Η σύνοδος κορυφής, διάρκειας δύο εβδομάδων, στην πόλη Μπέλεμ του Αμαζονίου συγκέντρωσε κυβερνήσεις από όλο τον κόσμο για να ενισχύσουν το περίπλοκο πλαίσιο του ΟΗΕ που στηρίζει την παγκόσμια δράση με στόχο την ανάσχεση της ανόδου της θερμοκρασίας και την αντιμετώπιση των επιβλαβών συνεπειών τους.
Η διοργανώτρια χώρα, η Βραζιλία, θέλει να υπάρξει συμφωνία σε δύο στάδια: ένα πακέτο την Τετάρτη, συμπεριλαμβανομένων στοιχείων που πριν από μια εβδομάδα θεωρήθηκαν πολύ ακανθώδη για να συμπεριληφθούν ακόμη και στην επίσημη ατζέντα, και ένα άλλο που θα αφορά την ολοκλήρωση τυχόν εκκρεμών ζητημάτων μέχρι την Παρασκευή.
Στην αρχή της COP30, δεν ήταν σαφές εάν θα υπήρχε προσπάθεια διαπραγμάτευσης τελικής συμφωνίας στο τέλος της συνόδου κορυφής. «Νομίζω ότι είναι μια τολμηρή κίνηση. Θα μπορούσε να λειτουργήσει, αν και είναι επίσης ένας κίνδυνος, γιατί τα μέρη δεν θα είχαν κίνητρο να σπεύσουν να καταλήξουν σε συμφωνία αν γνωρίζουν ότι υπάρχει ακόμη χρόνος», δήλωσε ένας Ευρωπαίος διαπραγματευτής.
Ο ΓΓ του ΟΗΕ επιστρέφει για να συναντήσει τον πρόεδρο της Βραζιλίας
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες επέστρεψε στο Μπέλεμ την Τρίτη και θα συναντηθεί με τον Πρόεδρο της Βραζιλίας Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα την Τετάρτη.
Ο Λούλα δήλωσε ότι η συνάντηση σχεδιάστηκε για να «ενδυναμώσει την κλιματική διακυβέρνηση και την πολυμερή προσέγγιση».
Στα πιο δύσκολα θέματα περιλαμβάνονται ο προσδιορισμός του τρόπου με τον οποίο οι πλούσιες χώρες θα παρέχουν χρηματοδότηση σε φτωχότερες χώρες ώστε οι τελευταίες να στραφούν προς καθαρές μορφές ενέργειας, καθώς και το τι πρέπει να γίνει για το χάσμα μεταξύ των δεσμεύσεων που έχουν κάνει τα κράτη ως προς τις περικοπές εκπομπών και εκείνων που απαιτούνται για να σταματήσει η άνοδος της θερμοκρασίας.
Ορισμένα κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Βραζιλίας, θέλουν να υιοθετηθεί ένας οδικός χάρτης που θα βοηθήσει τις χώρες να εφαρμόσουν τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στο COP28 το 2023 για τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων.
Μετά τις αντικρουόμενες προσδοκίες που δημιουργήθηκαν από τις πρόσφατες συνόδους κορυφής της COP – και που όλες διήρκεσαν περισσότερο από το προγραμματισμένο - ο πρόεδρος της Βραζιλίας COP30 Andre Correa do Lago δήλωσε αργά τη Δευτέρα ότι έχει την υποστήριξη των παρευρισκομένων για να πιέσει σκληρά για ένα πρώιμο αποτέλεσμα. Οι συνομιλίες διήρκεσαν μετά τα μεσάνυχτα και ήταν προγραμματισμένο να διεξαχθούν και πάλι αργά την Τρίτη.
Αγεφύρωτες παραμένουν οι διαφορές
Δύο διαπραγματευτές και δύο παρατηρητές τρίτων μερών, στους οποίους επιτρέπεται να συμμετάσχουν στις συνομιλίες, περιέγραψαν χωριστά στο Reuters ένα ευρύ φάσμα διαφωνιών που δεν έχουν ακόμη επιλυθεί. Ζητήματα όπως η παροχή χρηματοδότησης έχουν εδώ και καιρό προβληματίσει τις ανεπτυγμένες χώρες, πολλές από τις οποίες αντιμετωπίζουν δημοσιονομική στενότητα και έχουν να λάβουν υπ’ όψιν και άλλες εσωτερικές προτεραιότητες, όπως αυτή της ασφάλειας, σε αντίθεση με τις πιο ευάλωτες χώρες, όπως τα μικρά νησιωτικά κράτη που απειλούνται από την άνοδο της θάλασσας.
Ορισμένες από αυτές τις διαφορές αποτυπώθηκαν σε ένα προσχέδιο κειμένου που δημοσιεύτηκε από την προεδρία της COP30, το οποίο παρουσίαζε ένα ευρύ φάσμα επιλογών για την τελική διατύπωση στα βασικά ζητήματα, δίνοντας ελάχιστη ένδειξη για το πού θα καταλήξει η τελική συμφωνία.
Ένας παρατηρητής είπε στο Reuters ότι οι εκπρόσωποι αγωνίζονται να καταλήξουν σε τελικές συμφωνίες. «Έχουν μαζέψει όλα τα ακανθώδη θέματα σε ένα δωμάτιο και κάθε φορά που μια συζήτηση αποκτούσε δυναμική, κάποιος άλλος την απομάκρυνε αναφέροντας κάτι άλλο», είπαν οι παρατηρητές.