Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο γ.γ. του ΝΑΤΟ επιχείρησε να ενθαρρύνει την αμυντική συνεργασία Ε.Ε. και Τουρκίας, ανέφερε ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή. Ομως ήταν η πρώτη φορά που μετέσχε σε συνεδρίαση των μονίμων αντιπροσώπων της Ε.Ε. (Coreper) και η κίνησή του συνδέεται χρονικά με την επιβεβαίωση εκ μέρους της Κομισιόν την περασμένη εβδομάδα ότι η Αγκυρα κατέθεσε αίτηση ενδιαφέροντος για συμμετοχή στο πρόγραμμα SAFE σχετικά με την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας της Ε.Ε., συνολικού ύψους 150 δισ. ευρώ.
Προθυμία και διάλογος
Εκμεταλλευόμενος την τρέχουσα ανάγκη της Ε.Ε. να επιταχύνει τις προσπάθειες ενίσχυσης των αμυντικών δυνατοτήτων της, ο Μαρκ Ρούτε θεωρεί ότι η Ευρώπη θα πρέπει να επιδείξει προθυμία μεγαλύτερης εμπλοκής και σχετικού διαλόγου με την Τουρκία, εάν το «μπλοκ» επιθυμεί μεγαλύτερη συνεργασία με το ΝΑΤΟ. Σε αυτό το πλαίσιο ο γ.γ. του ΝΑΤΟ άφησε να εννοηθεί ότι η συμμετοχή της Τουρκίας στο SAFE θα άρει τις αντιρρήσεις που προβάλλει εδώ και χρόνια η Αγκυρα για την ανταλλαγή ευαίσθητων πληροφοριών μεταξύ της Συμμαχίας και της Ε.Ε.
Αρμόδια διπλωματική πηγή εξήγησε στην «Κ» ότι το εν λόγω ζήτημα είναι αρκετά σύνθετο και αφορά τα πρότυπα (standards) της αμυντικής βιομηχανίας. Συγκεκριμένα, η Ε.Ε. προκειμένου να χρηματοδοτήσει την παραγωγή συστημάτων που έχουν τις προδιαγραφές του ΝΑΤΟ και για να διασφαλισθεί η διαλειτουργικότητα των συστημάτων πρέπει να έχει πρόσβαση σε αυτά τα πρότυπα είτε αδιαβάθμητα είτε διαβαθμισμένα.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ο γ.γ. του ΝΑΤΟ διέθεσε ήδη στην Ε.Ε. πληροφορίες για τα αδιαβάθμητα πρότυπα, προκαλώντας δυσφορία στην Τουρκία, καθώς δεν προηγήθηκε σχετική ενημέρωση των συμμάχων. Ομως, για την παροχή των ευαίσθητων πληροφοριών για τα διαβαθμισμένα πρότυπα απαιτείται η συναίνεση και των 32 μελών της Συμμαχίας, συνεπώς και της Τουρκίας, που συνεχίζει να αντιδρά. Για να άρει τις ενστάσεις της η Αγκυρα ως προς την παροχή των διαβαθμισμένων προτύπων στην Ε.Ε., ο Μαρκ Ρούτε ανέφερε ότι το «μπλοκ» θα πρέπει να κάνει μια κίνηση καλής θέλησης έναντι της Αγκυρας, καλώντας συγχρόνως τα κράτη-μέλη να αντιληφθούν τις αμυντικές δυνατότητες της Τουρκίας και τη σημασία τους για την ενίσχυση της ευρω-νατοϊκής συνεργασίας, σύμφωνα με ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή.
Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ φέρεται να εκτίμησε πως η Τουρκία θα άρει τις αντιρρήσεις της για την ανταλλαγή ευαίσθητων πληροφοριών μεταξύ της Συμμαχίας και της Ε.Ε.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο γ.γ. του ΝΑΤΟ ζήτησε από τους Ευρωπαίους να κάνουν κινήσεις καλής θέλησης έναντι της Αγκυρας. Τον περασμένο Φεβρουάριο, στο πλαίσιο άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στο οποίο μετέσχε, o Μαρκ Ρούτε είχε υπογραμμίσει τη σημασία να ενισχυθεί η αμυντική συνεργασία με την Τουρκία, ενθαρρύνοντας τους «27» να εμπλακούν σε απευθείας διάλογο με την Αγκυρα, ανέφεραν στην «Κ» ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές.
Από τότε, βέβαια, η Τουρκία έχει μετάσχει σε σχεδόν όλες τις συναντήσεις της λεγόμενης «συμμαχίας των προθύμων» για τη στήριξη της μεταπολεμικής Ουκρανίας, ενώ ουκ ολίγες φορές ο επικεφαλής της, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, έχει υπογραμμίσει την πρόθεση της Αγκυρας να συμμετάσχει ενεργά σε αποστολή στρατιωτικής δύναμης, μετά από πιθανή συμφωνία ειρήνευσης. Και το γεγονός αυτό έχει σίγουρα στο μυαλό του και ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, εξηγεί Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Αν και ο ίδιος ως πρωθυπουργός της Ολλανδίας είχε συγκρουστεί ανοιχτά με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, ωστόσο από την ανάληψη των καθηκόντων του στο ΝΑΤΟ, τον περασμένο Οκτώβριο, έως και σήμερα ο Ρούτε έχει επανειλημμένως παρέμβει υπέρ της Τουρκίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η δημόσια δήλωσή του στο ζήτημα της αγοράς μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter κατά την άτυπη σύνοδο υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ τον περασμένο Μάιο στην Αττάλεια, όπου τόνισε –αναφερόμενος στο «μπλόκο» της Γερμανίας– ότι «ενθαρρύνω τη μη επιβολή περιορισμών στις πωλήσεις όπλων από τον έναν σύμμαχο στον άλλον. Δεν θα πρέπει να υπάρχουν περιορισμοί εντός της Συμμαχίας», είχε πει, ενώ εξήρε συγχρόνως τη σημασία της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας για το ΝΑΤΟ.
Σε κάθε περίπτωση, Eυρωπαίος διπλωμάτης από χώρα που στηρίζει θερμά την αμυντική ενίσχυση της Ε.Ε. στο πλαίσιο του προγράμματος «επανεξοπλισμός της Ευρώπης – 2030» (ReARM EUROPE) υπογράμμισε στην «Κ» ότι το SAFE είναι ευρωπαϊκό πρόγραμμα και εναπόκειται στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να αποφασίσουν ποιοι τελικά θα συμμετάσχουν σε αυτό και υπό ποιους όρους.
Το κρίσιμο ζήτημα
Σε ό,τι αφορά το κρίσιμο ζήτημα της ανταλλαγής ευαίσθητων πληροφοριών για τα διαβαθμισμένα πρότυπα του ΝΑΤΟ, αυτά χρειάζεται να περιέλθουν εις γνώσιν της Ε.Ε., ανέφερε από την πλευρά της αρμόδια πηγή, καθώς για την κατασκευή αμυντικών συστημάτων, που θα αξιοποιήσουν οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, θα διατεθούν ευρωπαϊκά κονδύλια. «Συνεπώς, ο άμεσος ωφελούμενος θα είναι το ίδιο το ΝΑΤΟ. Επομένως δεν μπορεί η Συμμαχία να θέτει όρους, καθώς η ίδια εμποδίζει την ανάπτυξη αμυντικών δυνατοτήτων με ξένα χρήματα», είπε χαρακτηριστικά.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")