Η Nexans, η οποία έχει κατασκευάζει το καλώδιο που θα χρησιμοποιηθεί στη διασύνδεση Κρήτης – Κύπρου στο πλαίσιο του έργου Great Sea Interconnector (GSI), έχει αποστείλει, εδώ και περίπου δύο εβδομάδες, επιστολή στον ΑΔΜΗΕ με την οποία ζητεί να ενημερωθεί σε ποιο σημείο βρίσκεται πραγματικά η πορεία του έργου.
Πώς ερμηνεύει ο ΑΔΜΗΕ το CBCA
Αν στην απάντηση του ΑΔΜΗΕ στη Nexans υποδειχθεί ως υπεύθυνη η κυπριακή πλευρά, τότε, βάσει της ρυθμιστικής απόφασης για τον διασυνοριακό επιμερισμό του κόστους του πρότζεκτ (Cross-Border Cost Allocation – CBCA), το κόστος επιβαρύνει κατά 50% την κάθε μια από τις δύο χώρες, καθώς θα θεωρηθεί ότι το έργο σταματά για λόγους εκτός ελέγχου του Διαχειριστή του δικτύου της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, στο CBCA αναφέρεται ότι: «όταν μια χώρα αποσύρει ξαφνικά το ενδιαφέρον της ενώ έχει υπογράψει τη στήριξή της στο έργο στο PCI, είναι εκτός ελέγχου του ΑΔΜΗΕ». Αυτό σημαίνει ότι, σε περίπτωση ναυαγίου του έργου χωρίς ευθύνη του Διαχειριστή της Ελλάδας, η κυπριακή πλευρά θα κληθεί να καταβάλει 125 εκατ. ευρώ, καθώς το σύνολο του έργου υπολογίζεται σήμερα σε 250 εκατ. ευρώ. Συγκεκριμένα, πηγές του ΑΔΜΗΕ δηλώνουν ότι, «σύμφωνα με όπως ερμηνεύουμε εμείς το CBCA, τη συμφωνία θα πρέπει η Κύπρος να καταβάλει το 50%».
Αν, όπως εύλογα μπορεί να υποτεθεί, η κυπριακή πλευρά θα επιχειρήσει να αποδώσει στον ΑΔΜΗΕ την ευθύνη του ναυαγίου για να μην πληρώσει το μερίδιο που τής αναλογεί, εντούτοις, ο Διαχειριστής θεωρεί ότι δική του νομική θέση είναι ασφαλής και, συνεπώς, η Λευκωσία δεν θα μπορέσει να αποφύγει να καταβάλει τα 125 εκατ. ευρώ που αντιστοιχούν στη δική της συμμετοχή.
Παράλληλα, ας σημειωθεί ότι στη συμφωνία για τα 25 εκατ. ευρώ ετησίως για τη βιωσιμότητα του έργου, δεν τίθεται ως προϋπόθεση η ολοκλήρωση των ερευνών βυθού. Κατά συνέπεια, δεν θα μπορεί η κυπριακή πλευρά να ισχυριστεί ότι δεν οφείλει να πληρώσει το 50% που τής αναλογεί λόγω υποτιθέμενης ευθύνης του ΑΔΜΗΕ για το «πάγωμα» του έργου. Μάλιστα, για να υπάρξει επανέναρξη των ερευνών θα πρέπει να προηγηθεί πληρωμή στην Nexans.
Η άποψη της Λευκωσίας περί «μη βιωσιμότητας» και η απάντηση των Βρυξελλών
Υπενθυμίζεται ότι η εμπλοκή στο έργο οφείλεται στην άρνηση που προβάλλει η κυπριακή κυβέρνηση - μετά και τις πρόσφατες δηλώσεις του ΥΠΟΙΚ κ. Μάκη Κεραυνού αλλά και του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη - να εγκρίνει την συμφωνηθείσα ετήσια καταβολή ύψους 25 εκατ. ευρώ, που αποτελεί προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα του έργου. Η μη έγκριση του υπουργείου Οικονομικών της Κύπρου εμποδίζει τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Μεγαλονήσου (ΡΑΕΚ) να εκδώσει τη δεύτερη σημαντική απόφαση που απαιτείται, με συνέπεια το έργο να μην έχει ρυθμιζόμενο έσοδο, και, άρα, να μην μπορεί να θεωρείται επενδυτικά βιώσιμο.
Ωστόσο, οι Βρυξέλλες διαμηνύουν στη Λευκωσία, ότι, από τη στιγμή που έχει συνυπογράψει την αίτηση για ένταξη του έργου στα PCI, δεν μπορεί σήμερα να επικαλείται ζήτημα βιωσιμότητάς του. Μάλιστα, στις 10 Σεπτεμβρίου η Κομισιόν ενέταξε το έργο της σύνδεσης της Κύπρου με την ηπειρωτική Ευρώπη για τον τερματισμό της ηλεκτρικής της απομόνωσης στη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική με την ονομασία «Energy Highways», που επικεντρώνεται σε οκτώ σημεία-κλειδιά του ευρωπαϊκού ενεργειακού δικτύου, που θεωρούνται απαραίτητα για τη μείωση του κόστους ηλεκτρισμού και τη θωράκιση της ενεργειακής ασφάλειας. Αυτή αποτελεί, ουσιαστικά, μία λίστα με τα σημεία συμφόρησης που πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά προτεραιότητα, ενώ πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, «είναι να τα αντιμετωπίσουμε ένα προς ένα».
Η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας
Όσον αφορά την έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για το έργο, ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κυπριακής Δημοκρατίας ξεκαθάρισε ότι αφορά αποκλειστικά την κυπριακή πλευρά και, μάλιστα, μόνο την περίοδο πριν αναλάβει το θέμα του καλωδίου ο ΑΔΜΗΕ, δηλαδή κατά την περίοδο κατά την οποία φορέας υλοποίησης ήταν ο Euroasia Interconnector, του επιχειρηματία Νάσου Κτωρίδη.
Αναφορικά, μάλιστα, με δημοσιεύματα που έκαναν λόγο για «ύποπτες συναλλαγές» ανάμεσα στον πρώην μέτοχο του έργου Ν. Κτωρίδη και τον ΑΔΜΗΕ, αυτά αφορούν τα 48 εκατ. που κατέβαλε ο Έλληνας Διαχειριστής για την αγορά του έργου.
Επίσης, η κυπριακή εφημερίδα «Φιλελεύθερος» επικαλείτο, πριν περίπου δέκα ημέρες, πληροφορίες που ήθελαν μία από τις βασικές πτυχές που διερευνά η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για την ηλεκτρική διασύνδεση επί εποχής EuroAsia Interconnector να είναι οι ισχυρισμοί που προωθήθηκαν ενώπιόν της αναφορικά με συμβουλευτικές και άλλες υπηρεσίες που φέρεται ότι παραχώρησε στη EuroAsia ο πρώην Γερμανός Επίτροπος Γκίντερ Έτιγκερ.
«Αυτό που θα διερευνηθεί είναι η ορθότητα ή όχι του ισχυρισμού που διοχετεύτηκε στις κυπριακές Αρχές και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ότι ο κ. Έτιγκερ, μετά την αποχώρησή του από ανώτατες θέσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, συνεργάστηκε με την εταιρεία του EuroAsia Interconnector ως σύμβουλος ή εργοδοτήθηκε από αυτήν. Θα αξιολογηθούν προς τούτο μαρτυρίες που δηλώνεται πως υπάρχουν από φυσικά πρόσωπα αλλά και από οπτικοακουστικό υλικό», ανέφερε το δημοσίευμα, το οποίο προσέθετε ότι: «η πληροφόρηση του Φιλελευθέρου αναφέρει πως μέσω των κυπριακών Αρχών έχει φτάσει στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ισχυρισμός ότι ο κ. Έτιγκερ, μετά την αφυπηρέτηση και αποχώρησή του από θέσεις επιτρόπου της ΕΕ συνεργάστηκε μεταξύ άλλων εταιρειών και με τη EuroAsia Interconnector ή και την κυπριακή εταιρεία Quantum.
Αυτό που οι πληροφορίες αναφέρουν ότι θα διερευνηθεί είναι η συμβολή ή όχι του Γκίντερ Έτιγκερ με αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των αρμοδίων διευθύνσεών της σχετικά με τη χρηματοδότηση της EuroAsia Interconnector για τις μελέτες που έπρεπε να πραγματοποιηθούν από αυτήν, πριν εγκριθεί -τελικά- το αίτημά της για χρηματοδότηση-μαμούθ ύψους 658 εκατ. ευρώ.
Επιπλέον, θα διερευνηθεί, όπως πληροφορείται ο “Φιλελεύθερος”, αν τα ποσά που διατέθηκαν στη EuroAsia από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για μελέτες (περίπου 17-18 εκατ. ευρώ) αναλώθηκαν πραγματικά για μελέτες».
Οργισμένη απάντηση Γεραπετρίτη σε κυπριακό δημοσίευμα
Τέλος, ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος δήλωσε ότι θα στραφεί νομικά ενάντια σε «ψευδές και παραπειστικό δημοσίευμα» του κυπριακού Sigma, που εμπλέκει τον πεθερό του, Μιχαήλ Γουρζή, Αντιπροέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, με την προηγούμενη ανάδοχο εταιρεία του έργου, «Euroasia Interconnector». Αναλυτικά η απάντηση του κ. Γεραπετρίτη ήταν η εξής:
«Κυπριακό μέσο ενημέρωσης κυκλοφόρησε ψευδές και παραπειστικό δημοσίευμα που αφορά υποτιθέμενη εμπλοκή μέλους της οικογένειάς μου στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου», αναφέρει ο υπουργός Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του.
Το δημοσίευμα, όπως επισημαίνει, αναπαράγεται από γνωστών αντιλήψεων και πρακτικών μέσα στην Ελλάδα και προσθέτει:
«Σταχυολογώ τα δεδομένα για την αποκατάσταση της αλήθειας.
1. Κανένα μέλος της οικογένειάς μου δεν έχει οποιαδήποτε συμμετοχή σε εταιρεία συνδεόμενη με το έργο.
2. Το δημοσίευμα αναφέρεται σε εταιρεία, η οποία ουδεμία σχέση έχει με το έργο ήδη από το 2023, οπότε το έργο ανελήφθη από τον ΑΔΜΗΕ.
3. Καμία απολύτως δικαστική έρευνα δεν διεξάγεται για θέματα, τα οποία ψευδώς υπαινίσσεται το δημοσίευμα».
«Τόσο ο τίτλος του δημοσιεύματος, όσο και το περιεχόμενό του συντάχθηκαν με προφανή συκοφαντικό σκοπό», επισημαίνει ο κ. Γεραπετρίτης.
«Χωρίς να αποδίδεται οποιαδήποτε συγκεκριμένη κατηγορία, προβάλλεται ένα χάος άσχετων μεταξύ τους πραγμάτων για τη δημιουργία εντυπώσεων περί "διαπλεκόμενων", χωρίς όμως να προβάλλεται έστω ένα στοιχείο που να δικαιολογεί τον κατευθυνόμενο τίτλο. Ούτε βεβαίως ο χρόνος της δημοσίευσης είναι τυχαίος, λόγω των τελευταίων γεγονότων που προέκυψαν, μολονότι στο δημοσίευμα γίνεται αναφορά σε θέματα που ανατρέχουν χρόνια πίσω.
Είναι εξόφθαλμο ότι το συγκεκριμένο δημοσίευμα συνδέεται με όσους απεργάζονται σενάρια για τη μη εκτέλεση του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης για ίδια συμφέροντα και όσους προσπαθούν να απεκδυθούν προληπτικά τις όποιες ευθύνες αναδείξει η διεξαγόμενη δικαστική έρευνα».
«Αμέσως θα κατατεθούν όλα τα προβλεπόμενα ένδικα βοηθήματα κατά παντός υπευθύνου για τα υποβολιμαία δημοσιεύματα. Θα δώσουν τις απαντήσεις εκεί όπου τους αρμόζει, στη δικαιοσύνη», καταλήγει η ανακοίνωση του Υπουργού Εξωτερικών.