Μοιάζει σαν να έχουν περάσει δεκαετίες από την εποχή που η ΕΧΑΕ βρισκόταν σε προχωρημένες συζητήσεις για να εξαγοράσει το βουλγαρικό Χρηματιστήριο, με στόχο τη δημιουργία μιας μεγάλης περιφερειακής αναδυόμενης αγοράς στη νοτιοανατολική Ευρώπη.
Κι όμως, ήταν μόλις πριν από εννέα χρόνια, το 2007, όταν ο Σπύρος Καπράλος τότε πρόεδρος του ομίλου "Ελληνικά Χρηματιστήρια" επισκεπτόταν τη Σόφια, συνοδευόμενος από τον τότε αντιπρόεδρο και νυν επικεφαλής του ομίλου Σωκράτη Λαζαρίδη, ως επικεφαλής πολυπληθούς αποστολής για να διαπραγματευτεί το πλαίσιο εξαγοράς ποσοστού 44% του Χρηματιστηρίου της Σόφιας που τότε βρισκόταν σε τροχιά ιδιωτικοποίησης.Το σχέδιο δεν προχώρησε, ούτε και το πλάνο που επίσης είχε προταθεί, δηλαδή η συνένωση των χρηματιστηρίων Αθήνας, Σόφιας, Λευκωσίας.
Ωστόσο, διαχρονικά οι επικεφαλής του ελληνικού Χρηματιστηρίου αναζητούσαν τρόπους για να "μεγαλώσουν" την εγχώρια αγορά. Η ανησυχία τους ήταν διττή: ως περιφερειακή αγορά θα έπρεπε το Χ.Α. να "προσδεθεί" σε κάποιο μεγαλύτερο ευρωπαϊκό χρηματιστήριο ή να παραμείνει ανεξάρτητο και να αναπτυχθεί οργανικά; Από τη μια η συνεργασία με ένα μεγάλο χρηματιστήριο ήταν πάντοτε δύσκολη, καθώς πολλές μικρές αγορές "εξαφανίζονταν", αλλά από την άλλη πλευρά, η επίτευξη της οργανικής ανάπτυξης κόστιζε πολλά για μια μικρή περιφερειακή αγορά.
Το κόστος της αδράνειας
Τελικώς, τίποτε δεν προχώρησε, πέρα από τη δημιουργία μιας κοινής πλατφόρμας μεταξύ Χ.Α. και Χ.Α.Κ. και έναν κοινό δείκτη Αθήνας - Κωνσταντινούπολης. Και, κάπως έτσι, το ελληνικό Χρηματιστήριο άρχισε να γίνεται πιο εσωστρεφές, να εγκλωβίζεται στους εγχώριους τραπεζικούς και χρηματοδοτικούς μηχανισμούς και σταδιακά να χάνει σε ποιότητα, καθώς πολλές εισηγμένες άρχιζαν να μετρούν ως "βαρίδι" και όχι ως πλεονέκτημα την παρουσία τους στο ταμπλό της Λ. Αθηνών.Τα παραδείγματα ηχηρών αποχωρήσεων, αν και όχι πάντοτε για τους ίδιους λόγους, ήταν πολλά τα προηγούμενα χρόνια: Παπαστράτος, Vodafone Ρanafon, Κωτσόβολος, Ιnteramerican, Παυλίδης, Χάλυψ, Ρόκας, Φοίνιξ, ΑΒ Βασιλόπουλος, Δέλτα Παγωτού, Ελαΐς και επί της ουσίας Coca-Cola HBC, και Viohalco πιο πρόσφατα. Η "αιμορραγία", όμως, δεν δείχνει ικανή να σταματήσει.
Πληγή
Οι προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν σήμερα οι ελληνικές εισηγμένες μοιάζουν πλέον ανυπέρβλητες. Η πρόσβαση σε χρηματοδότηση από τις εγχώριες τράπεζες έχει καταστεί προβληματική, όπως και από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα λόγω της "ελληνικότητάς" τους. Αντίστοιχα, το Χρηματιστήριο αδυνατεί να επιτελέσει τον ρόλο του ως μηχανισμός άντλησης "φθηνών" κεφαλαίων, ενώ οι περιορισμοί που υφίστανται πλέον τόσο στη λειτουργία τους όσο και στην αγορά από την εφαρμογή των capital controls δείχνουν να αποτελούν το τελειωτικό χτύπημα.
Διέξοδο δείχνει να αποτελεί η διπλή εισαγωγή (dual listing) σε μια ξένη κεφαλαιαγορά, συχνά με το μοντέλο μιας διασυνοριακής συγχώνευσης με απορρόφηση (cross border merger) και, κατά περίπτωση, τη διατήρηση-λειτουργία ενός ελληνικού υποκαταστήματος. Δυστυχώς για την ελληνική κεφαλαιαγορά, οι πληροφορίες που φθάνουν στα δημοσιογραφικά γραφεία κάνουν λόγο για ιδιαίτερα αυξημένο αριθμό εταιρειών που έχουν ζητήσει συμβουλευτικές υπηρεσίες προκειμένου να αναζητήσουν ξένες χρηματιστηριακές πατρίδες...
Επί του παρόντος, δεν μπορεί να ειπωθεί ποιες από αυτές θα υλοποιήσουν τα σχέδιά τους, ούτε πώς θα αντιδράσει το Χ.Α. Λόγου χάρη, πληροφορίες αναφέρουν ότι στο αρχικό πλάνο της Coca Cola HBC ήταν η πλήρης αποχώρηση από το ελληνικό Χρηματιστήριο, όμως οι επικεφαλής της μεταπείστηκαν και επέλεξαν το μοντέλο ενός dual listing, με κύρια αγορά το Λονδίνο. Ορισμένες επιχειρήσεις θεωρείται δεδομένο ότι δεν θα θελήσουν να διαταράξουν σε τέτοιο βαθμό τους δεσμούς με την ελληνική κεφαλαιαγορά, κάτι που μένει όμως να αποδειχθεί.
Ο Ηρακλής, η Τράπεζα Κύπρου και οι άλλοι...
Η επιδείνωση των συνθηκών στην ελληνική οικονομία και οι περιορισμοί που προκαλούν τα capital controls απειλούν πλέον ευθέως την ελληνική κεφαλαιαγορά με περιθωριοποίηση. Ο κίνδυνος να εξελιχθεί σε μια αγορά 15 ή και λιγότερων εταιρειών που να πληρούν τα επενδυτικά κριτήρια των ξένων θεσμικών είναι υπαρκτός και, εάν γίνουν πράξη τα (μακροπρόθεσμου ορίζοντα) σενάρια μιας πανευρωπαϊκής ενοποίησης των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών, ένα είδος... Champions League εισηγμένων στο οποίο θέση θα έχουν οι μεγάλες ελληνικές εταιρείες, τότε στο Χ.Α. θα απομείνουν ελάχιστοι να ασχολούνται.
Μία, πάντως, από τις περιπτώσεις εισηγμένης που προγραμματίζει έξοδο από το ελληνικό Χρηματιστήριο και εισαγωγή σε ξένη, μεγαλύτερη αγορά, αφορά την Τράπεζα Κύπρου. Ο όμιλος αποτελεί πλέον ένα χαρακτηριστικό turn around story έχοντας ολοκληρώσει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ύψους 1 δισ. ευρώ, με ιδιωτική τοποθέτηση σε θεσμικούς επενδυτές από την Ευρώπη, τη Β. Αμερική και τη Ρωσία (μεταξύ των οποίων και ο γνωστός Αμερικανός μεγαλοεπενδυτής Wilbur L. Ross) και ανοικτή προσφορά τίτλων προς υφιστάμενους μετόχους της.
Στο πλαίσιο ενός ευρύτερου Σχεδίου Αναδιάρθρωσης , το οποίο περιελάμβανε ένα εκτεταμένο bail-in (καταθέσεις ύψους 3,8 δισ. ευρώ, ομολογιακά δάνεια και δανειακό κεφάλαιο μετατράπηκαν σε μετοχές) και μια σύνθετη διαδικασία αύξησης κεφαλαίου (στο πλαίσιο της οποίας οι παλαιότεροι μέτοχοι υπέστησαν σημαντικό dilution), οι μετοχές της Τράπεζας Κύπρου ξεκίνησαν προ μηνών να επαναδιαπραγματεύονται σε Χ.Α. και Χ.Α.Κ.Οι επικεφαλής του Συγκροτήματος εξετάζουν τώρα την αποχώρηση από τη Λ. Αθηνών και το Χ.Α.Κ. (δεδομένης της υπερβολικά χαμηλής ρευστότητας στην κυπριακή χρηματιστηριακή αγορά) και την εισαγωγή της Τράπεζας Κύπρου σε ένα μια πιο διεθνοποιημένη αγορά, με πρώτη επιλογή το Xρηματιστήριο του Λονδίνου. Ήδη έχει ξεκινήσει η διαδικασία, με σύμβουλο την HSBC, με χρονικό ορίζοντα ενός listing το 2016.
Την ίδια στιγμή, με διαφορετική αφετηρία αλλά την ίδια κατάληξη, έχει δρομολογηθεί η αποχώρηση της ΑΓΕΤ Ηρακλής, θυγατρική της Lafarge, από το Χ.Α. έπειτα από παρουσία 96 ετών στο ταμπλό. Η κίνηση εντάσσεται στη συγχώνευση μεταξύ της Lafarge και της Holcim και την εισαγωγή των νέων μετοχών της Lafarge Holcim στα χρηματιστήρια της Ζυρίχης και του Παρισιού, όμως θα πρόκειται για άλλη μια εταιρεία που μέσα στο 2015 αποχωρεί, έπειτα από τις hellas on line, ΣΙΔΕΝΟΡ και Μοχλός.
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 8ης Αυγούστου