Φυσικό Αέριο: Αυτά Είναι τα Δύο Τερματικά της Αιγύπτου

Δυο τερματικά υγροποίησης φυσικού αερίου διαθέτει η Αίγυπτος, τα οποία είναι έτοιμα να υποδεχτούν το κυπριακό φυσικό αέριο, μετά και την συμφωνία που υπογράφτηκε την Τετάρτη ανάμεσα στον υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού Γιώργο Λακκοτρύπη και τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Tarek El Molla. Συγκεκριμένα, η συμφωνία προβλέπει μεταφορά φυσικού με απευθείας υποθαλάσσιο αγωγό από την κυπριακή ΑΟΖ Στην Αίγυπτο. Είναι η πρώτη από μια σειρά συμφωνιών απαραίτητες για να δημιουργηθεί ένα ασφαλές επενδυτικό πλαίσιο για τη μεταφορά φυσικού αερίου από την κυπριακή ΑΟΖ στην Αίγυπτο και προνοεί ότι οι δύο χώρες θα σεβαστούν τις πρόνοιες οποιωνδήποτε εμπορικών συμφωνιών που θα γίνουν το επόμενο διάστημα.

Ανενεργότο «Νταμιέτα»
Το τερματικό της Νταμιέτα, που βρίσκεται 60 χιλιόμετρα δυτικά του Πορτ Σάιντ, ήταν το πρώτο που κατασκευάστηκε στην Αίγυπτο με στόχο να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της ευρωπαϊκής αγοράς. Πρόκειται για ένα έργο που κόστισε 1,3 δισεκατομμύρια δολάρια, δημιουργήθηκε με τις μεγαλύτερες προοπτικές και σήμερα έχει φτάσει να έχει σοβαρότατο πρόβλημα βιωσιμότητας, εξαιτίας της έλλειψης αποθεμάτων φυσικού αερίου. Βρίσκεται εκτός λειτουργίας από τα μέσα του 2013, καθώς οι λιγοστές ποσότητες αερίου που διέθετε εκείνη την περίοδο κάλυψαν αποκλειστικά τις εσωτερικές ανάγκες του Καΐρου. Ο χρόνος και οι συνθήκες επαναλειτουργίας του παραμένουν άγνωστα.

Ιδιοκτησιακό καθεστώς
Ιδιοκτήτριες εταιρείες του τερματικού της Ντιαμιέτα είναι η Union Fenosa Gas (κατά 80%), κοινή εταιρεία που έχουν συστήσει η εταιρεία φυσικού αερίου της Ισπανίας και η Ιταλική EΝΙ, μαζί με τις κρατικές εταιρείες της Αιγύπτου EGPC (Egyptian General Petroleum Company) και EGAS (Egyptian Natural Gas Holding Company), οι οποίες συμμετέχουν κατά 10% έκαστη και ελέγχονται από την κυβέρνηση της Αιγύπτου.

Το μεγαλύτερο στον κόσμο

Η απόφαση για κατασκευή του τερματικού λήφθηκε το 2000 και οι εργασίες ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2001. Το 2004 το τερματικό τέθηκε σε πλήρη λειτουργία και στις 20 Ιανουαρίου 2005, το πρώτο φορτίο υγροποιημένου φυσικού αερίου ήταν γεγονός. Όταν ξεκίνησε να λειτουργεί το τερματικό της SEGAS, ήταν το μεγαλύτερο σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο στόχος του τερματικού σχεδόν επετεύχθη, αφού έφθασε πολύ κοντά στα νούμερα του αρχικού σχεδιασμού: Τα πρώτα σχέδια έκαναν λόγο για 5,5 εκατομμύρια τόνους ετησίως και τελικά, η δυνατότητα παραγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου έφτασε τα 5 εκατομμύρια τόνους τον χρόνο. Ωστόσο, η αιγυπτιακή κυβέρνηση μετέφερε τα αποθέματα φυσικού αερίου στην εσωτερική αγορά για να καλύψει τις εκτεταμένες διακοπές ρεύματος και τα μπλακάουτ, ιδίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Ακόμη και σήμερα, η Αίγυπτος αντιμετωπίζει μία από τις μεγαλύτερες ενεργειακές κρίσεις στην ιστορία της. Η εν λόγω κατάσταση καθορίζει – σε μεγάλο βαθμό - και τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της χώρας, τόσο σε επίπεδο έρευνας και αξιοποίησης υδρογονανθράκων όσο και σε επίπεδο εμπορικής εκμετάλλευσης μέσω των δύο τερματικών υγροποίησης φυσικού αερίου.

Δικαστικές και άλλες περιπέτειες
Η Gas Natural και η EΝΙ προχώρησαν σε καταχώρηση υπόθεσης διεθνούς διαιτησίας εναντίον της EGAS, για μη τήρηση της μεταξύ τους συμφωνίας και αθέτηση των όρων του συμβολαίου. Το τερματικό της Νταμιέτα έχει να προχωρήσει σε εξαγωγή φυσικού αερίου από το 2012, ενώ οι συνολικές του λειτουργίες σταμάτησαν έναν χρόνο μετά. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις 28 Μαρτίου 2005, η ENI, η ΒΡ και η EGAS υπέγραψαν Μνημόνιο κατανόησης, προκειμένου να ξεκινήσει η επέκταση, τόσο του κυρίως εργοστασίου όσο και του σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου της Νταμιέτα. Η επέκταση αφορούσε στη διαχείριση δέκα τόνων υγροποιημένου αερίου τον χρόνο από την ανακάλυψη Satis στο Δέλτα του Νείλου. Ωστόσο, το σχέδιο ακυρώθηκε εξαιτίας μειωμένων ποσοτήτων φυσικού αερίου και εξαιρετικά αυξημένων εσωτερικών αναγκών της αιγυπτιακής αγοράς.

 

 

Από το «12» στο Ιντκού
Σε αντίθεση με το τερματικό της Νταμιέτα, το άλλο τερματικό της Αιγύπτου, που βρίσκεται στο Ιντκού -50 χιλιόμετρα ανατολικά της Αλεξάνδρειας- λειτουργεί. Το διαχειρίζεται η Egyptian LNG, κοινοπραξία των εταιρειών BG, Petronas, GDF Suez, EGPC και EGAS. Είναι γι’ αυτό το τερματικό που γίνεται λόγος αναφορικά με τη διοχέτευση φυσικού αερίου από το κοίτασμα «Αφροδίτη».
Δυο σταθμοί υγροποίησης

Το τερματικό του Ιντκού διαθέτει δύο σταθμούς υγροποίησης, εκ των οποίων ο καθένας έχει τη δυνατότητα να εργαστεί πάνω σε 173 bcf (3.6 εκατομμύρια τόνους) τον χρόνο. Η συνολική κατασκευή των σταθμών κόστισε περί το $1,9 εκατ.. Στον πρώτο σταθμό, η British Gas και η Petronas συμμετέχουν με ποσοστό 35,5% έκαστη, ενώ από 12% έχουν η Egyptian Gas Holding Co και η Egyptian General Petroleum Corporation. Μερίδιο έχει και η Gaz de France με 5%. Ο πρώτος σταθμός ξεκίνησε εξαγωγές στις 29 Μαΐου 2005, έξι μήνες νωρίτερα από την προκαθορισμένη ημερομηνία. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2009, είχαν γίνει εξαγωγές 57 φορτίων. Η επένδυσή του κόστισε περί το $1εκατ. δολάρια και βασικός στόχος είναι η γαλλική και η αμερικανική αγορά. Ο δεύτερος σταθμός υγροποίησης κόστισε περί τα $965 εκατ.. Η προκαθορισμένη ημερομηνία παράδοσής του ήταν τον Ιούλιο του 2006 και παραδόθηκε τον Σεπτέμβριο 2005. Η εξαγωγή του πρώτου του φορτίου έγινε στις 15 Σεπτεμβρίου 2005. Στόχος του είναι οι ιταλικές και οι αμερικανικές αγορές. Σε αυτό, η BG και η Petronas έχουν μερίδιο 38% έκαστη, ενώ από 12% έχουν η Egyptian Gas Holding Co και η Egyptian General Petroleum Corporation.

 

Ασιατική και ευρωπαϊκή αγορά
Έπειτα από επιτυχημένες γεωτρήσεις και την ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην περιοχή, ξεκίνησε η κατασκευή του πρώτου τερματικού το 2002. To 2013, η Αίγυπτος εξήγαγε 130 bcf υγροποιημένου φυσικού αερίου από το τερματικό του Ιντκού. Το μεγαλύτερο μέρος εξήχθη προς την Ασία (79%), με τη Νότια Κορέα να είναι βασικός προορισμός και να ακολουθούν η Ιαπωνία, η Κίνα, η Ινδία και η Ταϊβάν. Τα εν λόγω στοιχεία παρατέθηκαν στη στατιστική επισκόπηση της παγκόσμιας ενέργειας της BP για το 2014. Δεύτερος μεγαλύτερος προορισμός των εξαγωγών της Αιγύπτου από το Ιντκού ήταν η Ευρώπη. Αν και η Ευρώπη εισήγαγε τεράστιες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου από την Αίγυπτο, τα τελευταία χρόνια οι εισαγωγές από αιγυπτιακό έδαφος έχουν μειωθεί δραματικά. Αυτό βεβαίως δεν αφορά μόνο την Αίγυπτο, αλλά μια γενικότερη μείωση εισαγωγών ιδίως τα τελευταία τρία χρόνια, καθώς και έναν εξαιρετικό ανταγωνισμό του υγροποιημένου φυσικού αερίου σε επίπεδο παγκόσμιας αγοράς

 

Χοντραίνει το ενεργειακό παιχνίδι στην περιοχή
Πάντως, ως ιδιαίτερα θετική για την Κύπρο χαρακτηρίζεται η εξέλιξη της συμμετοχής της BG στο τεμάχιο 12 με ποσοστό 33% λόγω του παγκόσμιου βεληνεκούς της εταιρείας και εξαιτίας των οικονομικών της δυνατοτήτων καθώς μπορεί να υλοποιήσει μεγάλα πρότζεκτ.

 

Στο μεταξύ, η κυβέρνηση διαμηνύει προς πάσα κατεύθυνση, ότι η ενδεχόμενη επαναπροσέγγιση Ισραήλ - Τουρκίας, δεν επηρεάζει κατ’ ουδένα τρόπο τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κύπρου, οι οποίοι συνεχίζονται κανονικά. Σημειώνεται πως σε περίπτωση που υπάρξουν εξαγωγές ισραηλινού αερίου προς την Τουρκία, αυτές δεν θα αφορούν στη μεταφορά προς την Ευρώπη, αλλά στην κατανάλωση στην τουρκική αγορά, που αποτελεί εξαιρετικά ελκυστική εμπορική επιλογή για τις Noble/Delek, καθώς προσφέρει τιμές έως 30% - 35% υψηλότερες (περί τα 9 – 10 δολάρια/mbtu) από αυτές που μπορεί να διασφαλισθούν από την πώληση ισραηλινού αερίου στα τερματικά υγροποίησης της Αιγύπτου.

 

Σημειώνεται, τέλος, ότι οι σημερινοί ενεργειακοί σχεδιασμοί τόσο της Κύπρου όσο και των χωρών της ευρύτερης περιοχής της ανατολικής Μεσογείου, υπαγορεύουν διευρυμένο δίκτυο υποθαλάσσιων αγωγών, το οποίο θα στέλνει το φυσικό αέριο προς τα τερματικά της Αιγύπτου. Και αφότου το φυσικό αέριο θα υγροποιείται, θα παίρνει πορεία προς την αγορά της Αιγύπτου και σε δεύτερη φάση προς άλλες αγορές (εξαγωγή). Δυνητικοί αγοραστές, λόγω εγγύτητας αλλά και λόγω αναγκών που ανεβάζουν τις τιμές του φυσικού αερίου, αποτελούν η Ευρώπη και η Ασία. Η Ασία, μάλιστα, αποτελεί την περιοχή που σήμερα καταβάλλει τις πλέον υψηλές τιμές για εξασφάλιση φυσικού αερίου, προκειμένου να απεξαρτηθεί από το πετρέλαιο.

(reporter.com.cy)