Η κοινοβουλευτική συζήτηση της περασμένης Πέμπτης για την εξωτερική πολιτική είχε μία και μοναδική είδηση. Ηταν η αναγγελία από τον Πρωθυπουργό της Συνόδου των Παράκτιων Κρατών της Ανατολικής Μεσογείου.
Πότε ακριβώς θα συγκληθεί αυτή η Σύνοδος παραμένει προς το παρόν άγνωστο, όμως πολιτικοί παράγοντες και παρατηρητές θεωρούν ότι η χρονική στιγμή της ανακοίνωσης από τον Κυριάκο Μητσοτάκη δεν ήταν τυχαία.
Ορισμένες πηγές εκτιμούν ότι πρόκειται για το πρώτο σοβαρό δείγμα της αναμενόμενης από καιρό διπλωματικής κινητικότητας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με την «παρότρυνση» των ΗΠΑ και σε συνδυασμό με την άρση της εκκρεμότητας στην αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα, εν αναμονή της ανάληψης καθηκόντων από την Κίμπερλι Γκίλφγοϊλ τις επόμενες εβδομάδες.
Οι ίδιες πηγές όμως υπενθυμίζουν μία αλληλουχία γεγονότων των τελευταίων μηνών και μία σειρά αναμενόμενων εξελίξεων.
Μεταξύ αυτών οι δηλώσεις του αμερικανού πρεσβευτή στην Αγκυρα, Τομ Μπάρακ για τη στενή συνεργασία που αναμένεται να έχει με την Κίμπερλι Γκίλφοϊλ, η εκδήλωση ενδιαφέροντος από την αμερικανική Chevron για τα κοιτάσματα νοτίως της Κρήτης και της Πελοποννήσου, η ρηματική διακοίνωση της Αιγύπτου με την οποία απορρίπτονταν τα όρια της λιβυκής υφαλοκρηπίδας, η επίσκεψη στην Αθήνα του αμερικανού υπουργού Εσωτερικών, αρμόδιου για ενεργειακά θέματα, Νταγκ Μπέργκαμ, αλλά και η επικείμενη επίσκεψη του υπουργού Ενέργειας των ΗΠΑ, Κρις Ράιτ στις αρχές Νοεμβρίου.
Αν μη τι άλλο, όλα αυτά τα στοιχεία επιβεβαιώνουν το αμερικανικό ενδιαφέρον, το οποίο θεωρείται καταλυτική παράμετρος σε κάθε συζήτηση τέτοιου είδους. Ταυτόχρονα προσφέρουν μία σοβαρή ένδειξη για την πρόθεση της Ουάσιγκτον να προωθήσει τα σχέδια για την τακτοποίηση γεωπολιτικών εκκρεμοτήτων στην ΝΑ Μεσόγειο. Βασικό κίνητρο σε αυτήν τη διαδικασία είναι τα επιχειρηματικά συμφέροντα.
Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι υπό αυτό το πρίσμα, η ανακοίνωση της Συνόδου Παράκτιων Κρατών έγινε με την επίγνωση ότι δρομολογούνται σχεδιασμοί, ενδεχομένως και παρεμβάσεις από αμερικανικής πλευράς και εν όψει ενός τέτοιου ενδεχομένου, η Ελλάδα φαίνεται να επιλέγει έναν ρόλο επισπεύδοντος μέρους σε μία τέτοια διαδικασία.
Την ίδια στιγμή και με δεδομένη την ματαίωση της συνάντησης με τον Ταγίπ Ερντογάν, ο Πρωθυπουργός έδειξε με την ανακοίνωση της σχεδιαζόμενης διάσκεψης, ότι ο ελληνοτουρκικός διάλογος για τις θαλάσσιες ζώνες κατά πάσα βεβαιότητα εντάσσεται πλέον σε ένα ευρύτερο πλαίσιο.
Από το σημείο αυτό κι έπειτα παρουσιάζονται μία σειρά αγκάθια και τα αντίστοιχα ερωτήματα.
Μεταξύ αυτών, θα πρέπει να αποσαφηνιστεί ποια ακριβώς κράτη θα κληθούν να συνομιλήσουν για όλα τα κρίσιμα ζητήματα της περιοχής, από τις θαλάσσιες ζώνες και τα ενεργειακά, έως τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, την αλιεία και, φυσικά, το μεταναστευτικό. Σύμφωνα πάντως με κυβερνητικές πηγές η πρόταση του πρωθυπουργού θα αφορά τη δημιουργία ενός «Πολυμερούς Σχήματος 5Χ5» στην Ανατολική Μεσόγειο, με τη συμμετοχή Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου, Τουρκίας και Λιβύης, με βασικά θέματα συζήτησης το μεταναστευτικό, την προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος, τη συνδεσιμότητα, τις οριοθετήσεις θαλασσίων ζωνών και την πολιτική προστασία.
Μένει να φανεί σε ποιο χρόνο θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μία τέτοια συζήτηση και, προφανώς, ποιοι θα συμμετάσχουν σε αυτήν.
Το ζήτημα των συμμετοχών είναι πιο σύνθετο από ότι μπορεί αρχικά να θεωρείται.
Πώς θα καθίσουν για παράδειγμα στο ίδιο τραπέζι η Τουρκία και η Κύπρος; Πώς μπορεί να λείπει το Ισραήλ; Αλλά και πώς θα είναι δυνατόν να συνομιλήσουν η Τουρκία με το Ισραήλ, ενώ είναι σε εξέλιξη μία μεταξύ τους σύγκρουση στα συριακά εδάφη; Πώς θα αντιμετωπιστεί το θέμα της υπό κατοχή Συρίας; Τι θα συμβεί αν η Τουρκία αξιώσει να συμμετάσχει σε μία τέτοια συνάντηση και το ψευδοκράτος της κατεχόμενης Κύπρου; Ποιος θα εκπροσωπήσει τη Λιβύη και πώς θα αντιμετωπιστεί το θέμα του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου; Πολύ δε περισσότερο, ποιοι κίνδυνοι θα ήταν δυνατόν να παρουσιαστούν, αν η Τουρκία ανοίξει σε μία τέτοια σύνοδο όλη τη βεντάλια των διεκδικήσεών της, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στο Αιγαίο;
Όσο οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα εκκρεμούν, εκτιμάται ότι η δήλωση του Πρωθυπουργού είναι το πρώτο δείγμα της κινητικότητας που αναμένεται να εκδηλωθεί στην ευρύτερη περιοχή, με σαφή αμερικανική παρότρυνση ή και εμπλοκή, με δεδομένο το ενδιαφέρον των ενεργειακών κολοσσών των ΗΠΑ για τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην περιοχή και σε μη ανακηρυγμένες ΑΟΖ μεταξύ των γειτονικών κρατών.
Πολιτικοί παράγοντες στην Αθήνα υπογραμμίζουν ότι εν όψει όλων αυτών, η ελληνική πλευρά οφείλει να είναι προετοιμασμένη για όλα τα σενάρια, κάποια από τα οποία μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα ευχάριστα.
Άλλες πηγές, σημειώνουν ότι ο μεγάλος άγνωστος Χ μίας τέτοιας διαδικασίας είναι οι ακριβείς επιδιώξεις της αμερικανικής πλευράς και ο τρόπος με τον οποίο θα θελήσει να τις επιτύχει/επιβάλλει. Κρίσιμα στοιχεία ως προς αυτά είναι η αντίληψη της σημερινής ηγεσίας των ΗΠΑ για το διεθνές δίκαιο και το αν τυχόν «ανορθόδοξες» προτάσεις ή σχεδιασμοί θα ήταν δυνατόν να εγκλωβίσουν την ελληνική κυβέρνηση σε διαδικασίες και συζητήσεις δίχως επιστροφή.
Ενδείξεις και ανακοινώσεις για τα περαιτέρω αναμένονται σύντομα, ενδεχομένως και πριν το τέλος του έτους.
(από Protagon.gr)