Η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης είχε κηρύξει ανεξάρτητο κράτος το 1988, αναγνωρισμένο γρήγορα από την πλειονότητα του παγκόσμιου Νότου.
Σήμερα περίπου 150 από τα 193 κράτη-μέλη του ΟΗΕ το αναγνωρίζουν. Ωστόσο, πλήρης ιδιότητα στον ΟΗΕ απαιτεί έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας, όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δικαίωμα βέτο.
Η Παλαιστινιακή Αρχή, υπό τον Μαχμούντ Αμπάς, έχει περιορισμένη αυτοδιοίκηση σε τμήματα της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης, εκδίδει διαβατήρια και διαχειρίζεται συστήματα υγείας και παιδείας.
Η Γάζα παραμένει υπό τον έλεγχο της Χαμάς από το 2007.
Διπλωματικά, περίπου 40 χώρες διατηρούν αποστολές σε Ραμάλα ή Ανατολική Ιερουσαλήμ, ανάμεσά τους Κίνα, Ρωσία, Ιαπωνία, Γερμανία και Αίγυπτος, χωρίς ωστόσο πλήρη πρεσβεία αναγνωρισμένου κράτους.
Βρετανία, Καναδάς και Αυστραλία δηλώνουν ότι η κίνηση στοχεύει να πιέσει το Ισραήλ να τερματίσει την πολεμική εκστρατεία στη Γάζα, να σταματήσει την επέκταση εποικισμών στη Δυτική Όχθη και να επαναφέρει το διάλογο για λύση δύο κρατών.
Ο Εμανουέλ Μακρόν, ο πρώτος ηγέτης μεγάλης δυτικής δύναμης που στήριξε δημόσια την αναγνώριση, έθεσε ως προϋπόθεση μεταρρυθμίσεις στην Παλαιστινιακή Αρχή ώστε να γίνει πιο αξιόπιστος εταίρος για τη μεταπολεμική διακυβέρνηση της Γάζας.
Τι αλλάζει στην πράξη
Οι επικριτές θεωρούν την αναγνώριση συμβολική, υπογραμμίζοντας ότι χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία ή η Ινδία, που έχουν αναγνωρίσει εδώ και δεκαετίες, δεν επηρέασαν την πραγματικότητα στο πεδίο.
Το Ισραήλ ελέγχει τα σύνορα, τις μεταφορές και την οικονομική δραστηριότητα των παλαιστινιακών εδαφών.
Ωστόσο, υποστηρικτές υποστηρίζουν ότι η αναγνώριση δίνει νέα πολιτική ισχύ.
Ο Χουσάμ Ζόμλοτ, επικεφαλής της παλαιστινιακής αποστολής στη Βρετανία, σημείωσε ότι ανοίγει τον δρόμο για «συνεργασίες ισότιμων οντοτήτων».
Ο Βρετανός πρώην διπλωμάτης Βίνσεντ Φιν εκτίμησε ότι θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε απαγόρευση προϊόντων που παράγονται σε ισραηλινούς εποικισμούς.
Οργή στο Ισραήλ, ρήξη με την Ουάσιγκτον
Η τριπλή κίνηση την αναγνώρισης προκάλεσε άμεση και οξεία καταδίκη από τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, και έφερε τρεις στενούς συμμάχους του Ισραήλ σε τροχιά σύγκρουσης με τη διοίκηση Τραμπ.
Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ, μίλησε για «αναγκαίο βήμα» ώστε να διατηρηθεί ζωντανή η προοπτική της λύσης των δύο κρατών.
«Σήμερα, για να αναβιώσουμε την ελπίδα ειρήνης μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών, το Ηνωμένο Βασίλειο αναγνωρίζει επισήμως το κράτος της Παλαιστίνης», δήλωσε, καταδικάζοντας ταυτόχρονα τη Χαμάς ως «βίαιη τρομοκρατική οργάνωση» αλλά και την «αμείλικτη και κλιμακούμενη ισραηλινή βομβαρδιστική εκστρατεία στη Γάζα» που, όπως είπε, προκαλεί «αφόρητη πείνα και καταστροφή».
Στο Τορόντο, ο πρωθυπουργός Μαρκ Κάρνεϊ τόνισε ότι η απόφαση αποσκοπεί στο να ενισχύσει όσους επιδιώκουν ειρηνική συνύπαρξη. «Δεν νομιμοποιούμε την τρομοκρατία ούτε την επιβραβεύουμε», σημείωσε.
Από την Καμπέρα, ο πρωθυπουργός Άντονι Αλμπανίζε μίλησε για τη μόνη οδό «βιώσιμης ειρήνης και ασφάλειας για Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους».
Την εβδομάδα αυτή, στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, αναμένονται αντίστοιχες ανακοινώσεις από τη Γαλλία και την Πορτογαλία.
Η ισραηλινή απάντηση ήταν άμεση και σκληρή. «Έχω ξεκάθαρο μήνυμα για όσους ηγέτες αναγνωρίζουν παλαιστινιακό κράτος μετά τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου: δίνετε τεράστια επιβράβευση στην τρομοκρατία», δήλωσε ο Νετανιάχου.
«Και έχω άλλο ένα μήνυμα: δεν θα συμβεί. Δεν θα ιδρυθεί παλαιστινιακό κράτος δυτικά του Ιορδάνη».
Ο ίδιος προανήγγειλε μέτρα αντιποίνων, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η Ιερουσαλήμ θα προχωρήσει σε νέες επεκτάσεις εποικισμών στη Δυτική Όχθη.
Η Χαμάς χαιρέτισε την αναγνώριση, αλλά ζήτησε να συνοδευτεί από «πρακτικά μέτρα» για τον τερματισμό του πολέμου και την αποτροπή ισραηλινής προσάρτησης παλαιστινιακών εδαφών.
Ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς δήλωσε ότι πρόκειται για βήμα που ανοίγει τον δρόμο ώστε «το κράτος της Παλαιστίνης να ζήσει πλάι στο κράτος του Ισραήλ με ειρήνη και ασφάλεια».
Αντίθετα, οικογένειες Ισραηλινών ομήρων αντέδρασαν οργισμένα. Η Μάντι Νταμάρι, μητέρα της Βρετανοϊσραηλινής Έμιλι Νταμάρι που είχε απαχθεί τον Οκτώβριο του 2023 και αφέθηκε ελεύθερη, κατηγόρησε τον Στάρμερ ότι «επιβραβεύει τη Χαμάς ενώ οι όμηροι δεν έχουν επιστρέψει και ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει».
Η Ουάσιγκτον απέφυγε να σχολιάσει άμεσα. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ξεκαθαρίσει ότι διαφωνεί με τέτοιες κινήσεις, τις οποίες θεωρεί εμπόδιο στις προσπάθειες απελευθέρωσης των Ισραηλινών ομήρων. «Διαφωνώ με τον πρωθυπουργό σε αυτό το ζήτημα, μία από τις λίγες μας διαφορές», είχε πει την περασμένη εβδομάδα στο Λονδίνο, δίπλα στον Στάρμερ.
Στο εσωτερικό του Ισραήλ υπάρχουν φωνές που ζητούν ακόμη πιο σκληρή απάντηση. Ο υπουργός Ασφαλείας Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ ζήτησε την προσάρτηση παλαιστινιακών εδαφών ως «προληπτικό μέτρο» απέναντι στην «απερίσκεπτη απόπειρα δημιουργίας κράτους τρόμου».
[πηγή: Reuters]
Παλαιστίνη: Παγκόσμια Σύνοδος για λύση δύο κρατών – Τι γνωρίζουμε έως τώρα
Η Γαλλία και η Σαουδική Αραβία έχουν συγκαλέσει δεκάδες παγκόσμιους ηγέτες σήμερα, Δευτέρα, για να συγκεντρώσουν υποστήριξη για λύση δύο κρατών. Αρκετοί αναμένεται να αναγνωρίσουν επίσημα ένα παλαιστινιακό κράτος. Η κίνηση θα μπορούσε να προκαλέσει σκληρές αντιδράσεις από την πλευρά του Ισραήλ και των ΗΠΑ.
Ακολουθούν όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι στιγμής για την υποστήριξη στη λύση δύο κρατών και τις πιθανές αντιδράσεις.
Πώς θα απαντήσει το Ισραήλ
Το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μποϊκοτάρουν τη σύνοδο κορυφής, δήλωσε ο πρεσβευτής του Ισραήλ στον ΟΗΕ, Ντάνι Ντάνον, χαρακτηρίζοντάς την «τσίρκο». «Δεν πιστεύουμε ότι είναι χρήσιμο. Πιστεύουμε ότι στην πραγματικότητα επιβραβεύει την τρομοκρατία», δήλωσε στους δημοσιογράφους την Πέμπτη.
Το Ισραήλ εξετάζει το ενδεχόμενο προσάρτησης μέρους της κατεχόμενης Δυτικής Οχθης ως πιθανή απάντηση, καθώς και διμερή μέτρα κατά του Παρισιού, δήλωσαν Ισραηλινοί αξιωματούχοι.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ προειδοποίησε επίσης για πιθανές συνέπειες για όσους λαμβάνουν μέτρα κατά του Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας.
Γιατί τώρα
Η σύνοδος, πριν από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών αυτή την εβδομάδα, έρχεται μετά την έναρξη μιας εδώ και καιρό απειλούμενης χερσαίας επίθεσης στην Πόλη της Γάζας από το Ισραήλ και εν μέσω ελάχιστων προοπτικών για κατάπαυση του πυρός δύο χρόνια αφότου η Χαμάς επιτέθηκε στο Ισραήλ, πυροδοτώντας τον πόλεμο.
Εν μέσω της εντεινόμενης επίθεσης του Ισραήλ στη Γάζα και της κλιμάκωσης της βίας από τους Ισραηλινούς εποίκους στη Δυτική Οχθη, υπάρχει αυξανόμενη αίσθηση επείγοντος για δράση τώρα προτού η ιδέα μιας λύσης δύο κρατών χαθεί για πάντα.
Τι αναφέρει η διακήρυξη
Η Γενική Συνέλευση ενέκρινε αυτόν τον μήνα επτασέλιδη διακήρυξη που περιγράφει «απτά, χρονικά περιορισμένα και μη αναστρέψιμα βήματα» προς μια λύση δύο κρατών, καταδικάζοντας παράλληλα τη Χαμάς και καλώντας την να παραδοθεί και να αφοπλιστεί.
Οι προσπάθειες προκάλεσαν άμεσες επικρίσεις από το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες, που τις χαρακτήρισαν επιβλαβείς, κάνοντας λόγο για επικοινωνιακό τρικ.
«Η Διακήρυξη της Νέας Υόρκης δεν αποτελεί αόριστη υπόσχεση για το μακρινό μέλλον, αλλά έναν οδικό χάρτη που ξεκινά με τις κορυφαίες προτεραιότητες: κατάπαυση του πυρός, απελευθέρωση των ομήρων και απρόσκοπτη είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα», δήλωσε στους δημοσιογράφους την Πέμπτη ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Ζαν-Νοέλ Μπαρό.
«Μόλις επιτευχθεί η κατάπαυση του πυρός και η απελευθέρωση των ομήρων, το επόμενο βήμα είναι ένα σχέδιο για την επόμενη μέρα, το οποίο θα βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη των συζητήσεων της Δευτέρας».
Η Γαλλία έχει προωθήσει την κίνηση, ελπίζοντας ότι η ανακοίνωση του προέδρου της χώρας, Εμανουέλ Μακρόν τον Ιούλιο να αναγνωρίσει παλαιστινιακό κράτος θα έδινε μεγαλύτερη ώθηση σε ένα κίνημα όπου μέχρι τώρα κυριαρχούνταν από μικρότερες χώρες οι οποίες είναι γενικά πιο επικριτικές απέναντι στο Ισραήλ.
Ποιοι αναγνώρισαν παλαιστινιακό κράτος
Η Βρετανία, ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Πορτογαλία αναγνώρισαν την Κυριακή ένα παλαιστινιακό κράτος. Η Γαλλία και άλλες πέντε χώρες αναμένεται επίσης να αναγνωρίσουν επίσημα ένα παλαιστινιακό κράτος τη Δευτέρα.
Κάποιοι έχουν δηλώσει ότι θα πρέπει να υπάρξουν όροι και άλλοι ότι η ομαλοποίηση των διπλωματικών σχέσεων θα γίνει σταδιακά και θα εξαρτηθεί από το πώς η Παλαιστινιακή Αρχή θα προχωρήσει στις υποσχέσεις της για μεταρρυθμίσεις.
Ποιος ο ρόλος της Παλαιστινιακής Αρχής
Το Ισραήλ έχει δηλώσει ότι αντιτίθεται στην κίνηση και ότι δεν έχει εμπιστοσύνη στην τήρηση των δεσμεύσεων του 89χρονου Παλαιστίνιου προέδρου Μαχμούντ Αμπάς για μεταρρυθμίσεις και εκσυγχρονισμό, όπως περιγράφονται σε επιστολή προς τον Μακρόν νωρίτερα φέτος.
Ο Αμπάς και δεκάδες Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι δεν θα παραστούν αυτοπροσώπως. Οι ΗΠΑ, ένθερμος σύμμαχος του Ισραήλ, αρνήθηκαν να εκδώσουν βίζες και αναμένεται να εμφανιστεί μέσω βίντεο.
Ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν δεν θα παραστεί επίσης, παρά τη συνδιοργάνωση της εκδήλωσης.
Η Γενική Συνέλευση συμφώνησε την Παρασκευή – με συναίνεση, χωρίς ψηφοφορία – ότι θα μπορούσε να εμφανιστεί μέσω βίντεο στη συνεδρίαση της Δευτέρας.
«Ο κόσμος λέει δυνατά ότι θέλει παλαιστινιακό κράτος και πρέπει να το υλοποιήσουμε. Τώρα πρέπει θα αποκαλυφθούν τα μέτρα», δήλωσε ο Παλαιστίνιος υπουργός Εξωτερικών Βαρσέν Αγκαμπεκιάν Σαχίν σε δημοσιογράφους την Κυριακή.
[με πληροφορίες από Reuters]
(από την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»)