Μπορεί μία
μερίδα των αναγνωστών να διαφωνεί με τον τίτλο του σημερινού σχολίου αλλά η
ανακοίνωση προχθές (12/9) από την κυβέρνηση του νομοσχεδίου για την
«Αναδιοργάνωση της αγοράς ηλεκτρισμού σε εφαρμογή της νομοθεσίας για την
ολοκλήρωση της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ηλετρικής ενέργειας της ΕΕ» , το οποίο
έθεσε ταυτόχρονα σε δημόσια διαβούλευση (λήγει την Παρασκευή το μεσημέρι) ,
έρχεται πράγματι να ολοκληρώσει μία εξελικτική πορεία που ξεκίνησε το 1999-2000.
Ήτο τότε που ετίθεντο τα
θεμέλια για τις μεγάλες ανατροπές που ακολούθησαν στην οργάνωση και λειτουργία
της αγοράς ηλεκτρισμού με την «κρατικοδίαιτη» Ελλάδα να αντιστέκεται σθεναρά σε
κάθε βήμα που προτάσσετο κατά τα επόμενα
χρόνια στο πλαίσιο απελευθέρωσης της Ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας. Μπορεί
πράγματι το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας να άργησε πολύ, όπως
καθυστερούν γενικά κάθε είδους μεταρρυθμίσεις στη χώρα μας, (πλην αυτών που
αποβλέπουν στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και προσωπικής προβολής όπως
λ.χ. αυτοκίνητα, ηλεκτρικές συσκευές, κινητή τηλεφωνία κλπ.) όμως αυτό έχει
επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό. Αρκεί να συγκρίνουμε πως ήτο η αγορά πριν 10-12
χρόνια και το πώς είναι σήμερα.
Στις αρχές της περασμένης
δεκαετίας το μονοπώλιο της ΔΕΗ ήτο απόλυτο ενώ σήμερα υπάρχει μία ισχυρή ομάδα
ανεξάρτητων παραγωγών θερμικών σταθμών (
IPP’
S) με σχεδόν 2.5
GW
συνολικής
ισχύος και έξι (6) μονάδες παραγωγής ενώ παράλληλα υπάρχουν και μερικές
χιλιάδες αυτοπαραγωγοί ΑΠΕ με αντίστοιχα 5.0
GW
περίπου εγκατεστημένης ισχύος.
Ακόμα εδώ και 10 χρόνια λειτουργεί χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα μία «Ημερήσια Αγορά»
ενώ ένα μικρό, σημαντικό όμως μέρος της αγοράς, έχει απελευθερωθεί με
εναλλακτικούς παρόχους να προσφέρουν ανταγωνιστικές υπηρεσίες σε επίπεδο
οικιακής κατανάλωσης με την ΔΕΗ να έχει απολέσει ένα 10% περίπου του πελατολογίου της. Σήμερα το νέο υπό
διαβούλευση νομοσχέδιο, που αποτελεί και μνημονιακή υποχρέωση και ένα από τα
ενεργειακά προαπαιτούμενα σε εκκρεμότητα- στο πλαίσιο αξιολόγησης που ξεκίνησε
στις αρχές της εβδομάδας για την εκταμίευση της απόδοσης των 2.8
δισεκατομμυρίων ευρώ- έρχεται να ολοκληρώσει την πορεία προς την πλήρη
αναδιάρθρωση της αγοράς ηλεκτρισμού.
Το νέο νομοσχέδιο ουσιαστικά
αποτελεί ένα οδικό χάρτη για την πλήρη αναδιάρθρωση της εγχώριας αγοράς
ηλεκτρισμού, βάσει του
target
model, ήτοι των φιλόδοξων στόχων
της ΕΕ για ενιαίο ενεργειακό τοπίο στην ευρύτερη περιοχή, ώστε να προληφθούν
καταχρηστικές συμπεριφορές, με προϋπόθεση ωστόσο τη διασφάλιση επάρκειας και σε
εθνικό επίπεδο.
Χαρακτηριστικό σημείο αναφοράς
του
target
model όπως το εισηγείται το νέο
νομοσχέδιο αποτελεί η δημιουργία, μέχρι το 2018, νέων «αγορών» που θα
λειτουργούν ταυτόχρονα και αφορούν τέσσερις (4) συγκεκριμένες κατηγορίες:
χονδρική αγορά προθεσμιακών προϊόντων, ενδοημερήσια αγορά, αγορά επόμενης
ημέρας και αγορά εξισορρόπησης.
Η θεσμοθέτηση των άνω αγορών
και η ένταξη τους στο υπό ίδρυση «Χρηματιστήριο Ενέργειας», το οποίο θα
λειτουργεί στο πλαίσιο του ΧΑ και με την συμμετοχή του ΛΑΓΗΕ, αποτελεί τομή
στην διαδικασία εκσυγχρονισμού της Ελληνικής αγοράς ενέργειας. Αφού θα
προσφέρει την ευκαιρία για συμμετοχή στην αγορά εγχώριων και διεθνών
επενδυτικών
funds, θα βελτιώσει την ρευστότητα, θα αναζωογονήσει την αγορά, και νομοτελειακά
θα οδηγήσει στην δημιουργία
trading
hubs
τόσο στον ηλεκτρισμό όσο και
στο φυσικό αέριο.
Με το συγκεκριμένο Σχέδιο
Νόμου δημιουργούνται τέσσερις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας με τους αντίστοιχους
Διαχειριστές και τίθεται το πλαίσιο που θα οδηγήσει σταδιακά σε μια νέα
κατάσταση λειτουργίας της αγοράς στη χώρα, σύμφωνα με το “
target
model”, προς μια ενιαία αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην
συνέχεια του νόμου η σύνταξη των αναγκαίων Κωδίκων για την λειτουργία των
αγορών είναι βαρύνουσας σημασίας και κατά την σύνταξή τους θα πρέπει να
αξιοποιηθεί η μέχρι τούδε Ευρωπαϊκή και διεθνής εμπειρία.
Βεβαίως πρέπει να αναμένονται
οφέλη σε παραγωγούς, εμπορία και καταναλωτές, καθώς και στην εθνική οικονομία
από μια καλά συγκροτημένη και λειτουργούσα με διαφάνεια αγορά ηλεκτρικής
ενέργειας. Στην Ελλάδα η αγορά αυτή καλύπτει το 90% περίπου, λόγω των μη
διασυνδεδεμένων νησιών στο εθνικό σύστημα με την ακριβότερη ενέργεια και θα
πρέπει να επισπευσθούν τα έργα διασυνδέσεων των Κυκλάδων και της Κρήτης ώστε να
αυξηθεί το ποσοστό της αγοράς με ανταγωνιστικές τιμές.