Ουδέποτε είχαν μιλήσει για αυτήν μέχρι σήμερα στο παρελθόν. Ούτε ακόμη και κατά την περίοδο των διαπραγματεύσεων για την σύναψη της Συνθήκης της Λωζάννης το 1923, η οποία περιόρισε τα δικαιώματα και τις θαλάσσιες διεκδικήσεις της Τουρκίας στα τρία (3) ναυτικά μίλια από την ηπειρωτική ακτή της (βλ. αρ. 6 παρ. 2 της εν λόγω Συνθήκης), χωρίς ποτέ να διαμαρτυρηθεί για αυτόν τον ασφυκτικό περιορισμό της σε μια στενή θαλάσσια ζώνη. Το έχω πει και με άλλη ευκαιρία και το επαναλαμβάνω και εδώ. Εκείνο που ενδιέφερε τότε την Τουρκία ήταν η ηπειρωτική χώρα της Μικράς Ασίας. Αυτήν εκινδύνευε να χάσει από την δική μας Μικρασιατική Εκστρατεία. Και στην διατήρηση αυτής είχε ρίξει όλο το βάρος των στρατηγικών σχεδιασμών της. Η θάλασσα δεν την ενδιέφερε, με την πολύ απλή σκέψη ότι, εάν έχανε στον πόλεμο την ηπειρωτική γη, τι να την έκανε την θάλασσα; Εξ άλλου τότε δεν είχαν αποκαλυφθεί τα στοιχεία που έδειχναν ότι η θάλασσα κρύβει μεγάλο πλούτο στον βυθό της. Μόλις έγιναν γνωστά τα σχετικά στοιχεία, βγήκε το αφήγημα από την Τουρκία για την «Γαλάζια Πατρίδα». Μέχρι τότε η πατρίδα της Τουρκίας ήταν γκρίζα, άσχετα αν οι Τούρκοι την είχαν βάψει κόκκινη με το αίμα των εκατομμυρίων θυμάτων της.
Τα προβλήματα που δημιουργεί η Τουρκία με την πολιτική της «Γαλάζιας Πατρίδας» και ιδίως ο αυθαίρετος χωρισμός του νοτίου Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου σε θαλάσσιες ζώνες δικής της, όπως ισχυρίζεται, κυριαρχίας, αποκλειστικής ή σε συνεργασία με άλλες χώρες, όπως είναι λ.χ. η Λιβύη (βλ. σχετικά και τουρκο-λυβικό μνημόνιο), θέτουν ζήτημα ισχύος σήμερα της Διεθνούς Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας. Ισχύει τελικά σήμερα η Σύμβαση αυτή του ΟΗΕ ή έχει καταργηθεί; Εάν ισχύει, τίθεται το ερώτημα, γιατί δεν εφαρμόζεται από τα αρμόδια όργανα του ΟΗΕ. Εάν πάλι δεν ισχύει, είναι εύλογο να θέλουμε να μάθουμε πότε, πως και από ποιους καταργήθηκε. Το περίεργο του πράγματος είναι ότι η Τουρκία όλες τις παρανομίες της στην θάλασσα τις κάνει με την επίκληση του Διεθνούς Δικαίου. Για ποιο όμως Διεθνές Δίκαιο ομιλεί η Άγκυρα, όταν δεν έχει υπογράψει την Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας; Εκτός εάν την διεθνή νομιμότητα των ενεργειών της την θεμελιώνει στο γεγονός ότι τους παράνομους θαλάσσιους χάρτες που έχει συντάξει, μόνη ή σε συνεργασία με άλλα κράτη, τους έχει θέσει υπ’ όψιν του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Αυτό όμως είναι ένα διαδικαστικό ζήτημα, ανυπερθέτως απαραίτητο για την εκζήτηση της προστασίας του ΟΗΕ από το κράτος που υποβάλλει σε αυτόν τους σχετικούς χάρτες. Οι χάρτες ωστόσο αυτοί πρέπει να έχουν συνταχθεί σύμφωνα με όσα ορίζει η Διεθνής Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας για να θεμελιώνουν νομικά στο Διεθνές Δίκαιο τα αιτήματα του κράτους που υπέβαλε στον ΟΗΕ τους αντίστοιχους χάρτες. Αλλιώς θα οδηγούμαστε στον παραλογισμό να παρανομεί ένα κράτος, όπως εν προκειμένω η Τουρκία, κατά την σύνταξη των σχετικών θαλασσίων χαρτών και εν συνεχεία να ζητεί την νομιμοποιησή τους επειδή έθεσε υπ’ όψιν του ΟΗΕ τους παράνομους αυτους χάρτες!
Το ερώτημα περιπλέκεται όταν ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών γίνεται δέκτης παρανόμως καταρτισθέντων χαρτών, που περιέχουν Αυτόνομες Οικονομικές Ζώνες. Και αντί να τους επιστρέψει ως απαράδεκτους στα κράτη που τους υπέβαλαν, τους κρατάει στα συρτάρια του δημιουργώντας την εντύπωση στους συντάκτες τους ότι όλες οι ενέργειές τους είναι απολύτως νόμιμες. Γιάτι λοιπόν η Τουρκία και η Λιβύη, που συνέταξαν το μεταξύ τους μνημόνιο κατά παράβαση των ρυθμίσεων της Διεθνούς Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, να μην κάνουν την ζωή δύσκολη στην Ελλάδα και στην Κύπρο κατά την πόντιση του καλωδίου ηλεκτρικής σύνδεσης της Κύπρου με την Ελλάδα με το επιχείρημα ότι η σύνδεση αυτή περνάει μέσα από την δική τους ΑΟΖ και συνεπώς χρειάζεται και την δική τους συναίνεση; Η Τουρκία μάλιστα προχώρησε περαιτέρω: Παρενέβη και όταν η Ελλάδα έφερε ερευνητικό σκάφος για να ενεργήσει θαλάσσιες έρευνες σε δική της ΑΟΖ νοτίως της Κρήτης! Σαν να μην έφθανε αυτό, οι δυο μεγάλες αμερικανικές εταιρείες, Exxon Mobil και Chevron, που ασχολούνται με γεωτρήσεις στον βυθό της θάλασσας, έθεσαν ως όρο, για να αποδεχθούν σχετική ερευνητική πρόταση της Ελλάδος, να τα βρει η χώρα μας με την Τουρκία και την Λιβύη και να μοιράσουν μεταξύ τους τον σχετικό ορυκτό πλούτο, που ενδεχομένως θα προκύψει! Αλλιώς δεν είναι διατεθειμένες, όπως είπαν, να θέσουν σε κίνδυνο τα ερευνητικά σκάφη και τα οικονομικά τους συμφέροντα από τα σχετικά ναυτικά πυρά, που είναι βέβαιον ότι θα πραγματοποιήσουν εναντίον τους η Τουρκία και η Λιβύη, για να ματαιώσουν τις σχετικές έρευνες. Μας εκβιάζουν λοιπόν οι εν λόγω εταιρείες να συμβιβασθούμε με τις παρανομίες της Τουρκίας και της Λιβύης και να μοιρασθούμε μαζί τους τον ορυκτό πλούτο του Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου, ώστε να βγούμε όλοι κερδισμένοι και προπαντός να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο.
Η λογική αυτή, που ισοπεδώνει την νομιμότητα, το Δίκαιο δηλ. της Θάλασσας στην προκειμένη περίπτωση, δικαιώνει τους παρανόμους και αδικεί εκείνους που ευθυγραμμίζουν την συμπεριφορά τους με τις υποδείξεις της σχετικής Διεθνούς Σύμβασης του ΟΗΕ, αφού τους υποχρεώνει να συμπορευθούν με εκείνους που αδιαφορούν προκλητικά για την διεθνή νομιμότητα. Αν έχει έτσι το πράγμα, τότε ποιο είναι το νόημα της διατήρησης της Διεθνούς Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας στο οπλοστάσιο της διεθνούς νομιμότητας; Και εάν ο ΟΗΕ αδιαφορεί για τις πρόνοιες του Δικαίου της Θάλασσας, γιατί να μην υπεισέλθουν στις αρμοδιότητές του οι ιδιωτικές εταιρείες και να φροντίσουν να λύσουν τα διάφορα ζητήματα διεθνούς νομιμότητας κατά τις υπαγορεύσεις των συμφερόντων τους; Και κάτι ακόμη: Ο ειρηνόφιλος κ. Τραμπ τις προάλλες επέπληξε αυστηρά, δημοσίως μάλιστα, τον Ουκρανό Πρόεδρο κ. Ζελένσκυ, διότι με τις ενέργειές του θέτει σε κίνδυνο την παγκόσμια ειρήνη. Γιατί δεν έπραξε το ίδιο και στον κ. Ερντογάν, που είναι σήμερα ο σημαντικωτερος κίνδυνος διασάλευσης της διεθνούς ειρήνης στην περιοχή της Μεσογείου;
*Ομότιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Θράκης
(από την εφημερίδα "ΕΣΤΙΑ")