Οι διαπραγματεύσεις του ΟΗΕ στη Γενεύη ακολουθούν μια αποτυχημένη σειρά συνομιλιών που πραγματοποιήθηκε πέρσι στο Μπουσάν της Νότιας Κορέας. Η πρώτη εβδομάδα καθυστέρησε σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα και δεν κατέληξε σε κανένα σαφές κείμενο, και μετά από μια παύση την Κυριακή, οι διαπραγματευτές επέστρεψαν τη Δευτέρα για να συζητήσουν ένα σχέδιο γεμάτο με ανεπίλυτα ζητήματα.
«Πρέπει να επιταχύνουμε τις διαπραγματεύσεις», δήλωσε η επικεφαλής του περιβάλλοντος της ΕΕ, Jessika Roswall, η οποία έφτασε τη Δευτέρα για την τελική φάση των διαπραγματεύσεων. «Με τέσσερις ημέρες να απομένουν, έχουμε περισσότερους αστερίσκους στο κείμενο από ό,τι πλαστικό στη θάλασσα».
Το 34σέλιδο σχέδιο, που προορίζεται ως βάση για συνομιλίες υψηλού επιπέδου, παραμένει γεμάτο αστερίσκους, αντανακλώντας τις βαθιές διαφωνίες σχετικά με το πεδίο εφαρμογής και τους στόχους. Μια συμμαχία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ θέλει η συνθήκη να ασχολείται μόνο με τη ρύπανση από πλαστικά, ενώ ένα μπλοκ υπό την ηγεσία της ΕΕ πιέζει να συμπεριληφθούν όρια στην παραγωγή. Οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ δείχνουν ότι η παγκόσμια παραγωγή πλαστικών θα μπορούσε να τριπλασιαστεί έως το 2060.
Αντίπαλα στρατόπεδα
Η «φιλόδοξη» ομάδα υπό την ηγεσία της ΕΕ, που υποστηρίζεται από την Αυστραλία, τον Καναδά, την Ελβετία, το Ηνωμένο Βασίλειο, μεγάλο μέρος της Αφρικής, και της Λατινικής Αμερικής, καθώς και μικρά νησιωτικά κράτη, επιδιώκει δεσμευτικά μέτρα, όπως η σταδιακή κατάργηση των πιο επικίνδυνων χημικών ουσιών.
Τα μικρά νησιωτικά κράτη «δεν θα παραμείνουν αδρανή ενώ το μέλλον μας διακυβεύεται σε ένα αδιέξοδο», δήλωσε την Κυριακή η απεσταλμένη του Παλάου, Ιλάνα Σέιντ, μιλώντας εκ μέρους των 39 μελών της ομάδας των Μικρών Νησιωτικών Αναπτυσσόμενων Κρατών (SIDS).
Απέναντί τους βρίσκεται η «Ομάδα Ομοϊδεάτων», με επικεφαλής τη Ρωσία και τις μεγάλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες, η οποία επιθυμεί η συνθήκη να επικεντρωθεί στη διαχείριση των αποβλήτων και την ανακύκλωση. Την περασμένη εβδομάδα, οι ΗΠΑ συντάχθηκαν μαζί τους, στέλνοντας ένα υπόμνημα στο οποίο καλούσαν τις αντιπροσωπείες να καταργήσουν ένα άρθρο που αναφερόταν στην παραγωγή πλαστικών.
Ο αγώνας για την επίτευξη συναίνεσης
Η συνθήκη απαιτεί την έγκριση όλων των κρατών, αλλά οι παρατηρητές λένε ότι οι χώρες με χαμηλές φιλοδοξίες δεν βιάζονται να συμβιβαστούν. «Κινδυνεύουμε να καταλήξουμε σε μια άσκοπη συνθήκη χωρίς δεσμευτικούς παγκόσμιους κανόνες, όπως απαγορεύσεις και σταδιακή κατάργηση», δήλωσε ο Eirik Lindebjerg της ΜΚΟ WWF.
«Είναι αυταπάτη να περιμένουμε κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα από αυτή τη διαδικασία μέσω συναίνεσης. Με τον χρόνο που απομένει, οι φιλόδοξες κυβερνήσεις πρέπει να συνεννοηθούν ως πλειοψηφία για να οριστικοποιήσουν το κείμενο της συνθήκης και να προετοιμαστούν να το συμφωνήσουν μέσω ψηφοφορίας», πρόσθεσε.
Το κείμενο έχει διογκωθεί και περιλαμβάνει σχεδόν 1.500 τμήματα σε αγκύλες – πέντε φορές περισσότερα από ό,τι στην αρχή των διαπραγματεύσεων – καθιστώντας όλο και πιο απίθανη την επίτευξη συμφωνίας πριν από τη λήξη των διαπραγματεύσεων την Πέμπτη.