στους κόλπους της ίδιας της ευρύτερης γειτονιάς μας. Ακόμα και εντός της Κεντρικής και ΝΑ Ευρώπης, (περιοχή CESEC), καταγράφονται πλέον σημαντικές αποκλίσεις.
Το αναγνωρίζει με προχθεσινή του ανάρτηση ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νίκος Τσάφος, σημειώνοντας ότι «στη δική μας γωνιά της
Στην ουσία, η αναφορά παραπέμπει στην Σλοβακία που προχθες είχε τιμή χονδρικής 90 €/ MWh, όταν λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα, στα σύνορα με την Ουγγαρία, δηλαδή την απόληξη του «βαλκανικού διαδρόμου Ρουμανίας- Βουλγαρίας -Ελλάδας», η τιμή ανέβαινε στα 116 €/ MWh (+29%), διαφορά που δεν δικαιολογείται για διασυνδεδεμένες και γειτονικές χώρες σε μια ενιαία αγορά.
Τα πράγματα ήταν ακόμη χειρότερα πριν από μια εβδομάδα (20 Οκτωβρίου) όταν η πάντα «ύποπτη» για παιχνίδια με τις διασυνοριακές ροές, Αυστρία, είχε τιμή χονδρικής 109,41 €/ MWh, αλλά η γείτονα Ουγγαρία «έπαιζε» στα 161,16 €/ MWh. Στη βραδυνή μάλιστα αιχμή, στη μεν Αυστρία η τιμή έφτανε τα 164,58 €/ MWh, έναντι 414,06 €/ MWh στη διπλανή Ουγγαρία. Απόκλιση 151%.
Και αν κάποιες ημέρες οι τιμές στο ελληνικό χρηματιστήριο κινούνται χαμηλά (96 €/ MWh τη Δευτέρα) αυτό είναι καθαρά συγκυριακό και οφείλεται στην ηλιοφάνεια, καθώς δουλεύουν μαζικά τα φωτοβολταικά, κάτι που δεν συνέβαινε μια εβδομάδα πριν όταν είχαμε τη 2η ακριβότερη τιμή χονδρικής στην Ευρώπη (158 €/ MWh).
Ασφαλώς το γεγονός ότι στην Ευρώπη δεν έχουμε ενιαία αγορά ενέργειας, παρά 27 διαφορετικές, δεν αποτελεί είδηση. Αλλά, η επανάληψη του φαινομένου και μάλιστα καθ’ οδόν προς το χειμώνα, δείχνει ότι η ενεργοποίηση από τον Ιούλιο της πολυδιαφημισμένης Task Force, για την αντιμετώπιση σε real time της ανόδου των τιμών λόγω κακής χρήσης των διασυνδέσεων από την Κεντρική προς τη ΝΑ Ευρώπη, έφερε ελάχιστα αποτελέσματα. Και ο λόγος που μέσα στο καλοκαίρι δεν ζήσαμε απότομες αυξήσεις οφείλονταν στο γεγονός ότι φέτος η περιοχή δεν αντιμετώπισε ακραίους καύσωνες, όχι στην «ομάδα ταχείας απόκρισης».
Τα παραπάνω απασχόλησαν προχθες την υπουργική συνάντηση της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου για την Ενεργειακή Συνδεσιμότητα της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης (CESEC) στο Βουκουρέστι, όπου συμμετείχε και ο κ. Τσάφος, και με ατζέντα όχι μόνο τις διαπιστωμένες στρεβλώσεις στις διασυνοριακές συναλλαγές, όσο κυρίως το τι έχει κάνει η Κομισιόν για να τις αντιμετωπίσει. Παρών στη συνεδρίαση ήταν και ο Επίτροπος Ενέργειας Νταν Γιόργκενσεν.
«Πριν από το τέλος του έτους, θα προτείνω ένα Ευρωπαϊκό Πακέτο Δικτύων (European Grids Package), για να καταστήσουμε τον σχεδιασμό δικτύων πιο αποτελεσματικό, να επιταχύνουμε την αδειοδότηση και να μειώσουμε τις τιμές ενέργειας», επεσήμανε σε χθεσινή του ανάρτηση για τη σύνοδο των υπουργών του CESEC, ο κ. Γιόργκενσεν.
Η ελληνική πλευρά, όπως και οι χώρες της περιοχής, θέλουν να ελπίζουν ότι στο Grids Package θα συμπεριληφθούν μέτρα που θα συμβάλλουν στη μείωση των αποκλίσεων. Αλλωστε η διάγνωση ότι οι μεγάλες αποκλίσεις τιμών μεταξύ Κεντρικής και ΝΑ Ευρώπης οφείλονται στις περιορισμένες ροές ενέργειας μεταξύ των δύο περιοχών, έχει ήδη γίνει από το Σεπτέμβριο και φέρει τη σφραγίδα του φορέα που εκπροσωπεί όλους τους ευρωπαίους ρυθμιστές, του ACER (Monitoring Report 2025).
Σε εκείνη την έκθεση, που μέχρι τώρα δεν έχει αξιοποιηθεί, ο ευρωπαϊκός φορέας επεσήμαινε ότι αν γινόταν πλήρης αξιοποίηση των διασυνδέσεων, θα ήταν πολύ λιγότερες οι ώρες με πολύ υψηλές τιμές, ενώ κατά μέσον όρο οι τιμές θα ήταν χαμηλότερες.
Στην ίδια περίπου γραμμή κινήθηκε και το προχθεσινό κείμενο συμπερασμάτων της υπουργικής συνόδου του CESEC, που διαπιστώνει επίμονες διαφορές τιμών, καλώντας τη Κομισιόν σε επείγουσα δράση, μιλά για την ανάγκη διασφάλισης ισότιμων όρων ανταγωνισμού εντός ΕΕ και αναδεικνύει ξανά το θέμα της δίκαιης διαμετακόμισης ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Δυτικής, Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Κυρίως όμως ζητά την έγκαιρη κατανομή τουλάχιστον του 70% της δυναμικότητας μεταφοράς των ευρωπαϊκών διασυνδέσεων για το διασυνοριακό εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας, διασφαλίζοντας παράλληλα την ασφαλή λειτουργία του συστήματος.
Τα αυστριακά «κόλπα» και η ανοχή της Κομισιόν
Ασφαλώς και τα παραπάνω δεν έχουν καμία αξία αν η Κομισιόν δεν υλοποιήσει τις προτάσεις του ACER, που μεταξύ των άλλων «φωτογράφιζε» την Αυστρία, θέτοντας θέμα αυστηροποίησης των εξαιρέσεων που δίνονται στα κράτη μέλη από την υποχρέωση να διαθέτουν τα σημεία του δικτύου τους (network elements) για διασυνοριακό εμπόριο.
Σε καταγγελία που είχαν υποβάλει τον Ιούλιο προς τη Κομισιόν, τρεις σύνδεσμοι ενεργοβόρων βιομηχανιών, της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, ανέφεραν ότι ο Διαχειριστής της χώρας Austrian Power Grid (APG), με την ανοχή της Επιτροπής, μπλοκάρει συστηματικά τον χώρο στις ηλεκτρικές διασυνδέσεις που έχει με τις γειτονικές χώρες, εν προκειμένω με την Ουγγαρία, από την οποία και ξεκινά ο άξονας που κατεβαίνει μέχρι τη χώρα μας. Ανάλογη τακτική λέγεται ότι ακολουθεί κατά καιρούς και η Σλοβακία.
Στην ίδια επιστολή οι τρεις σύνδεσμοι της Ελλάδας (ΕΒΙΚΕΝ), της Βουλγαρίας (BFIEC) και της Ρουμανίας (ΑCER), αποκάλυπταν ότι η Αυστρία έχει καταφέρει εδώ και έξι συναπτά έτη να «απαλλάσσεται» από την υποχρέωση του κοινοτικού Κανονισμού 2019/943, άρθρο 16(8) για την ενιαία αγορά ενέργειας. Σύμφωνα με αυτόν, η μεταφορική ικανότητα των διεθνών διασυνδέσεων κάθε χώρας πρέπει να αξιοποιείται τουλάχιστον κατά 70% για εισαγωγές και εξαγωγές προς τις άλλες χώρες-μέλη.
Σύμφωνα ωστόσο με την επιστολή, η Αυστρία, για λόγους διατήρησης της επιχειρησιακής ασφάλειας του δικού της ηλεκτρικού δικτύου, ζητά και καταφέρνει να παίρνει σταθερά από το 2020 εξαίρεση από την Κομισιόν ως προς την παραπάνω υποχρέωση. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό η χορήγηση παρέκκλισης σε μια χώρα δεν μπορεί να ξεπερνά τον ένα χρόνο.
Γιόργκενσεν: Μειώστε τους φόρους…
Στη παρούσα πάντως φάση, η Κομισιόν συνεχίζει να κινείται στη γνώριμη κατεύθυνση των εισηγήσεων προς τις χώρες -μέλη να βάλουν «μαχαίρι» στους φόρους των λογαριασμών ρεύματος (στην Ελλάδα είναι χαμηλοί), όπως δείχνει η συνέντευξη που παραχώρησε ο Επίτροπος Γιόργκενσεν στη ρουμανική ιστοσελίδα HotNews.
«Οσο αυξάνεται η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ, τόσο θα μειώνονται οι λογαριασμοί ρεύματος. Στο μεσοδιάστημα, οι λογαριασμοί θα μπορούσαν να μειωθούν άμεσα εάν η κυβέρνηση μειώσει τους φόρους σε αυτόν τον τομέα», ανέφερε ο Επίτροπος, παροτρύνοντας τη ρουμανική κυβέρνηση να τους χαμηλώσει.
Στην πραγματικότητα ωστόσο, η πρόταση Γιόργκενσεν που είχε συμπεριληφθεί στο πρώτο πακέτο μέτρων της Κομισιόν για τις τιμές (Affordable Energy Action Plan, Φεβρουάριος 2025), παραγνωρίζει ότι δεν έχουν και οι 27 χώρες τις ίδιες δημοσιονομικές δυνατότητες. Και ότι αν συνέβαινε αυτό που προτείνει, τότε χώρες με «λίπος» στο κρατικό προϋπολογισμό, όπως η Γερμανία, που έχουν τις αντοχές να καλύψουν το κενό από τη μείωση των φόρων, μπορούν να γίνουν πολύ πιο ανταγωνιστικές έναντι των άλλων.
*Από euro2day.gr