Αποκορύφωμα ήταν η ματαίωση της συνάντησης με τον Ταγίπ Ερντογάν, που όπως φαίνεται, οδηγεί τις διμερείς σχέσεις σε μία πολύ διαφορετική τροχιά από εκείνη που είχε επιχειρηθεί να χαραχτεί τα τελευταία χρόνια.
Το κλίμα παραπέμπει σε αβεβαιότητα.
Πλέον, αναδεικνύονται εμφατικά οι εκκρεμότητες, τις οποίες άλλωστε επισημαίνουν και διπλωματικές πηγές στην Αθήνα.
Αφήνουν έτσι να εννοηθεί ότι η ελληνική πλευρά αρχίζει να προσανατολίζεται μάλλον στην ακινησία, την οποία έως και πρόσφατα ο ίδιος ο Πρωθυπουργός επέκρινε, όταν αναφερόταν στα πεπραγμένα προηγούμενων κυβερνήσεων.
Δεν υπάρχουν όμως πολλά στοιχεία που να δικαιολογούν την εκτίμηση ότι οι ελληνοτουρκικές υποθέσεις θα μείνουν «παγωμένες».
Και μόνο η πραγματικότητα που διαμορφώνεται από το κλίμα της συνάντησης Τραμπ – Ερντογάν είναι μία νέα παράμετρος, πιθανώς και καταλυτική.
Οι ασφαλείς διαπιστώσεις περιορίζονται προς το παρόν στο επικοινωνιακό πεδίο, όμως γίνεται φανερό ότι η σχέση Ουάσιγκτον – Αγκυρας είναι θεαματικά αναβαθμισμένη, έστω και αν η Τουρκία καλείται να λάβει δύσκολες αποφάσεις, προκειμένου να έχει και τα ανταλλάγματα που επιθυμεί από τις ΗΠΑ.
Στο τραπέζι βρίσκεται μία βεντάλια θεμάτων, από τα F-35 και τα F-16, έως τις παραγγελίες-μαμούθ για πολιτικά αεροσκάφη Boeing που προωθεί ο Ερντογάν και τον ρόλο της Τουρκίας στη ΝΑ Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και την ευρύτερη περιοχή της Ευρασίας.
Ταυτόχρονα όμως ζητούνται και ακριβά ανταλλάγματα από αμερικανικής πλευράς, όπως η διακοπή της ενεργειακής σχέσης Τουρκίας – Ρωσίας και η απομάκρυνση των ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων S-400. Αν μη τι άλλο, πάντως, αυτά δείχνουν ότι υπάρχει βάση στην οποία συνομιλούν Ουάσιγκτον και Αγκυρα και είναι μάλλον στέρεη. Και το «καζάν καζάν» του Ερντογάν μπορεί να έχει πολλές ερμηνείες και σημασίες.
Οφείλει πλέον κανείς να «δει» πώς εξελίσσονται τα πράγματα στο τρίγωνο Ελλάδας – Τουρκίας – ΗΠΑ. Και δεδομένης, προς το παρόν, της απουσίας στοιχείων για το νέο πλαίσιο της ελληνοαμερικανικής σχέσης, μπορεί κανείς να αποκομίσει μία εικόνα παρατηρώντας τους διπλωματικούς εκπροσώπους του Ντόναλντ Τραμπ στην Αθήνα και την Αγκυρα.
Ο Τομ Μπάρακ, πρόσωπο του στενού περιβάλλοντος του αμερικανού Προέδρου είναι τοποθετημένος εδώ και μήνες στην τουρκική πρωτεύουσα.
Την προηγούμενη εβδομάδα, έκανε μία αναλυτική και μάλλον ασυνήθιστη ενημέρωση των δημοσιογράφων, αμέσως μετά την συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν. Και ανάμεσα στα πολλά άλλα, έδωσε μία χαρακτηριστική απάντηση, όταν ρωτήθηκε από έλληνα ανταποκριτή για τη θέση της αμερικανικής κυβέρνησης έναντι της τουρκικής προκλητικότητας.
Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Τουρκία ξεκίνησε την απάντησή του με μία αναφορά στην Κίμπερλι Γκίλφοΐλ, επίσης με προσωπική αναφορά στον Ντόναλντ Τραμπ, που αναμένεται να αναλάβει καθήκοντα στην Αθήνα τις επόμενες εβδομάδες.
Είπε, μεταξύ άλλων και τα λεγόμενά του θα πρέπει να ερμηνευτούν ως σαφείς ενδείξεις για πολλά: «Ερχεται μια πολύ καλή πρέσβης στην Αθήνα, έως τώρα δεν είχαμε με ποιον να τα συζητήσουμε, έχουμε κοινή κατανόηση να βάλουμε τέλος σε όλα αυτά».
Σε επόμενη ερώτηση για το αν ζητείται από την Τουρκία να σταματήσει τις προκλήσεις και τις εντάσεις, απάντησε: «Ζητάμε από όλους να τα σταματήσουν όλα αυτά».
Από αυτές τις απαντήσεις και από την προαναγγελία της ανοιχτής γραμμής και του συντονισμού μεταξύ των αμερικανικών πρεσβειών σε Αθήνα και Αγκυρα, γίνεται αντιληπτό ότι θα πρέπει κανείς να είναι προετοιμασμένος για τα πάντα. Και πάντως, θα πρέπει σχετικά σύντομα να αποσαφηνιστεί τι ακριβώς είναι αυτό που θα πρέπει να σταματήσει από ελληνικής πλευράς.
Πιθανώς αυτά να σημαίνουν ότι θα επισπευσθούν διαδικασίες και εξελίξεις σε όλα τα πεδία.
Το ενεργειακό είναι σίγουρα ένα από αυτά και είναι ευνόητο ότι μπορεί να λειτουργήσει ως θρυαλλίδα για μια σειρά από θέματα. Κυριότερα από αυτά οι θαλάσσιες ζώνες και μπορεί να υποθέσει κανείς βασίμως, ότι το πνεύμα μίας αμερικανικής παρέμβασης σε αυτό το πεδίο δεν θα συμπίπτει αναγκαστικά με τα ελληνικά συμφέροντα και πάντως όχι σε απόλυτο βαθμό.
Η κινητικότητα στην περιοχή μας είναι ήδη έντονη, είτε την διαπιστώσει κανείς στην παρουσία της Chevron, είτε σε άλλα στοιχεία, όπως η πρόσφατη απόρριψη εκ μέρους της Αιγύπτου των ορίων της λιβυκής υφαλοκρηπίδας. Η τελευταία αυτή εξέλιξη μπορεί να θεωρηθεί ευνοϊκή για την Ελλάδα, αφού στην ουσία απορρίπτεται και το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Είναι όμως μόνο ένα κομμάτι του δύσκολου παζλ.
Το αίνιγμα των αμερικανικών σχεδιασμών στην περιοχή της ΝΑ Μεσογείου παραμένει και δεν θα πρέπει κανείς να αγνοήσει τη λεπτομέρεια της περιφρόνησης της σημερινής κυβέρνησης της Ουάσιγκτον για την έννοια του διεθνούς δικαίου. Αυτό μπορεί να σημάνει πολλά και διάφορα, ακόμη και για τα κυριαρχικά δικαιώματα ενός κράτους όπως η Ελλάδα.
Το στοιχείο αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε περιπλοκές πολλές υποθέσεις εθνικού ενδιαφέροντος. Μεταξύ αυτών και το Κυπριακό, όπου δεν θα πρέπει να αποκλείει κανείς ενδεχόμενες πιέσεις για ένα κλείσιμο του ζητήματος, πιθανώς και με την οριστική διχοτόμηση. Κάτι τέτοιο θα άλλαζε δραματικά τα δεδομένα της Ανατολικής Μεσογείου στην συζήτηση περί θαλασσίων ζωνών και επήρειας, υφαλοκρηπίδας κ.ά.
Αν λάβει, δε, κάποιος υπόψη και τον κάπως εκκεντρικό τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται ο πρόεδρος Τραμπ τον ρόλο του ειρηνοποιού, με πόση βεβαιότητα μπορεί να αποκλειστούν ενδεχόμενες αμερικανικές πιέσεις για επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών με συνοπτικές διαδικασίες και μία προσφυγή στη Χάγη;
Διαφαίνεται από τα όσα ανέφερε ο αμερικανός πρεσβευτής στην Αγκυρα την προηγούμενη εβδομάδα ότι κάποιες απορίες ως προς τα σχέδια της Ουάσιγκτον για την περιοχή μας θα απαντηθούν με την έλευση της Κίμπερλι Γκίλφοϊλ στην Αθήνα τις προσεχείς εβδομάδες. Θα διαπιστωθεί σχετικά σύντομα αν η νέα πρεσβευτής έρχεται με «δώρα», που δύσκολα πάντως θα προσφερθούν δίχως ανταλλάγματα. Πηγή: Protagon.gr