Στο κύριο άρθρο μας της περασμένης Τρίτης (4/10) παρατηρούσαμε ότι
παραμένει αβέβαιη η προβλεπόμενη αύξηση των τιμών του αργού πετρελαίου συνέπεια
της σχεδιαζόμενης μείωσης της παραγωγής των χωρών του
OPEC. Μπορεί η πορεία της τιμής
του αργού τις τελευταίες ημέρες στα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων να έχουν
εν μέρει διαψεύσει αυτή την πρόβλεψη, αφού από τις 28/10 όταν πραγματοποιήθηκε
η άτυπη διάσκεψη του
OPEC στο Αλγέρι, μέχρι χθες η τιμή του
Brent είχε ανέβει κατά $6 το
βαρέλι, δηλαδή μία αύξηση κατά 13.0% μέσα σε μόνο επτά ημέρες, όμως
μακροπρόθεσμα οι τιμές μοιραία θα ακολουθήσουν τους νόμους της αγοράς. Όπου ο
σιδηρούς κανόνας της προσφοράς-ζήτησης εξακολουθεί να αποτελεί τη βάση
λειτουργίας του μηχανισμού που καθορίζει τις τιμές εμπορευμάτων απανταχού της
γης. Υπό αυτή την έννοια η τρέχουσα τάση ανόδου της τιμής του αργού μόνο ως
πρόσκαιρο φαινόμενο μπορεί να αντιμετωπιστεί αφού τα θεμελιώδη της αγοράς δεν
έχουν αλλάξει με τα παγκόσμια αποθέματα αργού και προϊόντων να αυξάνονται, αντί
να μειώνονται, όπως παρατηρεί ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) στην
τελευταία του μηνιαία έκθεση για την αγορά πετρελαίου (βλέπε σχήμα).
Εάν όμως στην επερχόμενη τακτική σύνοδο του στην Βιέννη στις 30 Νοεμβρίου
οι σεΐχηδες του
OPEC
αποφασίσουν πράγματι να
προχωρήσουν σε ουσιαστική μείωση, και όχι ένα απλό πάγωμα της παραγωγής, τότε
είναι πολύ πιθανό να δούμε μία αναπροσαρμογή της αγοράς (
rebalancing) εντός του 2017 με επιπτώσεις στα αποθέματα η δημιουργία των οποίων θα
αρχίσει να ελέγχεται. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς για να επιτευχθεί μία
νέα ισορροπία στα αποθέματα, ώστε να επανέλθουν σε πιο φυσιολογικά επίπεδα, ο
OPEC θα πρέπει να
μειώσει την παραγωγή του κατ’ ελάχιστον 1.0 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα ενώ
μεγάλοι πετρελαιοπαραγωγοί εκτός
OPEC, όπως η Ρωσία, θα πρέπει και
αυτοί να ελέγξουν ανάλογα την παραγωγή τους, μία όχι εύκολη υπόθεση.
Σε κάθε περίπτωση οι περισσότεροι παράγοντες της αγοράς είναι πεπεισμένοι
ότι εφόσον ο
OPEC καταφέρει να υλοποιήσει τους σχεδιασμούς του και να κάνει τα λόγια πράξη,
τότε θα δούμε τις τιμές να αναζητούν νέο επίπεδο στήριξης σε μία ζώνη μεταξύ
$55-$65 το βαρέλι. Μία τέτοια προσδοκώμενη από τους παραγωγούς αύξηση της τιμής
του αργού αναπόφευκτα θα έχει αρνητικές επιπτώσεις για τους καταναλωτές και
ιδιαίτερα για τις πετρελαιοεισαγωγικές χώρες όπως είναι η Ελλάδα. Διότι πέρα
από την αύξηση της τιμής των πετρελαϊκών προϊόντων στην αντλία (που έτσι και
αλλιώς θα είναι οριακή λόγω του τεράστιου ποσοστού συμμετοχής των φόρων στην
τελική τιμή, σχεδόν 70%!) θα υπάρξει και δημοσιοοικονομικό κόστος με άμεσες
αρνητικές επιπτώσεις στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών.
Όπως έχουμε κατ’ επανάληψη επισημάνει η συμμετοχή του κόστους εισαγωγής
αργού είναι καθοριστικός παράγων στην διαμόρφωση του ισοζυγίου για αυτό με τις
τιμές του αργού να κινούνται σε επίπεδα κάτω των $40 το βαρέλι, για το
μεγαλύτερο μέρος του 2015, σε συνδυασμό με την σημαντική μείωση στην εγχώρια
κατανάλωση, είχε ως αποτέλεσμα σχεδόν τον μηδενισμό του ελλείμματος εξωτερικών
συναλλαγών (Βλέπε άρθρο μας της 23/2/2016 «Κομβικός ο Ρόλος του
Πετρελαίου στο Ισοσκελισμό του Ισοζυγίου Εξωτερικών Συναλλαγών»). Επίσης,
σημαντικό, εάν όχι πρωτεύοντα ρόλο, στην μείωση και μηδενισμό του ανωτέρω
ελλείμματος ήτο η παράλληλη αύξηση των εξαγωγών πετρελαϊκών προϊόντων από τους
δύο δυιλιστιριακούς ομίλους της χώρας, τα ΕΛΠΕ και την
Motoroil. Βάσει των τελευταίων δημοσιευμένων
οικονομικών στοιχείων των ανωτέρω δύο ομίλων προκύπτει ότι το 60% της συνολικής
παραγωγής τους εξάγεται, πράγμα που ενισχύει τα κέρδη τους και μειώνει αισθητά
την εξάρτηση της χώρας από εισαγωγές.
Έχει ενδιαφέρον η διαπίστωση ότι οι εξαγωγές των δύο αυτών ομίλων βαίνουν
αυξανόμενες τα δύο τελευταία χρόνια, περίοδος κατά την οποία έχει οξυνθεί η
οικονομική κρίση και αβεβαιότητα στην ελληνική οικονομία (βλέπε πίνακα).
Σημαντικός παράγοντας της
επιτυχίας των Ελληνικών διυλιστηρίων στην αύξηση της κερδοφορίας τους και των
εξαγωγών αποτελούν τα ικανοποιητικά περιθώρια κέρδους (
refining
margins) που έχουν επιτύχει τα τελευταία χρόνια. Στην διαμόρφωση τους υπεισέρχονται
σωρεία παραγόντων αλλά μεγάλο ρόλο παίζει η τεχνολογία και η συνολική απόδοση
της παραγωγικής διαδικασίας, και με τα δύο διυλιστικά συγκροτήματα να έχουν
ολοκληρώσει μία σειρά από σοβαρές επενδύσεις σε νέες εγκαταστάσεις
hydrocracking
skimming, και το σχετικό
revamping
τα τελευταία τέσσερα με πέντε χρόνια,
σε Αγίους Θεοδώρους(
Motoroil) και Ελευσίνα και Ασπρόπυργο και Θεσσαλονίκη (ΕΛΠΕ). Έτσι η τεχνολογική
αναβάθμιση σε συνδυασμό με τις χαμηλές διεθνείς τιμές αργού τα τελευταία δύο
χρόνια και την παράλληλη υποχώρηση του δολαρίου έναντι του ευρώ κατάφεραν να
αυξήσουν εντυπωσιακά τα περιθώρια τους τα οποία κατά μέσο όρο κινήθηκαν σε
επίπεδα $4.0 -$5.0/
bbl, ναι μεν χαμηλότερα σχεδόν κατά $2/
bbl σε σχέση με το 2014 που είχαν
φθάσει σχεδόν τα $7.5, αλλά αρκετά ικανοποιητικά εάν τα εξετάσουμε σε
διαχρονική βάση (βλέπε γραφικές παραστάσεις
Regional
Refining
Margin και
Diesel
Mediterranean
Crack).
Όπως παρατηρούσαν τα ΕΛΠΕ με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του Β’
Τριμήνου του 2016, «Η αυξημένη προσφορά αργού πετρελαίου στη Μεσόγειο,
ιδιαίτερα για τους βαρύτερους τύπους αργού, που ενισχύθηκε από την επιστροφή
του Ιράν στις διεθνείς αγορές, διατήρησε τη διαφορά στην τιμή αργών
Brent-
Urals στα $1,7/bbl, τα υψηλότερα επίπεδα πενταετίας, γεγονός που ενισχύει την
κερδοφορία σύνθετων διυλιστηρίων όπως η Ελευσίνα και ο Ασπρόπυργος, τα οποία
έχουν αυξημένες δυνατότητες επεξεργασίας αντίστοιχων αργών. Τα ενδεικτικά
περιθώρια διύλισης Μεσογείου
FCC ανήλθα στα $4,7/
bbl, χαμηλότερα σε σχέση με πέρυσι ($7,3 /
bbl) ενώ τα περιθώρια
hydrocracking
κυμάνθηκαν
στα $5,1/
bbl($5,8/
bbl)».
Όπως μας πληροφορούν στελέχη των ΕΛΠΕ η αναμενόμενη αύξηση των τιμών του
αργού κατά τους επόμενους μήνες θα συμπιέσει τα ανωτέρω περιθώρια καθώς
αναπόφευκτα θα αυξηθούν τα χρηματοοικονομικά έξοδα για εισαγωγές και διατήρηση
αποθεμάτων, παρά το γεγονός ότι έχει βελτιωθεί σημαντικά η αποδοτικότητα σε
επίπεδο παραγωγής και
marketing. Με τις εκτιμώμενες υψηλότερες τιμές αργού να δρουν αρνητικά στην
διαμόρφωση των περιθωρίων η μεγάλη πρόκληση για τους δύο Ελληνικούς
διυλιστηριακούς ομίλους τους αμέσως επόμενους μήνες θα είναι η διατήρηση τους
σε ικανοποιητικά επίπεδα σε συνδυασμό με την εμπέδωση των εξαγωγικών τους
επιδόσεων.