Επειτα από μακρά περίοδο σκεπτικισμού, ειδικά μετά την καταστροφή στo πυρηνικό εργοστάσιο στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας το 2011, η ανάγκη για αξιόπιστες και μεγάλες πηγές ενέργειας, που υποστηρίζουν τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη, επαναφέρει στο επίκεντρο το ουράνιο και τους πυρηνικούς αντιδραστήρες.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Παγκόσμιας Πυρηνικής Ενωσης (World Nuclear Association – WNA), η ζήτηση για ουράνιο αναμένεται να αυξηθεί κατά σχεδόν ένα τρίτο έως το 2030, φτάνοντας στους 86.000 τόνους, και να υπερδιπλασιαστεί έως το 2040, αγγίζοντας τους 150.000 τόνους. Αυτή η δραματική αύξηση αποδίδεται στην αυξανόμενη ανάγκη για αξιόπιστες, μεγάλης κλίμακας πηγές ενέργειας, οι οποίες μπορούν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη τεχνολογιών όπως η τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και να ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια, σε ένα περιβάλλον μεγάλης γεωπολιτικής αστάθειας. Η έκθεση της WNA τονίζει, την ίδια στιγμή, ότι η υφιστάμενη παραγωγή ουρανίου δεν επαρκεί για να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση. Η παραγωγή από τα σημερινά ορυχεία αναμένεται να μειωθεί στο μισό μεταξύ 2030 και 2040, δημιουργώντας ένα «σημαντικό χάσμα» μεταξύ των αναγκών και των διαθέσιμων ποσοτήτων. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το έλλειμμα είναι επιτακτική η ανάγκη να επιταχυνθούν οι διαδικασίες αδειοδότησης, να ενισχυθεί η καινοτομία στην εξόρυξη και να ξεκινήσουν νέες προσπάθειες εξερεύνησης, σημειώνουν οι ειδικοί.
Περισσότερες από 40 χώρες σχεδιάζουν να επεκτείνουν τον ρόλο της πυρηνικής ενέργειας στα ενεργειακά τους μείγματα.
Η προειδοποίηση της WNA ενισχύει παρόμοια ανάλυση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (IEA) τον περασμένο Απρίλιο, όταν είχε σημειώσει ότι ενώ η πυρηνική ενέργεια βρίσκεται στο επίκεντρο νέου κύματος επενδύσεων, η αλυσίδα εφοδιασμού ουρανίου παραμένει στάσιμη. «Περισσότερα από 70 GW νέας πυρηνικής ισχύος κατασκευάζονται σήμερα σε όλο τον κόσμο –ένα από τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 30 ετών– και πάνω από 40 χώρες σχεδιάζουν να επεκτείνουν τον ρόλο της πυρηνικής ενέργειας στα ενεργειακά τους μείγματα», είχε δηλώσει ο εκτελεστικός διευθυντής της IEA, Φατίχ Μπιρόλ. Ενα μεγάλο μέρος αυτής της ανάπτυξης θα προέλθει από την Κίνα, η οποία επενδύει μαζικά στην τεχνολογία. Ωστόσο η δημιουργία νέων ορυχείων ουρανίου απαιτεί 10 έως 20 χρόνια, κάτι που οδηγεί σε σοβαρό κενό ανάμεσα στη ζήτηση και την προσφορά, ενώ η εν λόγω αγορά παραμένει ευάλωτη στις γεωπολιτικές εντάσεις, καθώς η παραγωγή και ο εμπλουτισμός του ελέγχονται από λίγες χώρες. Το Καζακστάν κατέχει το 40% της παγκόσμιας παραγωγής, ενώ η Ρωσία ελέγχει περίπου το 40% της παγκόσμιας ικανότητας εμπλουτισμού.
Η γεωπολιτική αβεβαιότητα ωθεί δυτικές εταιρείες να αναζητήσουν νέες πηγές για να αυξήσουν την παραγωγική τους ικανότητα. Η ευρωπαϊκή κοινοπραξία Urenco για παράδειγμα, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες εμπλουτισμού ουρανίου, τερμάτισε όλες τις συμβάσεις της με τη Ρωσία το 2022 –μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία– και πλέον σχεδιάζει να επεκτείνει τις εγκαταστάσεις της στις ΗΠΑ, την Ολλανδία, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, προκειμένου να καλύψει τη ζήτηση για πελάτες που επιθυμούν μακροπρόθεσμες συμφωνίες. Αντίστοιχα, αμερικανικές εταιρείες όπως η Uranium Energy Corporation (UEC) και η Eagle Energy Metals –η πρώτη εταιρεία στις ΗΠΑ που εξερευνά ουράνιο με τεχνολογία μικρού αρθρωτού αντιδραστήρα (SMR)– σχεδιάζουν νέες εγκαταστάσεις και επενδύσεις.
Εκτός από τις παραδοσιακές επενδύσεις, νέες τεχνολογίες εισέρχονται στην αγορά. Η πλατφόρμα uranium.io, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί την τεχνολογία blockchain για να επιτρέψει την εμπορία ουρανίου με το ψηφιακό νόμισμα token, ανοίγοντας την αγορά σε νέους επενδυτές. Η ιδέα όμως αντιμετωπίζεται ακόμη με σκεπτικισμό από κάποιους παράγοντες του κλάδου, όπως ο διευθύνων σύμβουλος της Urenco, Μπόρις Σουχτ. Ο ίδιος προειδοποιεί ότι η πυρηνική βιομηχανία, με τους μεγάλους της κύκλους και τις αυστηρές απαιτήσεις ασφάλειας, δεν πρέπει να μετατραπεί σε μια «γρήγορη» αγορά. «Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, η πυρηνική αγορά παραμένει πυρηνική αγορά και δεν θα είναι μια [γρήγορα] εκρηκτική αγορά τεχνολογίας, καθώς οι διαδικασίες που υπάρχουν στην πυρηνική ενέργεια, γύρω από την πυρηνική ασφάλεια, τον σχεδιασμό και τον προγραμματισμό, δεν θα το επιτρέψουν. Αυτό καθιστά την εν λόγω αγορά αρκετά περίπλοκη», προειδοποίησε.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")