΑΠΕ, δίκτυα και εμπορία) στο εξωτερικό την πενταετία 2013-2018 έφθασαν τα $ 452 δισ., 92% αυξημένα σε σχέση με το επίπεδο που ήσαν το 2013. Άρα βλέπουμε ότι την τελευταία πενταετία η Κίνα έχει εντείνει τις προσπάθειές της για διείσδυση στις διεθνείς αγορές με πολύ θετικά για αυτήν αποτελέσματα.

Όπως παρατηρούν διεθνείς ενεργειακοί αναλυτές, είναι πολύ εύκολο για κάποιον να φθάσει στο συμπέρασμα ότι όλες οι κινεζικές επενδύσεις στην ηλεκτρική ενέργεια έχουν ως αποκλειστικό στόχο τη δημιουργία του παγκόσμιου ηλεκτρικού δικτύου (GEI). Η αλήθεια είναι λίγο πιο σύνθετη, αφού η πρωταρχική στόχευση, μέχρι το 2020, είναι η ισχυροποίηση της κινεζικής παρουσίας, μέσω επενδύσεων, στις τοπικές αγορές ηλεκτρισμού, όπως τη βιώνουμε σήμερα στην ευρωπαϊκή αγορά με αξιόλογες κινεζικές επενδύσεις σε Μ. Βρετανία (πυρηνικά), Γερμανία, Ελλάδα, Πορτογαλία, Ρουμανία, Δυτικά Βαλκάνια και τελευταία στην Τουρκία. Αφού θα έχει επιτευχθεί η παρουσία των κινεζικών εταιρειών στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής, το επόμενο στάδιο, σύμφωνα με τους ανωτέρω αναλυτές, θα εξελιχθεί τη δεκαετία 2020-2030 και θα αποβλέπει στη διασύνδεση των δικτύων αυτών των χωρών. Αυτό δικαιολογεί εξάλλου και το πολύ έντονο κινεζικό ενδιαφέρον στο έργο διασύνδεσης Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδος - Ιταλίας μέσω του Euro-Asia Interconnector. Με βασικό όχημα τον ΑΔΜΗΕ, το Πεκίνο κατέρχεται στην εξελισσόμενη μάχη για τη μεγάλη ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης - Αττικής (στους διεκδικητές προσετέθη τώρα και ο ελβετο -γερμανικός Elia) με ισχυρές αξιώσεις, αποφασισμένο να διεκδικήσει το μεγάλης στρατηγικής σημασίας αυτό έργο.

Μπορεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι κυβερνήσεις πολλών ευρωπαϊκών χωρών να εκφράζουν πλέον ανοικτά τις ανησυχίες τους για την επιχειρούμενη κινεζική διείσδυση στα ηλεκτρικά δίκτυα της Γηραιάς Ηπείρου, αλλά είναι ηλίου φαεινότερο ότι με την άφρονα πολιτική τους περί πλήρους εξάλειψης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, της επίτευξης μηδενικών ρύπων με ταυτόχρονο περιορισμό της πυρηνικής ενέργειας, δημιούργησαν τις συνθήκες που επέτρεψαν την κινεζική εμπλοκή. Η σημερινή κινεζική ηγεσία εξάλλου έχει εδώ και χρόνια, από το 2013, δηλώσει τις προθέσεις της μέσω της εκπόνησης και υλοποίησης του υπερ-σχεδίου της για "Μια Ζώνη, Ένα Δρόμο" (One Belt, One Road) με στόχο την εξαγωγή του πλεονάζοντος βιομηχανικού και παραγωγικού δυναμικού της Κίνας στον υπόλοιπο κόσμο. Και η ηλεκτρική ενέργεια ασφαλώς δεν αποτελεί εξαίρεση.