Η ΡΑΕ έθεσε σε δημόσια διαβούλευση την πρότασή της για τις
βασικές αρχές και κατευθύνσεις του Κώδικα Διαχείρισης των Ηλεκτρικών
Συστημάτων των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών.
Όπως αναφέρεται, οι αρχές αυτές διαμορφώθηκαν βάσει: α) του
Σχεδίου Κώδικα που είχε υποβληθεί από τη ΔΕΗ Α.Ε., ως Διαχειριστή των Μη
Διασυνδεδεμένων Νησιών, σύμφωνα με το προϊσχύσαν καθεστώς του ν. 2773/1999
(άρθρο 23α), και το οποίο Σχέδιο η ΡΑΕ έθεσε σε δημόσια διαβούλευση, καθώς και β) βάσει των
προτάσεων και παρατηρήσεων που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της διαβούλευσης αυτής.
Κατά τη διαμόρφωση της άποψής της, η ΡΑΕ έλαβε υπόψη της και
τις κατωτέρω
κρίσιμες παραμέτρους
και δεδομένα που αντανακλούν την υφιστάμενη κατάσταση στα μη διασυνδεδεμένα
νησιά:
1.Η ηλεκτροδότηση των μη
διασυνδεδεμένων νησιών στηρίζεται κυρίως σε πετρελαϊκές μονάδες ενός παραγωγού,
της ΔΕΗ Α.Ε. Συμπληρωματικά, συμβάλλουν μονάδες ΑΠΕ (κυρίως αιολικοί και
φωτοβολταϊκοί σταθμοί), υπό καθεστώς εγγυημένων τιμών αγοράς (feed-intariff).
2.Για την προμήθεια ηλεκτρικής
ενέργειας στους καταναλωτές των νησιών αυτών δραστηριοποιείται αποκλειστικά η
ΔΕΗ Α.Ε.
3.Το μέγεθος των συστημάτων και η
μέχρι σήμερα αποκτηθείσα εμπειρία στην ανάπτυξη νέων εγκαταστάσεων συμβατικής
παραγωγής (κατασκευή νέων σταθμών) στα νησιά δημιουργεί σοβαρές αμφιβολίες για
τη δυνατότητα δραστηριοποίησης νέων παραγωγών (π.χ. λόγω αδυναμίας εξεύρεσης
νέων θέσεων εγκατάστασης), από την οποία να αναμένει κανείς τη δημιουργία, έστω
στοιχειωδών, συνθηκών ανταγωνισμού στη δραστηριότητα αυτή.
4.Η αναμενόμενη ανάπτυξη νέων
εγκαταστάσεων ΑΠΕ στα νησιά, ακόμα και μονάδων μερικώς ή και πλήρως ελεγχόμενης
παραγωγής, βρίσκεται υπό καθεστώς εγγυημένων τιμών (feed-intariffs) και,
συνεπώς, δεν συμβάλει στη δημιουργία ανταγωνιστικών συνθηκών στην
ηλεκτροπαραγωγή των νησιών.
5.Οι ιδιαιτερότητες των ηλεκτρικών
συστημάτων των νησιών, λόγω: α) των σημαντικών εποχικών αυξομειώσεων της
ζήτησης και του χαμηλού Συντελεστή Φορτίου (π.χ. τουριστική περίοδος), β) της
δαπανηρής, ανά μονάδα ισχύος, κατασκευής και διαθεσιμότητας συμβατικών μονάδων
παραγωγής, λόγω του σχετικά περιορισμένου μεγέθους των συστημάτων και του
διαθέσιμου καυσίμου (πετρέλαιο), γ) της ανάγκης ύπαρξης σημαντικής εφεδρείας
ισχύος,και δ) της σημαντικής συμβολής των ΑΠΕ στην κάλυψη της
ζήτησης, οδηγούν σε αισθητά μειωμένη λειτουργία των συμβατικών μονάδων, με
σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ τους, ως προς το βαθμό χρησιμοποίησης, καθώς
και σε αδυναμία ανάκτησης του κεφαλαιουχικού κόστους για ορισμένες εξ’ αυτών,
μέσα από τους συνήθεις μηχανισμούς της αγοράς (π.χ. με μηχανισμό ΟΤΣ).
6.Η στηριζόμενη στη συμβατική
ηλεκτροπαραγωγή, με πετρελαϊκά καύσιμα, ηλεκτροδότηση των νησιών επιβαρύνει
τους καταναλωτές της επικράτειας, μέσω των χρεώσεων Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας
(ΥΚΩ), με το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των500 εκ. € ετησίως, το οποίο ήδη
αυξάνεται σημαντικά με την αύξηση των διεθνών τιμών του πετρελαίου, αλλά και
τις αυξήσεις του ΕΦΚ στο πετρέλαιο.
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, η ΡΑΕ έκρινε ότι το υπό
διαμόρφωση καθεστώς αγοράς στα μη διασυνδεδεμένα νησιά θα πρέπει να έχει ως
κύριο στόχο τη συγκράτηση του συνολικού κόστους παραγωγής, σε μια
ολιγοπωλιακή, στην καλύτερη περίπτωση, αγορά (όσον αφορά τη δραστηριότητα της
συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής), υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι διασφαλίζεται η
διατήρηση του αναγκαίου δυναμικού παραγωγής, για την απρόσκοπτη ηλεκτροδότηση
των νησιών. Περαιτέρω, ο Κώδικας θα πρέπει να διασφαλίζει τη δημιουργία των
καλύτερων δυνατών συνθηκών για την είσοδο σταθμών ΑΠΕ, από πλευράς τεχνικής
δυνατότητας και διαχείρισης, τόσο για τις ήδη χρησιμοποιούμενες τεχνολογίες
(αιολικά, φωτοβολταϊκά), όσο και για νέες (υβριδικά, ηλιοθερμικά, κ.λπ.).
Για το σκοπό αυτό, η ΡΑΕ προχώρησε στη διαμόρφωση ενός
νέου πλαισίου βασικών αρχών και κατευθύνσεων, αξιοποιώντας σημαντικό
μέρος των προτάσεων του Διαχειριστή, που ενσωματώνουν τη συμπυκνωμένη εμπειρία
του από τη μακρόχρονη διαχείριση του μεγάλου αριθμού (32 ηλεκτρικά συστήματα)
και ποικιλίας (π.χ. αιχμή ζήτησης από μερικές εκατοντάδες kW σε
αρκετές εκατοντάδες MW) αυτόνομων ηλεκτρικών συστημάτων της ελληνικής επικράτειας.
Βασική διαφοροποίηση της πρότασης της ΡΑΕ από το
προτεινόμενο από το Διαχειριστή Σχέδιο Κώδικα αποτελεί ο τρόπος κατάρτισης του
Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού, και συνακόλουθα ο τρόπος αμοιβής των
συμβατικών μονάδων. Πιο συγκεκριμένα, αντί του προτεινόμενου από το Διαχειριστή
μοντέλου τιμολογούμενων προσφορών ενέργειας και προσδιορισμού Οριακής Τιμής
Συστήματος (ΟΤΣ), βάσει της οποίας θα αμείβονται οι συμβατικές μονάδες
(τουλάχιστον οι νεώτερες), θα εκκαθαρίζονται οι αποκλίσεις παραγωγής και θα
χρεώνεται αντίστοιχα ο προμηθευτής, υιοθετείται από τη ΡΑΕ ένα απλοποιημένο
μοντέλο αμοιβής στο μεταβλητό κόστος κάθε μονάδας, που θα προσδιορίζεται
με ρυθμιζόμενο τρόπο(βάσει μεθοδολογίας), λαμβάνοντας υπ’ όψη τα τεχνικά
χαρακτηριστικά τύπου των μονάδων και τις λοιπές παραμέτρους κόστους (τρέχουσες
τιμές πετρελαίου, ΕΦΚ, λοιπά μεταβλητά κόστη, κ.λπ.).
Επιπλέον, για την καλύτερη δυνατή ενσωμάτωση (με ακριβέστερη
πρόβλεψη) της παραγωγής ΑΠΕ, υιοθετείται και η επικαιροποίηση του ημερήσιου
προγραμματισμού μέσα στην ημέρα κατανομής.
Επίσης, στην πρόταση της ΡΑΕ διαφέρει ο τρόπος
υπολογισμού του τιμήματος για τη διαθεσιμότητα ισχύος συμβατικών μονάδων, η
οποία, όπως προβλέπεται από το νόμο, τιμολογείται διακριτά από την ενέργεια.
Στόχος της διαφοροποίησης αυτής είναι ο προσδιορισμός ρυθμιζόμενου τιμήματος(βάσει
μεθοδολογίας), ανά τεχνολογία μονάδων, που να αντανακλά, στο μέτρο του εφικτού,
το πραγματικό κόστος διαθεσιμότητας της μονάδας. Προφανώς, σε περιπτώσεις
εγκατάστασης μονάδας μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας που διενεργείται από τη
ΡΑΕ, θα ακολουθούνται οι όροι της σύμβασης πώλησης.
Οι ανωτέρω βασικές διαφοροποιήσεις αποσκοπούν στη συγκράτηση
του κόστους παραγωγής, καθώς και στη διασφάλιση της αποπληρωμής των επενδύσεων.
Ως προς τις λοιπές βασικές αρχές και κατευθύνσεις του
Κώδικα, η ΡΑΕ στηρίχθηκε στις προτάσεις του Διαχειριστή, τις οποίες βελτίωσε
κατά την κρίση της. Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρονται παρακάτω ορισμένα
βασικά
θέματα που θίγονται στον Κώδικα :
α)Προβλέπεται η εκπόνηση μελετών, τόσο για τη
λειτουργία, διαχείριση και ανάπτυξη των ηλεκτρικών συστημάτων,με σκοπό τη
βέλτιστη ανάπτυξη κάθε ηλεκτρικού συστήματος, την ελάχιστη δυνατή επιβάρυνση
των καταναλωτών από τη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή και τη μεγιστοποίηση της
διείσδυσης των ΑΠΕ.
β) Παρέχονται τα κατάλληλα κίνητρα για τη βελτίωση της
αποδοτικότητας των μονάδων, μέσω του προτεινόμενου συστήματος αμοιβής των
συμβατικών μονάδων, ή για την αντικατάστασή τους, εφόσον η συνέχιση της
λειτουργίας τους κρίνεται ασύμφορη. Προφανώς, αυτό θα οδηγεί μακροπρόθεσμα σε
μείωση του κόστους παραγωγής, με όφελος που τελικά θα καρπώνεται ο καταναλωτής,
μέσω της μείωσης των χρεώσεων ΥΚΩ. Περαιτέρω, θα είναι δυνατός ο ανά νησί
προσδιορισμός του κόστους παραγωγής και των αντίστοιχων επιβαρύνσεων στο
λογαριασμό των ΥΚΩ.
γ)Προβλέπεται ειδικό καθεστώς για τη λειτουργία και
διαχείριση των μονάδων ΑΠΕ, περιλαμβανομένων και των υβριδικών σταθμών, ώστε να
διασφαλιστεί α) η κατά προτεραιότητα ένταξή τους, έναντι των συμβατικών
μονάδων, των οποίων η λειτουργία θα περιορίζεται στην ελάχιστη αναγκαία για την
ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία κάθε ηλεκτρικού συστήματος και για την κάλυψη
της ζήτησης, καθώς και β) η ισότιμη μεταχείριση των μονάδων ΑΠΕ με την όποια
αναγκαία διαφοροποίηση στη λειτουργία τους, στο βαθμό που αυτή δικαιολογείται
απόλυτα από τις προβλέψεις του νόμου αλλά και τις τεχνικές δυνατότητες των
μονάδων.
δ) Προβλέπεται η σύσταση των απαραίτητων λογαριασμών και η
τήρησή τους από τον αρμόδιο Διαχειριστή, καθώς και ο τρόπος εκκαθάρισης των
συναλλαγών με τους συμμετέχοντες στην αγορά (π.χ. παραγωγοί, προμηθευτές), όπως
και οι συναλλαγές με τους ειδικούς λογαριασμούς ΥΚΩ και ΑΠΕ.
Πάντως, η Αρχή σημειώνει ότι βάσει της πραγματικής
κατάστασης των υποδομών και στελέχωσης/οργάνωσης της διαχείρισης, στο νέο
καθεστώς που θα προβλέπει ο Κώδικας, απαιτείται σημαντική δουλειά και χρόνος,
για την οργάνωση του Διαχειριστή και τη δημιουργία των αναγκαίων υποδομών.
Συνεπώς, είναι αναγκαία η πρόβλεψη σχετικών μεταβατικών ρυθμίσεων, για την
ομαλή μετάβαση στο νέο καθεστώς, χωρίς εμπόδια στο άνοιγμα της αγοράς.
Κατόπιν των ανωτέρω, η ΡΑΕ θέτει την πρότασή της για τις
βασικές αρχές και κατευθύνσεις του Κώδικα σεδημόσια διαβούλευσημέχρι
τηΔευτέρα 31 Οκτωβρίου, χωρίς τη δυνατότητα παράτασής της, δεδομένων των
πολύ περιορισμένων χρονικών περιθωρίων για τη θέσπιση του Κώδικα.