Αν και, όπως αναγνωρίζει η γαλλική επιθεώρηση για θέματα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος Reporterre, η αμερικανική επιστημονική κοινότητα δεν έχει ακόμα πλήρως συνέλθει από το σοκ των εναντίον της κυβερνητικών επιθέσεων.
Αντιδρώντας στην απόφαση της κυβέρνησης να κλείσει το site Climate.gov, ένα εξαιρετικά δημοφιλές σάιτ πληροφοριών και εκλαΐκευσης για την κλιματική αλλαγή, τον περασμένο Ιούνιο, οι επιστήμονες δημιουργούν τώρα το Climate.us με σύνθημα «Κρύβουν την αλήθεια. Απαντάμε». Το Climate.gov έκλεισε και το προσωπικό του απολύθηκε μαζί με 900 εργαζόμενους της ΝΟΑΑ, του αμερικανικού κρατικού οργανισμού για τους ωκεανούς και την ατμόσφαιρα, σε μια από τις πολλές επιθέσεις τής κυβέρνησης κατά της κλιματολογίας, που, εκτός των άλλων, προκάλεσαν και σοβαρά προβλήματα στην πρόγνωση του καιρού!
Εκτός από τη δημιουργία του νέου ιστότοπου, στις 2 Σεπτεμβρίου οι Αμερικανοί κλιματολόγοι δημοσίευσαν μια έκθεση 400 σελίδων (δες σχετικά: https://www.reuters.com/sustainability/cop/over-85-scientists-say-energy-dept-climate-report-lacks-merit-2025-09-02/ και https://www.commondreams.org/news/trump-climate-report-expert-response), για την οποία συνεργάστηκαν 85 επιστήμονες και που αναιρεί, σημείο προς σημείο, τα «κλιματοσκεπτικιστικά ψεύδη» της κυβέρνησης, όπως τα αποκαλούν οι επιστήμονες και όπως αναπτύσσονται σε μια έκθεση του αμερικανικού Υπουργείου Ενέργειας που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο και επιχειρεί να αναιρέσει όλα τα μέχρι τώρα αποδεκτά επιστημονικά δεδομένα για την κλιματική αλλαγή. Οι επιστήμονες φοβούνται ότι η έκθεση του Υπουργείου θα μπορούσε να αποτελέσει το πρελούδιο μιας μαζικής απορρύθμισης των πολιτικών για την προστασία του περιβάλλοντος στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το εύρος και η ταχύτητα της αντίδρασης των ερευνητών στις Ηνωμένες Πολιτείες και εκτός αυτών, είναι πάντως παρήγορα, δήλωσε στο Reporterre ο καθηγητής Ατομοσφαιρικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο A&M του Tέξας Andrew Dessler, που πήρε την πρωτοβουλία της απάντησης των επιστημόνων στην κυβέρνηση και προσέθεσε: «Πιστεύω ότι οι επιστήμονες κατάλαβαν πως η ίδια η επιστήμη είναι σε κίνδυνο και είναι αποφασισμένοι να αποκρούσουν αυτές τις αντιεπιστημονικές δυνάμεις». Σχετικά αισιόδοξη εμφανίζεται επίσης η εκ των συντακτών της έκθεσης-απάντησης στο Υπουργείο Ενέργειας, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Washington Rebecca Neumann, που διαπιστώνει μια «αυξανόμενη ορμή στους κόλπους της επιστημονικής κοινότητας για να ασκήσει πίεση στους τοπικούς και ομοσπονδιακούς βουλευτές για να υποστηρίξουν την επιστήμη»
«Η αμερικανική κυβέρνηση δεν αρνείται ανοιχτά την επιστήμη, προσπαθεί αντίθετα να οικειοποιηθεί τη νομιμοποίησή της», υπογραμμίζει ο κοινωνιολόγος της Επιστήμης Michael Stambolis-Ruhstorfer, maître de conférences στο Πανεπιστήμιο Τουλούζ- Ζαν-Ζωρές, που προσθέτει ότι η κυβερνητική στρατηγική συνίσταται στο να χρησιμοποιούν περιθωριακούς επιστήμονες για να τους παρέχουν επιστημονικοφανή επιχειρήματα, θέτοντας σε ίση μοίρα στέρεες επιστημονικές γνώσεις και περιθωριακές θεωρίες. Είναι σημαντικό να εκφρασθεί η επιστημονική κοινότητα για να καταγγείλει τη μαζική παραπληροφόρηση, τονίζει ο κοινωνιολόγος Michel Dubois, διευθυντής ερευνών στο γαλλικό CNRS (Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας).
Οι κλιματολόγοι ελπίζουν ότι εντός του μηνός θα συνδράμει τις προσπάθειές τους να αποδομήσουν την έκθεση του Υπουργείου Ενέργειας, η Ακαδημία Επιστημών των ΗΠΑ, που ετοιμάζει τη δική της μελέτη και ότι έτσι θα καταφέρουν να αποτρέψουν την πρόθεση της κυβέρνησης Τραμπ να αναιρέσει την προειδοποίηση κινδύνου (endangerment finding), που εξέδωσε το 2009 η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ. Αυτό το ντοκουμέντο παρουσιάζει τους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία από την εκπομπή αερίων θερμοκηπίου και αποτελεί τη βάση όλης της κλιματικής νομοθεσίας των ΗΠΑ. Αν η κυβέρνηση το πετύχει θα έχει κατεδαφίσει όλη την κλιματική πολιτική της μεγαλύτερης δύναμης του κόσμου.
Πάντως, πολλοί επιστήμονες εξακολουθούν να έχουν παραλύσει από τον φόβο και τις απειλές. «Η πλειοψηφία των επιστημόνων στις ΗΠΑ με τους οποίους συνεργάζομαι δείχνουν να έχουν παραιτηθεί», λέει ο Roland Séférian, κλιματολόγος στο Εθνικό Κέντρο Μετεωρολογικών Ερευνών της Γαλλίας στην Τουλούζη. Αυτοί που εργάζονται σε πανεπιστήμια είναι σχετικά προστατευμένοι, όχι όμως και όσοι εργάζονται σε ομοσπονδιακές υπηρεσίες. Και οι πανεπιστημιακοί διακρίνονται για τον κυνισμό τους. Αμύνονται όταν περικόπτουν τις δικές τους δαπάνες, δεν διαμαρτύρονται όμως όταν περικόπτουν τις δαπάνες των συναδέλφων τους. Όταν η κυβέρνηση Τραμπ επετέθη στα Τμήματα Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του πολύ φημισμένου Πανεπιστημίου Columbia εξαιτίας των διαδηλώσεων υποστήριξης των Παλαιστινίων της Γάζας και καταδίκης της γενοκτονίας, οι μη θιγόμενοι άμεσα επιστήμονες ακόμα και στο ίδιο το Columbia σιώπησαν.
Είναι αλήθεια ότι όλα αυτά έχουν προκαλέσει ένα βαθύτερο προβληματισμό για τον τρόπο παραγωγής και λειτουργίας της επιστήμης στις ΗΠΑ, υποστηρίζει ο Roland Séférian, όπως και ότι έχουν υποδαυλίσει μια σύγκρουση μεταξύ επιστημόνων και διοικητικών στελεχών των πανεπιστημίων. Αλλά αυτά είναι ζητήματα του μέλλοντος. Το ερώτημα του παρόντος είναι αν μια πολιτική εξουσία σε στενή συνάφεια με τους πολυεθνικούς γίγαντες των ορυκτών καυσίμων, θα μπορέσει να ανατρέψει τις κλιματικές επιστήμες θέτοντας σε κίνδυνο τον πολιτισμό, την υγεία, αλλά και την ίδια την επιβίωση της ανθρωπότητας.
*Ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος είναι δημοσιογράφος
(από ΑΠΕ-ΜΠΕ)