Η
σύγχρονη Ελλάδα έχει αναδείξει λίγους ανθρώπους που πραγματικά αξίζουν να
χειρίζονται υποθέσεις του κράτους, αυτό που οι Γάλλοι ονομάζουν hommes d’ etat.
Ενας από τους πιο σημαντικούς τέτοιους ανθρώπους, ο Βύρων Θεοδωρόπουλος, έφυγε
χθες από τη ζωή. Ο Θεοδωρόπουλος ήταν ο «πρύτανης» του ελληνικού διπλωματικού
σώματος και μεγάλος δάσκαλος για πολλές γενιές Ελλήνων διπλωματών. Ανθρωπος με
μπόλικη σοφία, χιούμορ και ζωντάνια πνεύματος στεκόταν μέχρι το τέλος δίπλα
στους νέους ακολούθους που γνώριζε στην Διπλωματική Ακαδημία. Του άρεσε να
διηγείται τα όσα έζησε, που δεν ήταν και λίγα.
Ο
Θεοδωρόπουλος έζησε το πογκρόμ κατά του ελληνικού πληθυσμού της Πόλης από τη
θέση του προξένου. Συχνά θυμόταν τον «απίστευτο ήχο από τους λοστούς που
έσπαγαν τα μαγαζιά των Ρωμιών», καθώς περπατούσε στην κεντρική Λεωφόρο του Πέρα
για να στείλει ένα τηλεγράφημα στην κεντρική του υπηρεσία. Ακόμη διηγείτο την
τραγική συνάντηση που είχαν στον Εβρο οι Κόλλιας και Παπαδόπουλος με τον
Ντεμιρέλ, το φθινόπωρο του 1967, όταν ο τότε ισχυρός δικτάτορας ζητούσε από
τους Τούρκους «να δώσουν την Κύπρο, γιατί είναι μικρή και δεν έχει μεγάλη
σημασία»...
Το
χιούμορ του ήταν αγγλοσαξονικά «ξηρό» αλλά και απολαυστικό. Θυμάμαι κάποτε
έγραψα ότι «φωτίζει τα μυαλά μας» με τα γραπτά του. Την επόμενη μέρα δέχθηκα
ένα τηλεφώνημα πρωί πρωί: «Να σας στείλω τον λογαριασμό του ηλεκτρικού γιατί
μου φαίνεται πως καίω πολύ ρεύμα...». Μια άλλη φορά είχαμε συμμετάσχει σε ένα
σεμινάριο για το Κυπριακό σε μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Απέναντί του καθόταν ο
φίλος του παλαίμαχος Τούρκος διπλωμάτης (και έμπειρος πυγμάχος) Σουκόρου
Ελεγκτάγκ. Κάποια στιγμή, ενώπιον των υπολοίπων Ευρωπαίων, ο Θεοδωρόπουλος
ύψωσε αίφνης τη φωνή και άρχισε να φωνάζει: «Πώς τολμάτε να με αποκαλείτε εμένα
και τη χώρα μου ψεύτες, είστε παραπλανητικός» κ.ά. Οι υπόλοιποι συμμετέχοντες
σοκαρίστηκαν, η ροή της συζήτησης άλλαξε σε ευνοϊκότερη για τα ελληνικά
συμφέροντα κατεύθυνση και εκείνος έσκυψε και μου ψιθύρισε: «επαγγελματικές
τεχνικές, αντιλαμβάνεσθε». Επειτα από λίγα λεπτά, ο Τούρκος πρέσβης ανέσυρε από
μια τσάντα φωτογραφίες από ένα πικ νικ που είχαν κάνει με τον Θεοδωρόπουλο και
τις συζύγους τους κάπου στον Βόσπορο, το 1950. Ο Θεοδωρόπουλος βούρκωσε, τα
έχασε για λίγο και μετά μου ψιθύρισε: «Εχουν όμως και αυτοί τα επαγγελματικά
τους τρικ οι μπαγάσηδες, καταλαβαίνετε...»
Μετά
το 1974
Ο ρόλος
του Θεοδωρόπουλου ήταν καταλυτικός μετά το 1974 όταν υπηρέτησε ως μόνιμος
Υπηρεσιακός Γ.Γ. του υπουργείου Εξωτερικών αλλά και στις διαπραγματεύσεις για
την ένταξη της Ελλάδος στην ΕΟΚ. O Kωνσταντίνος Καραμανλής εκτιμούσε την
προσφορά του και ήταν από τους βασικούς του συμβούλους για θέματα εξωτερικής
πολιτικής. Το 1981, λίγο πριν από την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, ο βετεράνος
διπλωμάτης αποφάσισε να πάρει σύνταξη. Ο ίδιος έλεγε πως έβλεπε ότι ερχόταν «το
τέλος μιας εποχής» στη διοίκηση και στην εξωτερική πολιτική και γι’ αυτό δεν
ήθελε να παραμείνει στην ενεργό δράση.
Συνέχισε
όμως να γράφει ορισμένα εξαιρετικά κείμενα και βιβλία για το Αιγαίο και το
Κυπριακό. Μιλούσε συχνά για την ανάγκη να βρεθεί μια λύση στο Κυπριακό και μια
λογική διευθέτηση στο Αιγαίο, χωρίς όμως ποτέ να χάσει την αίσθηση του τι είναι
εφικτό και τι όχι. Ο φίλος του καθηγητής Θοδωρής Κουλουμπής τον θυμάται σε μια
εορταστική εκδήλωση στην Kωνσταντινούπολη, το 1988, λίγο μετά την ιστορική
συνάντηση Παπανδρέου - Οζάλ στο Νταβός. Ο Οζάλ έκοψε μια τούρτα, η ατμόσφαιρα
ήταν πλήρης ευφορίας αλλά ο Θεοδωρόπουλος σχολίασε με την γνωστή του σοφή
ψυχραιμία: «Μην ενθουσιάζεστε, θα απογοητευθείτε. Εχουμε πολλά ακόμη να
περάσουμε...»
Αυτή η
σοφία και η ψύχραιμη ρεαλιστική αντιμετώπιση βασισμένη σε τόσες εμπειρίες θα
λείψει πολύ, ιδιαίτερα στις επόμενες νέες γενιές διπλωματών που δεν θα έχουν
την τύχη να γνωρίσουν τον Βύρωνα Θεοδωρόπουλο.
Η
πορεία του και το έργο του
-
Γεννήθηκε στην Αθήνα 1920.
-
Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
- Εγινε
δεκτός στη διπλωματική υπηρεσία το 1946.
-
Υπηρέτησε με διάφορους βαθμούς στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία στον ΟΗΕ, στη
Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία στο ΝΑΤΟ, Πρόξενος στην Κωνσταντινούπολη,
Σύμβουλος στην Πρεσβεία Αγκυρας, Γενικός Πρόξενος στην Αλεξάνδρεια.
- Με
πρεσβευτικό βαθμό (1965) υπηρέτησε ως Διευθυντής Τουρκικών και Κυπριακών
Υποθέσεων στην Κεντρική Υπηρεσία, Πρέσβης στον Καναδά, Μόνιμος Αντιπρόσωπος
στην ΕΟΚ, Μόνιμος Αντιπρόσωπος στο ΝΑΤΟ.
- Από το
1976 μέχρι τη συμπλήρωση 35ετούς υπηρεσίας το 1981, οπότε και απεχώρησε,
διετέλεσε μόνιμος Υπηρεσιακός Γενικός Γραμματεύς του υπουργείου Εξωτερικών και
παράλληλα Πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής Διαπραγματεύσεων για την ένταξη της
Ελλάδος στην ΕΟΚ.
Μετά την
αποχώρησή του από την ενεργό υπηρεσία δημοσίευσε:
- «Το
Κυπριακό - Μια Ενδοσκόπηση» (από κοινού με τους Μ. Αλεξανδράκη και Ε. Λαγάκο).
- «Οι
Τούρκοι και Εμείς» (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών).
-
«Εξωτερική πολιτική - Διπλωματία - Διπλωμάτες».
- «Η
Εξωτερική Πολιτική της Νεότερης Ελλάδος - Μια Ανασκόπηση».
-
«Σκέψεις και Προβληματισμοί για την Εξωτερική μας πολιτική» (από κοινού με τους
Ε. Λαγάκο, Γ. Παπούλια και Ι. Τζούνη).
-
«Σύνορα: Η Μεταβαλλόμενη Σημασία του Εδαφικού Συνόρου».
-
«Θουκυδίδης Επίκαιρος».
- «Το
Παράλογο στις Διεθνείς Σχέσεις».
(από την εφημερίδα
«Καθημερινή», 26/2/2010)