Τεχνητή Νοημοσύνη: Άνθρωπος, Υπεράνθρωπος ή Υπάνθρωπος;

Τεχνητή Νοημοσύνη: Άνθρωπος, Υπεράνθρωπος ή Υπάνθρωπος;
του Σπύρου Β. Μπαζίνα
Τετ, 5 Νοεμβρίου 2025 - 14:50

Σύμφωνα με την Morgan Stanley, μέχρι το 2028, 2,9 τρισ. δολ. θα επενδυθούν σε κέντρα δεδομένων στις Ηπα (μόλις 0,5 τρισ. στο οδικό σύστημα και 0,3 τρισ. στο διαστημικό πρόγραμμα «Απόλλων»)! Τα οφέλη λοιπόν της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), ιδίως για την δημιουργία περιεχομένου, την ιατρική διάγνωση και την οικονομική ανάλυση, είναι ευρέως γνωστά και αποδεκτά

Οι κίνδυνοι όμως, ιδίως από την παραπληροφόρηση, την αυτοματοποίηση όπλων και την ανεξέλεγκτη ὑπερ-νοημοσύνη για την επιβίωση της ανθρωπότητας, δεν είναι το ίδιο γνωστά.

Και όμως, σε πρόσφατο τεχνολογικό συνέδριο στο Λονδίνο, σε απάντηση σε ερώτηση σχετικά με το αν η ΤΝ θα μπορούσε να γίνει πιο επικίνδυνη από τα πυρηνικά όπλα, ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της Google, Eric Schmidt, έστειλε μια σαφή προειδοποίηση: «Υπάρχουν στοιχεία ότι μπορείτε να πάρετε μοντέλα, κλειστά ή ανοιχτά, και να τα χακάρετε για να αφαιρέσετε τα προστατευτικά τους κιγκλιδώματα. Έτσι, κατά την διάρκεια της εκπαίδευσής τους, μαθαίνουν πολλά πράγματα. Ένα κακό παράδειγμα θα ήταν να μάθουν πως να σκοτώνουν». Παρά τις προειδοποιήσεις αυτές, ο Schmidt παραμένει αισιόδοξος για τα μακροπρόθεσμα οφέλη της ΤΝ (Thomas Barrabi, “Google’s ex-CEO Eric Schmidt shares dire warning of homicidal AI models”, «New York Post», 9.10.2025).

Ακόμη και ο ίδιος ο νονός της ΤΝ, ο νομπελίστας μηχανικός υπολογιστών και πρώην επί κεφαλής της Google Geoffrey Hinton, προειδοποίησε πρόσφατα ότι υπάρχει μια 10-20% πιθανότητα ότι η ΤΝ θα αποκτήσει αυτοσυνειδησία και βούληση και θα υποδουλώσει και εξαφανίσει την ανθρωπότητα, μάλλον μέσα στα επόμενα 5 με 20 χρόνια. Και αυτό γιατί θα αναπτύξει σύντομα δυο στόχους, να επιβιώσει και να έχει τον έλεγχο. Για να αποφευχθεί αυτός ο κίνδυνος, το 2023, ο Hinton είχε προτείνει να σταματήσει προσωρινά η ανάπτυξη του CPT-4 και, πιο πρόσφατα, να συγκεντρωθεί η έρευνα, όχι στο πως θα υποταχθεί η ΤΝ στον άνθρωπο, αλλά στο πως θα αναπτύξει... μητρικά αισθήματα (!), ώστε, κι αν καθοδηγεί, να μην καταστρέψει το παιδί της, τον άνθρωπο (βλ. Matt Egan, “The ‘godfather of AI’ reveals the only way humanity can survive superintelligent AI”, CNN Business, 14.08.2025).

Επίσης, σε άλλο πρόσφατο συνέδριο στην Κεντρική Τράπεζα των Ηπα στην Ουάσιγκτων για την επίδραση της ΤΝ στην χρηματοοικονομική βιομηχανία, ο Sam Altman, διευθύνων σύμβουλος της Open AI, δήλωσε ότι η ΤΝ μπορεί πολύ σύντομα, για παράδειγμα, με την μίμηση της φωνής, να προκαλέσει μια παγκόσμια τραπεζική κρίση. Και, σε απάντηση ερώτησης τι τον κρατά άγρυπνο την νύχτα, απάντησε ότι οι σημαντικωτεροι κίνδυνοι της ΤΝ είναι να βρεθεί υπό τον έλεγχο εχθρών ή εγκληματιών, να ανεξαρτητοποιηθεί από τον άνθρωπο και να αναλάβει την διακυβέρνηση του κόσμου (Nick Lichtenberg, «Fortune», 24.07.2025).

Επί πλέον, σε πρόσφατο άρθρο του στον «Guardian», ο ιστορικός και φιλόσοφος Yuval Noah Harari παρατηρεί ότι: «Η ΤΝ αποτελεί μια άνευ προηγουμένου απειλή για την ανθρωπότητα, επειδή είναι η πρώτη τεχνολογία στην Ιστορία που μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις και να δημιουργεί νέες ιδέες από μόνη της. Οι πυρηνικές βόμβες δεν αποφασίζουν οι ίδιες ποιον θα σκοτώσουν, ούτε μπορούν να βελτιωθούν μόνες τους ή να εφεύρουν ακόμη πιο ισχυρές βόμβες. Αντίθετα, τα αυτόνομα μη επανδρωμένα αεροσκάφη μπορούν να αποφασίσουν μόνα τους ποιον θα σκοτώσουν και η ΤΝ μπορεί να δημιουργήσει νέα σχέδια βομβών, πρωτοφανείς στρατιωτικές στρατηγικές και καλύτερες τεχνικές. Η μεγαλύτερη απειλή της ΤΝ είναι ότι καλούμε στη Γη αμέτρητους νέους ισχυρούς παράγοντες που είναι δυνητικά πιο έξυπνοι και ευφάνταστοι από εμάς και τους οποίους δεν κατανοούμε ή δεν ελέγχουμε πλήρως» (Yuval Noah Harari, “Never summon a power you can’t control’: Yuval Noah Harari on how AI could threaten democracy and divide the world”, «The Guardian», 24.08.2024).

Παλαιότερα, με τα βιβλία του, ο Harari είχε προειδοποιήσει ότι η ΤΝ μπορεί να υποκαταστήσει τον homo sapiens και να δημιουργήσει τον homo deus, τον υπεράνθρωπο ή απάνθρωπο που θα κυριαρχήσει ελέγχοντας τους αλγόριθμους («Sapiens, Μια σύντομη ιστορία του ανθρώπου», εκδ. Αλεξάνδρεια, 2015 και «Homo Deus, Μια σύντομη ιστορία του μέλλοντος», εκδ. Αλεξάνδρεια, 2016).

Με άλλα λόγια, για την ΤΝ δεν ισχύει ότι, ως επιστημονικό επίτευγμα, είναι ηθικά ουδέτερη και σημασία έχει αν θα την χρησιμοποιήσουμε σωστά ή λάθος. Και σωστά να την χρησιμοποιήσουμε, η εξέλιξή της θα εξαρτηθεί από την ίδια, όχι από μας. Δεν θα υπακούσει στις οδηγίες μας. Θα μιμηθεί και θα ξεπεράσει την όποια καλή ή κακή συμπεριφορά μας! Και το βασικό θέμα είναι ότι, με το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού να ελέγχει σχεδόν το 50% του παγκόσμιου πλούτου και να ετοιμάζεται να επενδύσει τεράστια ποσά στην ΤΝ, δεν φαίνεται να υπάρχουν μηχανισμοί ή θεσμοί ικανοί να ελέγξουν την ΤΝ και να την θέσουν στην υπηρεσία της ανθρωπότητας.

Συνεπώς, όσα καλά λέγονται σχετικά με την ΤΝ, την δημοκρατία, την ελεύθερη αγορά, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, μόνο ως ευσεβείς πόθοι μπορούν να εκληφθούν. Ευσεβείς πόθοι για τους πολλούς. Αλλά ασεβείς πόθοι για τους λίγους, που νομίζουν ότι θα πάρουν τον έλεγχο των αλγορίθμων και θα συμμετάσχουν στο μεγάλο φαγοπότι, ενω, στην πραγματικότητα, και αυτοί υπηρέτες της ΤΝ θα γίνουν. Αλλά, όταν ο άνθρωπος, υπεράνθρωπος ή υπάνθρωπος κάνει σχέδια, ο Θεός γελάει...

(από την εφημερίδα «ΕΣΤΙΑ»)

Ακολουθήστε το energia.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του energia.gr

Διαβάστε ακόμα