200 χρόνια συμπληρώνονται από τη γέννηση του Βέρνερ φον Ζίμενς. Ο
βιομηχανικός κολοσσός που φέρει το όνομά του επεκτείνεται σε νέες
δραστηριότητες και προσπαθεί να κερδίσει το στοίχημα της ψηφιακής
επανάστασης.
Αν ζούσε σήμερα, ο Βέρνερ φον Ζίμενς δεν θα είχε τίποτε να ζηλέψει
από τους πρωτοπόρους της Σίλικον Βάλεϊ ή άλλους πρωταγωνιστές της
"νεοφυούς επιχειρηματικότητας". Και η δική του σταδιοδρομία άρχισε σε
αντίξοες συνθήκες, σε ένα ταπεινό εργαστήριο. Ταπεινή ήταν και η
καταγωγή του. Ερνστ Βέρνερ Ζίμενς ήταν το κανονικό του όνομα, η προσθήκη
"φον" ήρθε μόλις λίγα χρόνια πριν από τον θάνατό του, όταν του
απονεμήθηκε ο τίτλος ευγενείας σε αναγνώριση των υπηρεσιών του. 13
Δεκεμβρίου του 1816 έγραφε το ημερολόγιο όταν γεννήθηκε ο Βέρνερ φον
Ζίμενς στο Βερολίνο. Ήταν μία εποχή ραγδαίων αλλαγών και ανακατατάξεων
στην οικονομία και στην κοινωνία, με τη βιομηχανική επανάσταση σε πλήρη
εξέλιξη και τους Γερμανούς σε αναζήτηση εθνικής ταυτότητας και
ευημερίας. Πολύ σύντομα η εκβιομηχάνιση, που είχε ήδη μεταμορφώσει την
Αγγλία, θα επεκτεινόταν και στα γερμανικά εδάφη, προσφέροντας στον
Ζίμενς πολλές ευκαιρίες, τις οποίες είχε τη διορατικότητα να τις
αξιοποιήσει.
Όπως σημειώνει ο βιογράφος του Γιοχάνες Μπερ, ο επίδοξος εφευρέτης
ήθελε να σπουδάσει μηχανική, αλλά η οικογένειά του δεν είχε την
οικονομική δυνατότητα να χρηματοδοτήσει τις σπουδές του. Γι αυτό ο
νεαρός Ζίμενς αποφάσισε να καταταγεί στον πρωσικό στρατό, ώστε να
αποκτήσει πρόσβαση στην τεχνική εκπαίδευση που τόσο επιθυμούσε. Σύμφωνα
με τον βιογράφο του "ήταν άνθρωπος της πράξης και της αγοράς", καθώς
είχε το σπάνιο ταλέντο να συνδυάζει την τεχνική κατάρτιση με το
επιχειρηματικό δαιμόνιο. Το 1846-47, γνωρίζοντας ότι ο πρωσικός στρατός
αναζητούσε τρόπους να βελτιώσει την ταχύτητα και την ασφάλεια των
διαβιβάσεων, επινόησε έναν ηλεκτρικό τηλέγραφο με δείκτη, βελτιώνοντας
τη γνωστή εφεύρεση του Σάμιουελ Μορς. Το 1847 ο Ζίμενς ίδρυσε στο
Αμβούργο, μαζί με τον εύπορο μηχανικό Γιόχαν Γκέοργκ Χάλσκε, την πολλά
υποσχόμενη εταιρία Siemens & Halske, και άρχισε να κατασκευάζει
τηλεγράφους με υψηλές προδιαγραφές ποιότητας. Ακολούθησαν πολλές ακόμη
βιομηχανικές καινοτομίες, ιδιαίτερα στους κλάδους της ηλεκτροτεχνίας και
της ενέργειας.
Από τη βιομηχανική στην ψηφιακή επανάσταση
Σήμερα ο όμιλος Siemens απασχολεί 348.000 εργαζόμενους σε όλον τον
κόσμο. Μόνο στις ΗΠΑ διατηρεί 40 βιομηχανικές μονάδες με 50.00
εργαζόμενους, ενώ ο ετήσιος τζίρος ξεπερνά τα 20 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι
τηλεπικοινωνίες δεν αποτελούν πλέον βασικό πεδίο δραστηριότητας. Όπως
προκύπτει από συνέντευξη του επικεφαλής της Siemens Τζο Κέζερ, προ
ημερών, στη Frankfurter Allgemeine, ο όμιλος δίνει ιδιαίτερη
προτεραιότητα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (όπου φιλοδοξεί να
αναδειχθεί πρώτη δύναμη παγκοσμίως μετά την εξαγορά της ισπανικής
Gamesa), στην ιατρική τεχνολογία και πάνω απ΄όλα στη μεγάλη πρόκληση της
ψηφιοποίησης. Κάποιοι κάνουν λόγο για "ψηφιακή επανάσταση" που ήδη
βρίσκεται σε εξέλιξη και αλλάζει τα δεδομένα και τις βεβαιότητες της
βιομηχανικής κοινωνίας. Αυτός είναι ο λόγος που η Siemens δεν διστάζει
να διαθέσει 4,5 δις δολάρια για να εξαγοράσει την αμερικανική εταιρία
βιομηχανικού λογισμικού Mentor Graphics. Ο Κέζερ θεωρεί αυτή την
επένδυση "στρατηγικό ορόσημο", επισημαίνοντας ότι σήμερα υπάρχουν μόνο
τρεις εταιρίες στην παγκόσμια βιομηχανία ημιαγωγών που διαθέτουν την
απαραίτητη τεχνολογία σμίκρυνσης και η Mentor Graphics έχει προχωρήσει
περισσότερο απ΄όλους σε αυτό το πεδίο καινοτομίας.
Εκτός αυτών, ο Τζο Κέζερ θέλει να αναπτύξει και τη "νεοφυή
επιχειρηματικότητα" της ίδιας της Siemens, ανατρέχοντας ουσιαστικά στις
ρίζες της εταιρίας. Γι αυτό, τον Οκτώβριο, αποφάσισε να διαθέσει ένα
δισεκατομμύριο για να χρηματοδοτήσει, στα επόμενα πέντε χρόνια, την
ομάδα Next47. Πρόκειται για ένα cluster νεοφυούς επιχειρηματικότητας με
την προφανή φιλοδοξία, όπως φαίνεται και από την ονομασία του, να
αποδειχθεί αντάξιο του 1847, ιδρυτικού έτους της Siemens & Halske.
"Disruptive ideas" απαιτεί ο Κέζερ από τη νέα του ομάδα, κι ας
αποτυγχάνουν μερικές από αυτές. Το πρώτο project είναι ένας
υβριδικός-ηλεκτρικός κινητήρας αεροσκαφών. Η Siemens φιλοδοξεί, σε
συνεργασία με την ευρωπαϊκή αεροπορική βιομηχανία Airbus, να αποδείξει
τη βιωσιμότητα του εγχειρήματος μέχρι το 2020.
Αισιόδοξα μηνύματα για τις θέσεις εργασίας
Το 2015 ήταν έτος αναδιάρθρωσης για τη Siemens. Οι ανακατατάξεις
είχαν θετικά οικονομικά αποτελέσματα, καθώς αυξήθηκαν ο τζίρος και,
κυρίως, τα κέρδη της εταιρίας. Παρουσιάζοντας τον ισολογισμό για το 2015
ο Τζο Κέζερ είχε δηλώσει ότι η αρχική περικοπή 13.000 θέσεων εργασίας
αντισταθμίζεται από το γεγονός ότι, στο τέλος της ημέρας, ο συνολικός
αριθμός των εργαζομένων στον όμιλο αυξάνεται κατά 10.000. Παραδέχθηκε
ωστόσο ότι υπήρξε μία "γεωγραφική ανακατανομή" στις θέσεις εργασίας.
Στην συνέντευξή του με τη Frankfurter Allgemeine, ο επικεφαλής του
ομίλου επανέρχεται στο ζήτημα: "Έχει εδραιωθεί η εντύπωση, η οποία όμως
δεν συνάδει με τα γεγονότα, ότι η Siemens μπορεί να είναι επιτυχημένη,
αλλά δεν αφήνει και τους εργαζόμενους να συμμετάσχουν στην επιτυχία της.
Το αντίθετο συμβαίνει. Συνήθως δε, οι θέσεις εργασίας που δεν μπορούμε
να διατηρήσουμε, καταργούνται λόγω της τεχνολογικής προόδου και όχι λόγω
οκνηρίας των εργαζομένων ή λανθασμένων επιλογών από το μάνατζμεντ".